Nr. 7 NOTA NAAR AANLEIDING VAN HET VERSLAG

De leden van de CDA-fractie vragen wat er sinds de publicatie van het onderzoeksrapport «Met recht onder toezicht gesteld, evaluatie herziening ondertoezichtstellingwetgeving» is veranderd in de rechtsbescherming voor belanghebbenden met name met betrekking tot het herkennen en hanteren van rechtsmiddelen.

Ouders en hun kinderen worden op diverse wijzen geïnformeerd over hun rechtspositie. Op besluiten van het bureau jeugdzorg (schriftelijke aanwijzingen en plaatsingsbeschikkingen) en in folders worden zij standaard gewezen op hun rechten en rechtsmiddelen. Ook is de rechtspositie onderdeel van het scholingsprogramma voor uitvoerende werkers.

De aan het woord zijnde leden vragen het stellen van duidelijke en toetsbare doelen, conform het voorontwerp van de wet, weer op te nemen in de wettekst. Zij zijn van mening dat als de overheid ingrijpt in het leven van kinderen en jongeren vanwege concrete bedreigingen in de ontwikkeling van de minderjarige, het onacceptabel is dat een ondertoezichtstelling slechts in 28% van de gevallen die bedreiging afdoende wegneemt.

Het wetsvoorstel beoogt bij te dragen aan een transparante en doelgerichte uitvoering van de ondertoezichtstelling. Het wetsvoorstel geeft hieraan onder meer uitvoering door verplicht te stellen dat kinderrechters in de beschikking vermelden wat de concrete bedreigingen zijn in de ontwikkeling van de minderjarige die onder toezicht van een bureau jeugdzorg wordt geplaatst. Zoals de leden terecht opmerken, ging het voorontwerp een stap verder in de zin dat de kinderrechter in de beschikking de doelen van de ondertoezichtstelling zou opnemen. Dit voorstel beoogde enerzijds de motivering van de ondertoezichtstelling in de beschikking te verbeteren (helderheid voor ouders en kind) en anderzijds een gerichte uitvoering van de ondertoezichtstelling te bevorderen (doelgerichte aanpak).

Op dit voorstel is zowel door de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak (NVvR) als de MOgroep (branche-organisatie bureaus jeugdzorg en zorgaanbieders) kritiek geleverd. De Raad voor de Strafrechtstoepassing (RSJ), Inspectie jeugdzorg (IJZ) en de vereniging voor Familierecht Advocaten en Scheidingsbemiddelaars (vFAS) onderschrijven in beginsel de inhoud van de bepaling.

De NVvR acht het op zich een goede zaak dat de doelen die met de ondertoezichtstelling moeten worden bereikt, bespreekbaar worden gemaakt op de zitting, maar wijst er op dat wel duidelijk dient te zijn dat de kinderrechter zich niet op het werkgebied van de gezinsvoogdijwerker begeeft. De MOgroep onderschrijft de noodzaak beschikkingen goed te motiveren opdat cliënten weten waar zij aan toe zijn en waarom de maatregel noodzakelijk is, maar vindt opneming van de doelen in de beschikking niet goed. Door het opnemen van de doelen in de beschikking, is de kans groot dat de raad voor de kinderbescherming – die het initiële verzoek tot ondertoezichtstelling doet – en de rechter zich te veel begeven op het terrein van de uitvoering van de ondertoezichtstelling terwijl dit een verantwoordelijkheid is van het bureau jeugdzorg4.

Naast de kans dat de raad en de kinderrechter zich te veel met de uitvoering van de ondertoezichtstelling gaan bemoeien, bestaat het risico dat het bureau jeugdzorg tussentijds een verzoekschrift bij de kinderrechter moet indienen om de doelen van de ondertoezichtstelling aan te vullen of te wijzigen. Indien een ouder het niet eens is met een aangevuld of gewijzigd doel heeft het bureau jeugdzorg hiervoor immers een nieuwe legitimatie nodig van de kinderrechter. Dit beperkt de slagkracht van het bureau jeugdzorg en kan leiden tot onnodige bureaucratie.

De in het wetsvoorstel gekozen formulering komt tegemoet aan de kritiek met behoud van het doel van de bepaling: transparantie voor de cliënt en een gerichte uitvoering van de ondertoezichtstelling.

Deze leden vragen voorts hoe de rol van de raad voor de kinderbescherming als toezichthoudend orgaan wordt ingevuld.

In het BW zijn de volgende bepalingen opgenomen om te bewerkstelligen dat de raad voor de kinderbescherming een goede invulling kan geven aan zijn toezichthoudende taak:

• 1. Indien het bureau jeugdzorg niet overgaat tot een verzoek tot verlenging van de ondertoezichtstelling doet hij hiervan mededeling aan de raad onder overlegging van een verslag over het verloop van de ondertoezichtstelling (art. 256 lid 3 BW);

• 2. Indien het bureau jeugdzorg niet overgaat tot een verzoek tot verlenging van de machtiging uithuisplaatsing, doet hij hiervan mededeling aan de raad onder overlegging van een verslag over het verloop van de uithuisplaatsing (art. 262 lid 2 BW);

• 3. Indien het bureau jeugdzorg een uithuisplaatsing beëindigt, doet hij hiervan mededeling aan de raad onder overlegging van een verslag over het verloop van de uithuisplaatsing (art. 263 lid 1 BW);

• 4. Verzoekschriften die het bureau jeugdzorg indient, worden met het hulpverleningsplan en een verslag van het verloop van de ondertoezichtstelling tevens gezonden aan de raad (art. 265 lid 3 BW).

Zoals hierboven aangegeven heeft de Inspectie jeugdzorg recent onderzoek verricht naar de uitvoering van de toetsende taak bij beslissingen tot terugplaatsing naar huis. Het vervolg op het antwoord op de vraag naar de rol van de raad als toezichthoudend orgaan is mede gebaseerd op deze onderzoeksresultaten. Bij de toetsende taak gaat de raad voor de kinderbescherming op basis van de door bureau jeugdzorg aangeleverde rapportage na of de gronden voor de ondertoezichtstelling en/of uithuisplaatsing niet langer aanwezig zijn en de veiligheid van het kind voldoende is gewaarborgd. De raadsmedewerkers die de toetsing verrichten, maken gebruik van een speciaal voor deze taak ontwikkeld beoordelingsformulier waardoor de toetsing eenduidig en transparant wordt uitgevoerd. Met dit formulier wordt nagegaan of de grond voor de maatregel en/of uithuisplaatsing niet langer aanwezig is, de bedreigingen zijn weggenomen, de veiligheid van het kind gewaarborgd is en of in noodzakelijke hulpverlening wordt voorzien. Wanneer de informatie van bureau jeugdzorg aanwijzingen bevat dat de redenen voor de ondertoezichtstelling en/of uithuisplaatsing nog aanwezig zijn, overlegt de raad met het bureau jeugdzorg. Zo nodig stelt de raad een onderzoek in en verzoekt op basis daarvan de rechter de termijn van de ondertoezichtstelling/uithuisplaatsing te verlengen.

Uitgangspunt is dat de raad binnen een week toetst. De raad toetst de (voorgenomen) besluiten van bureau jeugdzorg om een kind terug naar huis te plaatsen vrijwel altijd (in 99% van de gevallen). De toetsing vindt in 33% van de gevallen binnen de termijn van een week plaats.

De raad is terughoudend met het formuleren van een afwijkend oordeel, ook als de raadsonderzoekers twijfels hebben bij de beëindiging van de uithuisplaatsing. In het inspectierapport wordt hiervoor als mogelijke oorzaak genoemd dat bureau jeugdzorg juist in acute situaties een besluit tot beëindiging van de uithuisplaatsing pas achteraf ter toetsing voorlegt aan de raad. Maar niet alleen acute beëindigingen van uithuisplaatsingen, ook geplande beëindigingen worden vaak te kort van tevoren aan de raad gemeld. De raad wordt als gevolg hiervan met moeilijk terug te draaien besluiten geconfronteerd. Het kind is al naar huis of men rekent er al op dat het kind naar huis gaat. Hoewel hier wel goede redenen voor kunnen zijn, is een beëindiging van de uithuisplaatsing dan moeilijk terug te draaien of op te schorten zonder schade te berokkenen.

De raadsonderzoeker zoekt – conform de afspraken – vaker de weg van overleg met bureau jeugdzorg. De uitkomsten van dit overleg zijn echter niet zichtbaar in de dossiers van de raad, hetgeen de beoordeling door de raad niet altijd navolgbaar maakt. In 94% van de onderzochte casussen zijn de overwegingen wel vastgelegd in het beoordelingsformulier.

De conclusie van de Inspectie jeugdzorg is dat de kwaliteit van de toetsing door de raad voor de kinderbescherming sterk is verbeterd doordat de raad zijn interne werkproces op orde heeft gebracht. Als voorgenomen beslissingen tijdig en onderbouwd aan de raad worden voorgelegd, is de kwaliteit van de toetsing inhoudelijk voldoende. Wel is op een aantal punten verbetering mogelijk.

De leden van de CDA-fractie geven aan dat er een hiaat wordt ervaren in de rechtswaarborging en in de waarheidsvinding.

Het komt inderdaad voor dat ouders aangeven dat het onderzoeksrapport onvolledigheden en onjuistheden bevat. Dit gebeurt zowel in klachtprocedures bij de raad voor de kinderbescherming als in procedures voor de kinderrechter. Dit is een punt van zorg en wij onderkennen dat het belangrijk is dat feiten correct worden weergegeven en dat de punten die ouders aandragen zoveel als mogelijk worden geverifieerd en zorgvuldig gewogen.

Het gaat overigens niet om een groot aantal klachten5. De raad voor de kinderbescherming heeft in 2009 254 klachten gekregen bestaande uit ongeveer 690 klachtonderdelen. In 32 klachtonderdelen gaat het over het vermelden van onjuiste gegevens in rapportage; hiervan zijn er 15 gegrond verklaard. Het gaat hier om het onjuist weergeven van feiten (naam, geboortedatum, datum van scheiding enz).

Naast de verificatie van feiten is het van belang dat de punten die ouders aandragen zoveel als mogelijk worden geverifieerd en zorgvuldig worden gewogen. De raad onderzoekt of een kind in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en of die bedreiging ingrijpen in het familie- en gezinsleven rechtvaardigt. Hiertoe spreekt hij onder meer met ouders, het kind en informanten. In het onderzoek is «waarheidsvinding» naar de bedreigingen voor het kind aan de orde door de verificatie van feiten die de bedreigingen onderbouwen en de zorgvuldige weging hiervan.

Door de invoering van een nieuwe methode voor onderzoek bij de raad voor de kinderbescherming heeft dit punt ook meer aandacht. Naar verwachting werken alle locaties van de raad vanaf medio 2010 met deze nieuwe methode. Daarnaast hebben ouders een recht op second opinion (artikel 36 Uitvoeringsbesluit Wjz), de mogelijkheid de rechter te verzoeken een deskundige te benoemen die na overleg met de ouder wordt benoemd (zie artikel 810a lid 2 Rv) en de mogelijkheid van hoger beroep als men het met de beschikking niet eens is.

De leden van de SP-fractie maken zich zorgen dat de gezinsvoogdijwerker onvoldoende invulling kan geven aan zijn gezag, omdat de contacttijd tussen de gezinsvoogdijwerker en het gezin te kort is en het vaak lang duurt voordat de gezinsvoogdijwerker het eerste contact met de cliënt heeft gelegd. Deze leden vragen om deze reden hoe de regering gaat bewerkstelligen dat de gezinsvoogdijwerker weer voldoende ruimte krijgt om het gezag ook uit te kunnen oefenen. Voorts vragen zij of er momenteel wachtlijstbeheerders zijn bij de gezinsvoogdij en zo ja, hoeveel zaken een wachtlijstbeheerder gemiddeld op zijn of haar naam heeft staan.

Gezinsvoogdijwerkers zijn beter in staat hun taak uit te voeren als zij voldoende tijd hebben voor de minderjarigen die zij onder hun hoede hebben en hun ouders. Tijd om contact te hebben met kind en ouders zelf, maar ook tijd om collega’s te consulteren en de hulp te organiseren die nodig is om de bedreigingen voor de ontwikkeling van de minderjarige weg te nemen. Daarom is, gekoppeld aan de methode voor de uitvoering van een ondertoezichtstelling (Deltamethode), een verlaging van de caseload voor de gezinsvoogdijwerker gerealiseerd. Sinds 2007 is de gemiddelde caseload teruggebracht naar 1: 15.

Er is sprake van een wachtlijst in de gezinsvoogdij wanneer vijf dagen na de uitspraak van de ondertoezichtstelling door de kinderrechter nog geen gezinsvoogdijwerker beschikbaar is. Met alle provincies en grootstedelijke overheden is afgesproken dat zij actief wachtlijstbeheer hanteren. Dit houdt in ieder geval een tussentijdse risicotaxatie in van de situatie van de onder toezicht gestelde minderjarige. Indien daarbij blijkt dat de veiligheid van de minderjarige in gevaar is, zal onmiddellijk een aanvang worden gemaakt met de uitvoering van de ondertoezichtstelling. De term wachtlijstbeheerder is ons niet bekend en wij kunnen dan ook geen uitspraken doen over de aantallen wachtlijstbeheerders.

In het Uitvoeringsbesluit Wet op de jeugdzorg (paragraaf 5 Het uitoefenen van de voogdij, artikelen 40–42) is een aantal kwaliteitseisen opgenomen die een bijdrage leveren aan een transparante en planmatige uitvoering van de voogdijen. Zo is bepaald dat het bureau jeugdzorg uiterlijk zes weken nadat de voogdij aan hem is opgedragen een plan vaststelt. Dit plan dient in ieder geval te bevatten:

• a. een beschrijving van de doelen die met de voogdij worden nagestreefd, zo nodig uitgesplitst in doelen op korte en lange termijn,

• b. de wijze waarop deze doelen worden nagestreefd,

• c. een beschrijving van de voorgenomen activiteiten met betrekking tot de minderjarige,

• d. een vermelding van de wijze waarop de ouders of anderen die de minderjarige als behorend tot hun gezin verzorgen en opvoeden, alsmede zijn sociale omgeving zullen worden betrokken bij de werkzaamheden, dan wel een vermelding van de redenen waarom dit niet zal gebeuren en

• e. een vermelding van de momenten waarop de voogdij geëvalueerd wordt.

Op grond van de introductie van de nieuwe toetsende taak voogdij (onderdel Q, artikel 305) zendt het bureau jeugdzorg ieder jaar een afschrift van dit plan aan de raad voor de kinderbescherming. De raad dient te beoordelen of de belangen van de minderjarige voldoende worden behartigd (waaronder het vertegenwoordigen van de minderjarige in burgerlijke handelingen en het voeren van het bewind over diens vermogen, artikel 337), of de minderjarige de noodzakelijke zorg ontvangt en of de in de wet- en regelgeving genoemde punten worden uitgevoerd. Dit vormt het sluitstuk van een transparante en planmatige uitvoering van de voogdij.

De leden van de SP-fractie vragen of de regering in percentages wil aangeven hoe vaak er daadwerkelijk een voogdijoverdracht plaatsvindt van het bureau jeugdzorg naar pleegouders.

In 2008 zijn circa 700 voogdijen van bureaus jeugdzorg beëindigd; in 5% van de gevallen ging het om een overdracht van de voogdij aan een van de pleegouders.

Voorts vragen de aan het woord zijnde leden waarom er in de praktijk onvoldoende gebruik wordt gemaakt van de wettelijke mogelijkheid om na een pleegzorgplaatsing van enkele jaren toe te werken naar een ontheffing van de ouders uit het gezag.

Wij onderschrijven de mening van de leden van de SP-fractie dat kinderen, woonachtig in een pleeggezin, het recht hebben zo snel mogelijk te weten of zij daar langdurig kunnen blijven en dat duidelijkheid omtrent het gezag hierin een belangrijke factor is. Op dit moment is de wet daar onvoldoende op toegesneden. Mede om deze reden zijn de grond van de ondertoezichtstelling en de grond van de gezagsbeëindigende maatregel ook gewijzigd. Een belangrijk bestanddeel van gronden is immers of de verwachting gerechtvaardigd is dat de ouders of de ouder die het gezag uitoefenen binnen een gelet op de persoon en de ontwikkeling van de minderjarige aanvaardbaar te achten termijn, de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding, bedoeld in artikel 247, tweede lid, in staat zijn te dragen. Indien een minderjarige uit huis is geplaatst, zal het steeds moeilijker worden om dit bij de verlenging van de ondertoezichtstelling te motiveren, in het bijzonder als het om jonge kinderen gaat. De aanvaardbare termijn kent immers zijn grenzen.

Daarnaast is in artikel 265j, derde lid, voorgeschreven dat, indien een ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing twee jaar of langer heeft geduurd, het verzoek tot verlenging van de ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing vergezeld gaat van een advies van de raad voor de kinderbescherming met betrekking tot de verlenging van die ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing. Dit advies strekt er mede toe kritisch te bezien of de ondertoezichtstelling nog noodzakelijk is of dat een gezagsbeëindigende maatregel wellicht is aangewezen.

De leden van de SGP-fractie houden het voor mogelijk dat door de voorgestelde verruiming van de definitie voor ondertoezichtstelling ouders worden belast met hulpverlening terwijl dat voor hen niet absoluut noodzakelijk is. Dit kan de effectiviteit van de jeugdbescherming onder druk zetten.

Wij zijn van mening dat hiervoor niet behoeft te worden gevreesd. Hoewel de grond van de ondertoezichtstelling wordt verruimd, kan een minderjarige slechts onder toezicht worden gesteld indien hij – kort gezegd – zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling wordt bedreigd, de zorg die nodig is om de bedreiging weg te nemen niet wordt geaccepteerd en het de verwachting is dat de ouders binnen een redelijke termijn weer zelf voor hun kind kunnen zorgen. Het is derhalve niet goed denkbaar dat ouders met hulpverlening worden belast terwijl het voor hen niet noodzakelijk is. Daarbij komt dat voor iedere ondertoezichtstelling de kinderrechter de concrete bedreigingen in de beschikking dient op te nemen en de duur van de maatregel dient te relateren aan de op te heffen bedreigingen. Deze nieuwe eisen dragen ook in positieve zin bij aan een adequaat gebruik van de ondertoezichtstelling en een effectieve uitvoering daarvan.

De aan het woord zijnde leden vragen voorts hoe het wetsvoorstel zich verhoudt tot het voornemen van de minister voor Jeugd en Gezin om in de jeugdzorg de verantwoordelijkheid voor relatief lichte problemen meer bij de verantwoordelijken te leggen.

Kinderen hebben, willen zij zich zonder beschadigingen kunnen ontplooien, een opvoedingssituatie zonder vermijdbare bedreigingen nodig. Het is de taak van hun ouders de voorwaarden te scheppen voor de ontwikkeling van het kind. Als de ouders daarbij problemen ondervinden, kunnen zij voor hulp en ondersteuning een beroep doen op de jeugdzorg. Hierbij dient een onderscheid te worden gemaakt tussen opvoed- en opgroeivragen. Soms kunnen ouders en kinderen met een hulpvraag met lichte ondersteuning – bij voorkeur uit het sociale netwerk van het gezin – voldoende geholpen worden. Dit lukt echter niet bij alle gezinnen. Multiprobleem-gezinnen zullen vaak aangewezen zijn op geïndiceerde jeugdzorg. In die gevallen dat de opvoedings- en leefsituatie de ontwikkeling van kinderen bedreigt en de ouders geen hulp accepteren, dient de overheid de ouders – waar nodig met toepassing van de dwang van een kinderbeschermingsmaatregel – bij te staan.

De leden van de SGP-fractie vragen of de stelling dat in de jeugdbescherming het belang van het kind voorop staat, voldoende recht doet aan de centrale plaats van het gezin.

Het belang van het kind en het belang van het gezin zijn ons inziens geen tegengestelde belangen maar liggen in elkaars verlengde. De ouders zijn als eersten verantwoordelijk voor de opvoeding en verzorging van hun kinderen. Wanneer zich problemen voordoen in de verzorging en opvoeding van hun kinderen kunnen zij een beroep doen op de voorzieningen die hiervoor door de overheid, bijvoorbeeld in het kader van de jeugdzorg, zijn getroffen. Slechts in die gevallen dat de ouders in het realiseren van de verantwoordelijkheid die zij hebben ten aanzien van hun kinderen onvoldoende slagen en geen gebruik maken van het zorgaanbod terwijl hun kinderen in hun ontwikkeling worden bedreigd, zal de overheid ingrijpen in het familie- en gezinsleven. Bij het treffen van de juiste maatregel is het belang van het kind leidend. Indien een kind onder toezicht is gesteld, heeft de gezinsvoogdijwerker tot taak hulp en steun te bieden aan het gezin en de bedreigingen voor een kind weg te nemen. De hulp en steun van bureau jeugdzorg is er op gericht te zijn de ouders zoveel mogelijk de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen te laten behouden. Zodra de bedreigingen voor het kind zijn weggenomen, kan de ondertoezichtstelling vervallen.

De aan het woord zijnde leden kunnen zich niet vinden in de norm «bedreigingen voor gezonde en evenwichtige ontwikkeling» en vragen of deze norm ouders en andere verzorgers niet overvraagt.

De gronden van de ondertoezichtstelling (artikel 255) en de gezagsbeëindigende maatregel (artikelen 266 en 327) zijn overeenkomstig het advies van de Raad van State aangepast. In het wetsontwerp zoals dit aan de Raad van State is voorgelegd, was in de gronden het begrip «onbedreigd opgroeien» opgenomen. Dit begrip is nu uit het wetsvoorstel geschrapt. In de gronden is nu steeds opgenomen dat het gaat om een minderjarige die zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling wordt bedreigd. Dit is ons inziens een adequaat begrip en het overvraagt de ouders /verzorgers van het kind niet.

De leden van de SGP-fractie vragen hoe de regering haar criteria tot artikel 19 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK) weet te herleiden.

Artikel 19 IVRK vereist dat de Staten die partij zijn maatregelen nemen om het kind te beschermen tegen, kort gezegd, geweld, verwaarlozing en misbruik. Het wetsvoorstel geeft invulling aan deze verplichting.

De aan het woord zijnde leden vragen op welke wijze het wetsvoorstel inhoudelijk samenhangt met het wetsvoorstel Verwijsindex en of de aanpassing van de doelstelling van het laatstgenoemde wetsvoorstel gevolgen heeft voor de criteria van het voorliggende wetsvoorstel.

De inmiddels tot wet verheven voorstel van wet Verwijsindex risico’s jeugdigen7 en dit wetsvoorstel hangen niet inhoudelijk met elkaar samen. Door het amendement Dijsselbloem en Van der Vlies8 is de doelstelling van de verwijsindex risico’s jeugdigen duidelijker verwoord. De wijziging was blijkens de toelichting op het amendement noodzakelijk omdat het voorstel van wet een te brede afbakening van doel en doelgroep kende. Hierdoor zou de verwachting kunnen ontstaan dat de overheid alle belemmeringen die een jeugdige kan tegenkomen zal voorkomen, beperken of wegnemen. De Raad van State heeft een vergelijkbare opmerking gemaakt ten aanzien van dit wetsvoorstel. Wij onderkennen dat de overheid niet alle belemmeringen kan voorkomen, wegnemen of beperken maar dit brengt het wetsvoorstel ons inziens ook niet tot uitdrukking. De gronden gaan – evenals het amendement – uit van concrete bedreigingen voor een kind. De kinderrechter dient deze bedreigingen in de beschikking op te nemen.

De leden van de CDA-fractie zijn van mening dat in de beschikking van de kinderrechter niet alleen de aanleiding voor de ondertoezichtstelling maar ook de doelstelling hiervan beschreven moet worden, zoals de regering dat wel opgenomen had in het voorontwerp van deze wet. Zij vragen wat de reden was om dit uit het voorontwerp te schrappen.

De uitgebrachte adviezen hebben ertoe geleid dat in plaats van de doelen van de ondertoezichtstelling de concrete bedreigingen in de ontwikkeling van het kind in de beschikking opgenomen moeten worden. Naar onze mening komt de nieuw gekozen formulering tegemoet aan de kritiek die is gegeven met behoud van het doel van de bepaling: transparantie voor de cliënt en een doelgerichte uitvoering van de ondertoezichtstelling. Zie hiertoe ook hetgeen hierover is opgemerkt in paragraaf 3.1 in antwoord op een vergelijkbare vraag van deze leden.

De redenen van schrapping zijn gelegen in de rolverwarring die tussen ketenpartners zou gaan optreden en de slechte uitvoerbaarheid van de bepaling. De raad voor de kinderbescherming richt zich in zijn onderzoek op het vaststellen van de bedreigingen voor het kind en of een kinderbeschermingsmaatregel nodig is om deze bedreigingen weg te nemen. Het is de taak en kwaliteit van de gezinsvoogdijwerker om de geconstateerde bedreigingen te vertalen in positief geformuleerde doelen samen met de ouders en stippelt hiertoe samen met de ouders een weg uit. Dit is de kern van de Deltamethode, het opnemen van doelen in de beschikking zou dit proces op voorhand te veel sturen. Deze visie wordt bevestigd door de rechterlijke macht; de rechterlijke macht geeft in zijn advies aan dat de kinderrechter door opneming van de doelen in de beschikking te veel op de stoel van de uitvoering moet gaan zitten.

De leden van de CDA-fractie onderschrijven het belang van het beschikbaar zijn van gegevens die bijdragen aan de verbetering van de ontwikkelingsmogelijkheden van de minderjarige maar plaatsen hierbij wel een kanttekening omdat onjuiste gegevens een eigen leven kunnen gaan leiden. Zij vragen of niet duidelijk aangegeven moet worden aan wie gegevens verstrekt mogen worden en of het verstrekken van gegevens in overeenstemming is met de Wet bescherming persoonsgegevens.

Het voorgestelde artikel geeft kort gezegd het bureau jeugdzorg de bevoegdheid gegevens te verwerken indien dit noodzakelijk is voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling en aan derden die beroepshalve over inlichtingen beschikken een meldrecht. Dit is belangrijk omdat het bureau jeugdzorg soms door een gebrek aan inlichtingen niet goed de veiligheid van het kind kan inschatten. Het College Bescherming Persoonsgegevens heeft positief geadviseerd over het voorgestelde artikel.

In het wetsvoorstel is opgenomen dat na een ondertoezichtstelling mét uithuisplaatsing die langer dan twee jaar heeft geduurd, het verzoek tot verlenging van de uithuisplaatsing vergezeld gaat van een advies van de raad voor de kinderbescherming over de meest geëigende maatregel: ondertoezichtstelling of beëindiging van het gezag. Bepalend is de datum van de uitspraak van de ondertoezichtstelling. In artikel 43, vierde lid van het Uitvoeringsbesluit Wet op de jeugdzorg is reeds geregeld dat indien een minderjarige ten minste achttien maanden buiten het ouderlijke gezin is verzorgd en opgevoed, het plan dat het bureau jeugdzorg ter uitvoering van de ondertoezichtstelling opstelt en ieder jaar actualiseert, een beschrijving van de doelen van de ondertoezichtstelling op langere termijn bevat waarbij aandacht wordt besteed aan de continuïteit van de verblijfplaats van de minderjarige.

Voorts kan aan de leden van de CDA-fractie bevestigd worden dat een langdurige ondertoezichtstelling geen reden is voor uithuisplaatsing. Uithuisplaatsing kan slechts plaatsvinden indien dit noodzakelijk is in het belang van de verzorging en opvoeding van de minderjarige of tot onderzoek van diens geestelijke of lichamelijke toestand (zie artikel 265b). Overigens is een langdurige ondertoezichtstelling ook geen reden tot gezagsbeëindiging. Als de ouders de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding kunnen dragen door te accepteren dat de zorg in vrijwillig kader wordt voortgezet, is een gezagsbeëindiging in beginsel niet aan de orde.

De leden van de CDA-fractie maken ernstig bezwaar tegen het vervallen van de geschillenregeling in het kader van de ondertoezichtstelling en de aanscherping van de toetsende taak ondertoezichtstelling, zoals die door de regering in het voorontwerp was opgenomen.

Wij veronderstellen dat de CDA-fractie deze onderwerpen samen noemt omdat pleegouders vaak de klacht uiten dat hun pleegkinderen «zonder reden» bij hen worden weggehaald. Zij begrijpen de beslissing van het bureau jeugdzorg niet. Een goede toetsende taak ondertoezichtstelling zou dat moeten voorkomen. Daarnaast zouden pleegouders een sterkere rechtspositie ten opzichte van het bureau jeugdzorg moeten krijgen, zo wordt veel gehoord.

Het is inderdaad wenselijk om de rechtspositie van pleegouders te versterken. Hiertoe hebben wij ook initiatieven genomen. Dit wetsvoorstel versterkt de positie van pleegouders door hun een blokkaderecht bij een ondertoezichtstelling te geven. Het blokkaderecht biedt een concrete mogelijkheid om een verplaatsing van hun pleegkind te voorkomen. De positie van pleegouders wordt verder versterkt door het wetsvoorstel verbetering positie pleegouders dat een wijziging betreft van de Wet op de jeugdzorg dat nu aanhangig is bij de Raad van State. In dit wetsvoorstel wordt aan pleegouders een eigenstandige positie toegekend ten opzichte van het bureau jeugdzorg en de zorgaanbieder die pleegzorg biedt, onder meer door toegang tot het klachtrecht. Ook is in dit kader van belang te noemen dat voorgesteld wordt pleegouderraden te vormen waardoor pleegouders zich ten opzichte van de zorgaanbieders die pleegzorg bieden, kunnen laten vertegenwoordigen. Ook wordt in dat wetsvoorstel een vorm van geschillenbehandeling opgenomen. Bij mogelijke geschillen over medezeggenschap tussen pleegouderraden en zorgaanbieders die pleegzorg bieden, kan een vertrouwenscommissie bemiddelen en eventueel bindende uitspraken doen ter beslechting van een geschil.

Naar mijn mening bieden deze voorstellen in combinatie met een verbeterde uitvoering van de toetsende taak ondertoezichtstelling voldoende garantie voor de versterking van de rechtspositie van pleegouders. De geschillenregeling is hiervoor niet nodig.

Deze leden vragen of de regering bereid is de geschillenregeling weer op te nemen in het wetsvoorstel.

Hierboven is reeds aangegeven dat de geschillenregeling ons inziens niet meer nodig is omdat de twee wetsvoorstellen de rechtspositie van de pleegouders voldoende verbeteren. Voorts zit aan opneming van de geschillenregeling zoals deze in het voorontwerp was opgenomen een ander risico waar de Raad voor de Rechtspraak en Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak ons met nadruk op hebben gewezen, namelijk dat de scheiding van uitvoering van de maatregel en de rechtspraak in gevaar zou kunnen komen. De kinderrechter mag niet op de stoel van de uitvoering gaan zitten en door de geschillenregeling zou hij hiertoe gedwongen kunnen worden, omdat hij in een geschillenprocedure ambtshalve kan bepalen wat hij in het belang van het kind acht en concreet aangeeft wat er moet gebeuren. Teneinde de rol van de rechter te verduidelijken en diens onafhankelijkheid te verzekeren, werden in de wet van 1995 rechtspraak en uitvoering van elkaar gescheiden. Uit onderzoek blijkt dat deze scheiding verduidelijking heeft gebracht en goed werkt. Er is geen goede reden om deze duidelijke scheiding door een invoering van een geschillenregeling diffuser te maken.

De leden van de fractie van de PvdA geven aan dat niet gekozen is om een nieuwe gerichte (lichte) maatregel te creëren maar om te vertrouwen op het – deels nog te ontwikkelen – breed geschakeerde aanbod van niet-vrijwillige hulpverlening dat zich op gemeentelijk niveau ontwikkelt. Zij geven aan dat de verruiming van de ondertoezichtstelling in de praktijk alleen kan slagen als de gemeenten daadwerkelijk de benodigde hulp beschikbaar kunnen stellen en vragen of hierover afspraken zijn gemaakt met de gemeenten.

Over de aard en omvang van het door gemeenten te leveren aanbod van opvoed- en opgroeiondersteuning zijn geen concrete afspraken gemaakt. Wel is er mede met middelen uit de «Brede Doeluitkering CJG» door gemeenten geïnvesteerd in extra aanbod van meer licht pedagogische hulp. Een en ander is onderdeel van de visie die wij op 9 april 2010 aan uw Kamer hebben gestuurd. De evaluatie van de Wet op de jeugdzorg laat zien dat het samenbrengen van hulp in het vrijwillig en het gedwongen kader voordelen heeft, ondermeer vanwege de continuïteit in de zorg. Door het bij elkaar brengen van de jeugdzorg onder regie van de partij die ook verantwoordelijk is voor welzijn, onderwijs, werk en inkomen en schuldhulpverlening kan samenhangende zorg en ondersteuning beter tot stand komen volgens het principe van één gezin, één plan. Eén bestuurslaag krijgt immers de regie op het zorgcontinuüm van vroeghulp, gespecialiseerde zorg en passende nazorg.10.

De aan het woord zijnde leden vragen een nadere toelichting waarom uithuisplaatsing voor relatief lichte problemen in het wetsvoorstel niet is uitgesloten.

Wij onderschrijven dat uithuisplaatsing in lichte gevallen niet aangewezen is. Dit zal ook niet aan de orde zijn omdat in deze gevallen niet aan de grond voor uithuisplaatsing zal zijn voldaan. De grond voor uithuisplaatsing is in het wetsvoorstel ongewijzigd ten opzichte van de vigerende wetgeving en er is geen aanleiding te veronderstellen dat de praktijk opeens anders met deze grond om zal gaan. In relatief lichte gevallen kan een kind dus niet uit huis worden geplaatst. Niet uitgesloten is echter dat de problematiek zodanig verergert dat enige tijd later een uithuisplaatsing wel is aangewezen. In die gevallen dient er de mogelijkheid te zijn dit te realiseren.

De leden van de fractie van de PvdA wijzen erop dat sinds de dood van Savanna in de jeugdbescherming meer onderzoeken worden gedaan en kinderen sneller uit huis worden geplaatst. Zij vragen of, en zo ja welke extra effecten worden verwacht van de nieuwe wetgeving.

Zoals hierboven aangegeven, voorziet het wetsvoorstel niet in extra mogelijkheden om kinderen uit huis te plaatsen. Een uithuisplaatsing is afhankelijk van de aard van de af te wenden bedreiging voor de ontwikkeling van de minderjarige. Of de gewijzigde grond voor de ondertoezichtstelling zal leiden tot meer ondertoezichtstellingen, is niet te zeggen. Wel verwachten wij een betere «match» tussen de aard van de problemen en de te nemen kinderbeschermingsmaatregel.

De leden van de SP-fractie vragen wanneer het onderzoek naar de stand van zaken van de in gang gezette verbeteringen van de doeltreffendheid van de ondertoezichtstelling naar de Kamer wordt gestuurd.

Om zeker te stellen dat een verantwoorde invoering van de wet mogelijk is, zal voor de beoogde datum van inwerkingtreding een analyse naar de stand van zaken van de in gang gezette verbeteringen met betrekking tot de caseload van de gezinsvoogdijwerkers en het zorgaanbod worden uitgevoerd. Afronding van de verbetertrajecten is immers een voorwaarde om te komen tot een verantwoorde invoering van dit wetsvoorstel. De analyse zal na afronding van de parlementaire behandeling in de Tweede Kamer worden uitgevoerd en zo spoedig mogelijk daarna aan de Staten-Generaal worden overgelegd. Nu reeds kan worden gemeld dat de verlaging van de caseload is gerealiseerd. Op 1-7-2009 was de gemiddelde caseload voor gezinsvoogdijwerkers 14.3; op die datum was ook het scholingstraject voor deze uitvoerende werkers afgerond.

De aan het woord zijnde leden vragen in hoeverre de verruiming van de grond van de ondertoezichtstelling strookt met het idee van de minister voor Jeugd en Gezin dat in de jeugdzorg meer moet worden ingezet op preventie.

Preventie betekent niet alleen vroegtijdig aanbieden van hulp of opvoedondersteuning, zoals dat vorm krijgt in de Centra voor Jeugd en Gezin. Preventie betekent ook dat zorg die noodzakelijk is voor een kind maar niet wordt geaccepteerd, dwingend kan worden opgelegd om erger te voorkomen (secundaire preventie).

De leden van de SP-fractie zijn van mening dat het belang van het kind te allen tijde voorop moet staan en vraagt in hoeverre dit doel de verruiming van de ondertoezichtstelling grond rechtvaardigt en of er nog andere manieren en opties zijn om opvoedondersteuning af te dwingen.

Het toepassen van een kinderbeschermingsmaatregel is alleen gerechtvaardigd als andere middelen om gezinnen te helpen, blijken te falen. Voordat een kinderbeschermingsmaatregel wordt overwogen is over het algemeen al geruime tijd geïnvesteerd in hulpverlening in het vrijwillige kader, die waar dat nodig is ook met enige drang wordt aangeboden. De hiervoor genoemde mogelijkheden van de raad voor de kinderbescherming en de rechterlijke macht om potentieel kinderbeschermingswaardige zaken aan te houden, horen hier ook toe.

Wij onderschrijven de mening van de leden van de SP-fractie dat in de jeugdzorg aan het begin van de keten zoveel mogelijk geïnvesteerd moet worden teneinde een ondertoezichtstelling te voorkomen. In antwoord op de vraag wat de gemiddelde caseload is van een casemanager bij het bureau jeugdzorg kan het volgende worden opgemerkt. De caseload van een casemanager is niet aan te geven. Deze verschilt landelijk sterk, afhankelijk van de taken. Sommige bureaus kennen een onderverdeling naar verschillende varianten van casemanagement: van zwaar naar licht. Er zijn geen landelijk door iedere provincie gehanteerde normen.

Het is niet uitgesloten dat, wanneer een met het gezinsvoogdijwerk vergelijkbaar aanbod gezinsbegeleiding in het vrijwillige kader in ruimere mate beschikbaar zou zijn, ondertoezichtstellingen voorkomen kunnen worden. Naar de veronderstelling dat, wegens het ontbreken van dit aanbod ondertoezichtstellingen worden uitgesproken, vindt op dit moment een kleinschalig onderzoek plaats; de resultaten daarvan worden uiterlijk medio 2010 verwacht.

In de toekomstvisie van het kabinet, zoals gepresenteerd in de brief over Perspectief voor jeugd en gezin, stelt het Centrum voor Jeugd en Gezin, indien (nog) geen sprake is van een gedwongen kader, vast of coördinatie van zorg nodig is. Dit is het geval, als het gezin niet in staat is om zelf de regie op de hulpverlening te voeren. Het Centrum voor Jeugd en Gezin is dan verantwoordelijk voor het leveren van goede zorgcoördinatie volgens het principe van één gezin, één plan. Het is belangrijk dat de professional die de coördinatie van zorg op zich neemt het vertrouwen heeft van de cliënt. Op verzoek van de cliënt kan deze rol daarom ook vervuld worden door een professional uit een andere organisatie, mits hij of zij een goed overzicht heeft van de expertise en mogelijkheden in andere disciplines (zoals de jeugdbescherming).

Sommige jeugdigen en gezinnen hebben bovendien behoefte aan langdurige, laagfrequente basishulp. Een «vinger-aan-de-pols-functie» die erop gericht is de gezinssituatie stabiel te houden en nieuwe escalatie van problemen te voorkomen. Dit kan door dicht bij deze jeugdigen en gezinnen vormen van ondersteuning te realiseren, afgestemd op het langdurige karakter van de aandoening of situatie. Het contact met zo’n gezin heeft weliswaar een langdurig karakter, maar dit hoeft niet altijd intensief te zijn. Medewerkers van het Centrum voor Jeugd en Gezin kunnen in overleg met het gezin bekijken wie het beste passende stut en steun kan bieden.Dat kunnen personen uit het netwerk van het gezin zijn, vrijwilligers of beroepskrachten. De gemeente kan hierbij expertise inschakelen van bijvoorbeeld MEE of expertise op het terrein van begeleiding van gezinnen met problemen (zoals algemeen maatschappelijk werk).

De aan het woord zijnde leden vragen hoeveel extra ondertoezichtstellingen door deze wetswijziging per jaar worden verwacht en hoeveel extra middelen er naar verwachting nodig zijn

In eerste instantie zal het aantal ondertoezichtstellingen wellicht toenemen maar het is de verwachting dat het aantal ondertoezichtstellingen uiteindelijk zal dalen. De voornaamste factoren die hierbij een rol spelen zijn:

• – een stijging van het aantal ondertoezichtstellingen als gevolg van de verruiming van de grond voor deze maatregel;

• – een daling van het aantal ondertoezichtstellingen door afname van de gemiddelde duur. Het opnemen van de bedreigingen in de ots-beschikking vergemakkelijkt het planmatig werken volgens de Delta-methode voor de uitvoering van de gezinsvoogdij. Naar verwachting kunnen ondertoezichtstellingen hierdoor eerder worden beëindigd;

• – een daling van het aantal ondertoezichtstellingen omdat eerder zal worden overgegaan tot een beëindiging van het gezag.

De financiële middelen die door de verwachte daling in de gezinsvoogdij zullen vrijvallen, worden ingezet om kosten elders in de keten op te vangen. Met name gaat het dan om een hogere instroom van voogdij-zaken en meer beschermingsonderzoeken door de raad voor de kinderbescherming.

De leden van de SP-fractie vragen wat de gezinsvoogdijwerker kan bereiken indien de ondertoezichtstelling voor kortere periode wordt uitgesproken.

De methode voor de uitvoering van ondertoezichtstellingen is in principe niet aan een bepaalde tijd gebonden; deze zal altijd gericht zijn op het wegnemen van de bedreigingen in de ontwikkeling van de minderjarige, waar dat kan door herstel van de pedagogische vaardigheden van de ouders. Het is aan de raad voor de kinderbescherming om een inschatting te maken van de tijd die daarvoor nodig is en deze in het verzoek tot ondertoezichtstelling aan de kinderrechter voor te leggen. Voordat de termijn van de ondertoezichtstelling afloopt kan het bureau jeugdzorg de rechter om een verlenging van de ondertoezichtstelling vragen, opnieuw voor hooguit een jaar.

De aan het woord zijnde leden vragen wat het gevolg is van de in dit wetsvoorstel opgenomen bevoegdheid om de schriftelijke aanwijzing ten aanzien van een omgangsregeling of bezoekregeling te laten bekrachtigen door de kinderrechter.

De schriftelijke aanwijzing waar deze leden op doelen is niet nieuw en is nu opgenomen in artikel 265f van het wetsvoorstel. Het voorgestelde artikel 263 lid 3 kent geen uitzondering dus het bureau jeugdzorg kan ook deze schriftelijke aanwijzing ter bekrachtiging voorleggen. Bekrachtiging zal door het gezag van de kinderrechter een stimulans voor de ouders of het kind vormen om de schriftelijke aanwijzing alsnog na te leven. Het is goed een stok achter de deur te hebben.

Overigens kan het bureau kan voor het vaststellen van een zorg- of omgangsregeling op basis van de vigerende wetgeving reeds de stap naar de kinderrechter maken (artikel 265g).

De leden van de SP-fractie vragen of de rechter straks de mogelijkheid heeft om de kinderbijslag op te schorten.

In het wetsvoorstel zal geen mogelijkheid worden opgenomen om de kinderbijslag op te schorten. Wij hebben hiertoe wel een nota van wijziging bij dit wetsvoorstel ter advisering aan de Raad van State voorgelegd. Het negatieve advies van de Raad van State heeft ons ervan overtuigd deze nota van wijziging niet in te dienen. De nota van wijziging met het advies van de Raad van State zullen worden gepubliceerd in de Staatscourant.

De aan het woord zijnde leden constateren dat het straks mogelijk wordt dat de kinderrechter op verzoek het gezag van de ouders op specifieke punten kan laten uitoefenen door het bureau jeugdzorg in een minderjarige met een machtiging uithuisplaatsing uit huis is geplaatst. Zij vragen of het bureau jeugdzorg in dit geval vervangende toestemming kan geven voor onder meer behandeling van de jeugdige als ouders toestemming weigeren.

De kinderrechter kan na inwerkingtreding van de wet op verzoek het gezag van de ouders op specifieke punten laten uitoefenen door het bureau jeugdzorg indien een minderjarige met een machtiging uithuisplaatsing uit huis is geplaatst. De verzoeken kunnen worden gedaan door het bureau jeugdzorg dat het toezicht uitoefent. Indien het bureau jeugdzorg niet tot een verzoek overgaat, zijn de raad voor de kinderbescherming of degene die niet de ouder is en de minderjarige als behorende tot zijn gezin verzorgt en opvoedt bevoegd tot het doen van het verzoek.

Uitoefening van het gezag door het bureau jeugdzorg betekent dat de ouders op deze punten het gezag verliezen en het bureau jeugdzorg het gezag op deze punten uitoefent alsof zij ouder zijn van het kind. Het bureau jeugdzorg kan het kind dus inschrijven op een school of een verblijfsvergunning ten behoeve van het kind aanvragen. De gang naar de rechter is altijd nodig om het gezag van de ouders(s) gedeeltelijk over te hevelen naar het bureau jeugdzorg.

Overigens zal overeenkomstig artikel 244 ook de gedeeltelijke gezagsoverheveling in het gezagsregister worden opgenomen. Het Besluit gezagsregisters zal hiertoe worden aangepast.

De leden van de SP-fractie vragen of pleegouders het recht op pleegzorgvergoeding behouden als er sprake is van gezagsbeëindiging en het gezag wordt overgedragen aan de pleegouders.

Als het gaat om pleegzorg in de zin van de Wet op de jeugdzorg behoudt een pleegouder op dit moment de pleegvergoeding als één pleegouder de voogdij uitoefent, maar niet als de pleegouders dit gezamenlijk gaan doen. In het voorstel van Wet tot wijziging van de Wet op de jeugdzorg ter verbetering positie pleegouders wordt voorgesteld dit te wijzigen. Voogdij-overdracht aan beide pleegouders zal na inwerkingtreding van dit wetsvoorstel niet meer tot gevolg hebben dat zij hun pleegvergoeding kwijtraken.

De voogdij-overdracht verandert niets aan de verantwoordelijkheid van de zorgaanbieder die pleegzorg biedt voor de verzorging en opvoeding van een jeugdige door de pleegouders. Ook na voogdij-overdracht dient indien er sprake is van geïndiceerde jeugdzorg de begeleiding van pleegouders bij de verzorging en opvoeding van de jeugdige door de zorgaanbieder die pleegzorg biedt, te worden voortgezet. De begeleiding van pleegouder-voogden zal in het pleegcontract nader worden uitgewerkt.

De leden van de SP-fractie vragen met betrekking tot welke kinderen de kinderrechter het verzoek tot ondertoezichtstelling kan aanvullen. Zij vragen hierbij een uitwerking van de procedure.

De kinderrechter kan het verzoek uitbreiden met alle kinderen over wie de ouders het gezag uitoefenen. Deze kinderen zullen vaak in het gezin opgroeien, maar dit hoeft niet. Hij kan dit doen op een aanvullend verzoek van de raad voor de kinderbescherming dat ter zitting wordt gedaan of ambtshalve. De informatie dat aanvulling noodzakelijk is, kan de kinderrechter op verschillende wijzen bereiken. Het kan opgenomen zijn in het verzoekschrift of verweerschrift maar ook belanghebbenden kunnen de relevante informatie verstrekken.

Om het verzoekschrift aan te vullen en deze minderjarigen onder toezicht te stellen, is het uiteraard noodzakelijk dat ook met betrekking tot deze minderjarige aan de grond voor een ondertoezichtstelling is voldaan. Om deze reden zal de kinderrechter indien hij het verzoek ambtshalve aanvult, veelal advies aan de raad voor de kinderbescherming vragen.

Voornoemde leden vragen hoe vaak ouders kunnen procederen om het gezag over hun kind weer terug te krijgen wanneer er sprake is van beëindiging daarvan.

Op grond van artikel 277 kan de rechter de ouder wiens gezag is beëindigd op zijn verzoek in het gezag herstellen. In theorie kan de ouder onbeperkt een herstelverzoek doen, omdat op grond van het EVRM de toegang tot de rechter moet zijn gegarandeerd. Indien het verzoekschrift echter niet of onvoldoende is onderbouwd met gewijzigde omstandigheden kan de rechter de gevolgtrekking maken die hij geraden acht en eventueel het verzoek afwijzen.

De leden van de SP-fractie vragen waarom er in dit wetsvoorstel niet voor gekozen is om de leeftijdsgrens voor een ondertoezichtstelling te verhogen naar 21 jaar.

De ondertoezichtstelling beperkt het gezag van de ouders over hun kinderen. Indien kinderen de leeftijd van 18 jaar bereiken zijn zij meerderjarig en staan zij om die reden niet meer onder gezag. Er is dus geen gezag dat juridisch gezien nog beperkt kan worden.

Daarnaast vragen de aan het woord zijnde leden waarom er niet voor gekozen is om in dit wetsvoorstel te regelen dat ook bureau jeugdzorg bij de rechter kan verzoeken tot éénoudergezag.

Een ouder kan de rechter verzoeken hem of haar alleen met het gezag te belasten. In welke gevallen dit kan, is opgenomen in artikel 251a. Belasting van een ouder met het eenhoofdig gezag is echter geen kinderbeschermingsmaatregel en bureau jeugdzorg heeft bij een dergelijk verzoek dan ook geen rol.

De leden van de ChristenUnie-fractie onderkennen de wenselijkheid van (soms) vroegtijdig ingrijpen en constateren dat in de praktijk het aantal ondertoezichtstellingen de laatste jaren reeds toeneemt. Zij vragen waardoor die stijging wordt veroorzaakt en of er nog wel behoefte is aan een juridische verruiming.

Het is niet bekend waardoor de stijging precies wordt veroorzaakt. Wellicht wordt eerder een maatregel gevraagd om te voorkomen dat de situatie escaleert. Door diverse incidenten die hebben gespeeld, kan een cultuurverandering bij de directe omgeving en hulpverlening rondom probleemgezinnen zijn opgetreden waardoor zaken eerder onder de aandacht worden gebracht. Het is ook niet onmogelijk dat de voorgestelde verruiming van de grond ondertoezichtstelling reeds in de praktijk wordt toegepast en de kinderrechter eerder een verzoek tot ondertoezichtstelling toewijst.

Deze leden vragen ook aandacht voor een denkbaar onbedoeld effect van drempelverlaging, namelijk dat dit ouders zou kunnen afschrikken om zelf vroegtijdig hulp te vragen bij Centra voor Jeugd en Gezin.

Ons is bekend dat er zorgen zijn over een verbinding van de Centra voor Jeugd en Gezin met jeugdbeschermingstaken omdat dit ouders zou kunnen afschrikken zelf vroegtijdig hulp te vragen bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. In de toekomstvisie van het kabinet, zoals gepresenteerd met de brief over Perspectief voor jeugd en gezin van 9 april 2010, wordt rekening gehouden met deze zorgen en maakt het kabinet de keuze om de uitvoering van een jeugdbeschermingsmaatregel niet bij de Centra voor Jeugd en Gezin te beleggen. De huidige bureaus jeugdzorg zullen zich in de visie van het kabinet ontwikkelen tot regionale organisaties voor onder meer gedwongen hulpverlening onder financiële en bestuurlijke verantwoordelijkheid van de gemeenten.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen nader aan te geven hoe gewaarborgd wordt dat de «light variant» van ondertoezichtstelling in de praktijk effectief en zorgvuldig zal worden geïmplementeerd.

De ketenpartners in de jeugdbescherming: rechterlijke macht, raad voor de kinderbescherming, MOgroep en Nidos bereiden momenteel de implementatie voor van de gewijzigde kinderbeschermingswetgeving. Hierbij zal ook aandacht zijn voor de gewijzigde grond voor de ondertoezichtstelling (dus inclusief de «light variant») en voor waarborgen voor een effectieve maar ook zorgvuldige toepassing.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen voorts aandacht voor de bescherming die artikel 8 EVRM biedt aan de thuissituatie en vragen hoe de toepassing van deze maatregel zich verhoudt tot het recht op gezinsleven.

Volgens het Europees Hof voor de Rechten van de Mens moet de maatregel in het licht van de omstandigheden van het geval relevant en adequaat zijn voor de doelen die in artikel 8 lid 2 EVRM worden genoemd. De inmenging moet bij wet zijn voorzien, moet een dringende maatschappelijke behoefte dienen en de maatregel moet proportioneel zijn in het licht van het nagestreefde doel. De belangen van het kind zijn in deze omstandigheden doorslaggevend. Om de maatregel als EVRM-conform te kunnen aanmerken, moet als minimum worden vastgesteld dat er

(a) voldoende aanleiding was om in te grijpen, en

(b) dat er een onderzoek is gedaan naar de gevolgen van ingrijpen op het gezin en

(c) er een onderzoek is gedaan naar alternatieven zoals zorg in het vrijwillig kader11.

Wij zijn van mening dat de nieuwe grond van de ondertoezichtstelling de toets van het EVRM kan doorstaan. Kinderen kunnen bepaald niet «zomaar» onder toezicht worden gesteld. Kort gezegd bevat de grond drie elementen: de minderjarige moet in zijn ontwikkeling worden bedreigd, zorg die noodzakelijk is om de bedreiging weg te nemen wordt niet of onvoldoende geaccepteerd, en de ouders moeten op termijn de verzorging en opvoeding van hun kind weer op zich kunnen nemen. De raad voor de kinderbescherming doet onderzoek naar de gezinssituatie voordat hij een verzoek indient tot een kinderbeschermingsmaatregel en overweegt daarbij alternatieven.

De leden van de fractie van de ChristenUnie wijzen op het belang van het betrekken van het sociaal netwerk en familienetwerk tijdens een ondertoezichtstelling en vragen of deze stappen door directe gezagsbeëindiging niet worden overgeslagen.

Net als bij een ondertoezichtstelling het geval is, wordt ook bij een directe beëindiging van het gezag het sociaal- en familienetwerk betrokken bij het uitstippelen van de toekomst voor een kind. Dit is onderdeel van de onlangs ontwikkelde methode voor het uitoefenen van de voogdij. Deze start met een zogenaamde «perspectiefbijeenkomst» waarin de toekomst voor de voogdijpupil wordt verkend. Bij deze bijeenkomst wordt de familie en het sociale netwerk van de voogdijpupil nadrukkelijk betrokken.

Voorts vragen deze leden of de invoering van de Deltamethode in het kader van het programma «Beter Beschermd» voldoende op orde is om dit wetsvoorstel, indien en nadat het tot wet is verheven, in werking te laten treden.

Dat is inderdaad het geval. Op 1-7-2009 was de gemiddelde caseload voor gezinsvoogdijwerkers 14.3; op die datum was ook het scholingstraject voor deze uitvoerende werkers afgerond.

Ook vragen de leden van de fractie van de ChristenUnie hoe wordt voorkomen dat de lichte ondertoezichtstelling een fuik wordt, waaruit het gezin lastig kan terugzwemmen.

Het is belangrijk om fuikwerking te voorkomen en daarom dienen bij iedere maatregel steeds weer alle omstandigheden van het geval in samenhang te worden beoordeeld. Naast een goede beoordeling is ook het volgende van belang. Indien gedurende de uitvoering van een ondertoezichtstelling het op een gegeven moment duidelijk is dat de ouders niet op een voor het kind aanvaardbare termijn zelf de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding van hun kind op zich kunnen nemen, dienen de inspanningen van de gezinsvoogdijwerker erop gericht te zijn acceptatie bij de ouders van die situatie te bevorderen. Dan kan hulpverlening in vrijwillig kader worden voortgezet en kan een formele gezagsbeëindiging worden voorkomen.

Deze leden vragen in hoeverre ouders van wie de kinderen onder toezicht zijn gesteld hulp wordt geboden, die hen in staat stelt zo spoedig mogelijk de zorg voor hun kinderen weer op zich te nemen.

De uitvoering van ondertoezichtstellingen is primair gericht op het herstel van de opvoedingsvaardigheden van de ouders opdat zij weer het volledige gezag op zich kunnen nemen. Dit is ook het geval wanneer de onder toezicht gestelde minderjarige uit huis is geplaatst, of dit nu is gebeurd uit veiligheidsoverwegingen, of omdat de behandeling van gedragsproblemen buiten het gezin het meest aangewezen zorgaanbod is. In het wetsvoorstel is dit ook met zoveel woorden vastgelegd, zie het voorgestelde artikel 262 lid 1.

Het gezag van ouders kan worden beëindigd indien er gerede twijfel bestaat over de bereidheid van ouders om hun kind duurzaam op te laten groeien in een pleeggezin. Deze leden vragen indien niet aan die bereidheid wordt getwijfeld, hoe dit zich verhoudt tot het uitgangspunt om het pedagogische en juridische gezag bij één natuurlijke persoon te leggen.

Het uitgangspunt om het pedagogische en juridische gezag bij één natuurlijke persoon te leggen, is opgenomen in de methodiek voogdij. Met andere woorden nadat het gezag is beëindigd en dus niet tijdens een ondertoezichtstelling of bij plaatsingen in het vrijwillig kader.

Het wetsvoorstel zet het recht van het kind op continuïteit in de opvoeding centraal door dit onderdeel te maken van de grond van zowel de ondertoezichtstelling als de gezagsbeëindigende maatregel. Indien het de verwachting is dat de ouders niet binnen een gelet op de persoon en de ontwikkeling van de minderjarige aanvaardbaar te achten termijn de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding op zich kan nemen, kan – mits aan de andere voorwaarden is voldaan – het gezag worden beëindigd. Aan de voorwaarden is in beginsel niet voldaan indien de ouders hulpverlening accepteren of duurzaam bereid blijken hun kind in een pleeggezin te laten opgroeien.

Overigens kan worden opgemerkt dat ook in deze situaties gezagsbeëindiging aan de orde kan komen omdat de Hoge Raad heeft geoordeeld dat het blijk geven van die duurzame bereidheid weliswaar in de beoordeling moet worden betrokken, maar niet (zonder meer) in de weg staat aan gezagsbeëindiging (HR 4 april 2008, NJ 2008, 506).

De leden van de CDA-fractie vragen of een machtiging gedwongen behandeling in gesloten setting alleen afgegeven kan worden als er tevens een ondertoezichtstelling is.

In artikel 29b, tweede lid, is bepaald dat een machtiging voor een jeugdige die de leeftijd van 18 jaar nog niet heeft bereikt, slechts kan worden verleend indien:

• a. de jeugdige onder toezicht is gesteld,

• b. de voogdij over de jeugdige berust bij een stichting, of

• c. degene die, anders dan bedoeld onder b, het gezag over hem uitoefent, met de opneming en het verblijf instemt.

Indien ouders instemmen met de gesloten jeugdzorg, is een ondertoezichtstelling niet noodzakelijk.

De leden van de SGP-fractie vragen of er niet genoeg differentiatie bestaat tussen de ontheffing en de ontzetting uit het ouderlijk gezag om deze tot één maatregel samen te kunnen voegen.

In het effect is er nauwelijks onderscheid tussen een ontheffing en een ontzetting; de ouders verliezen na het uitspreken van de maatregel het gezag over hun kinderen. Een herformulering van de gronden is noodzakelijk om de jeugdbescherming te vereenvoudigen door de twee bestaande maatregelen samen te voegen en de aansluiting met de grond van de ondertoezichtstelling te realiseren door de gronden van ondertoezichtstelling en gezagsbeëindiging op elkaar af te stemmen.

De Inspectie jeugdzorg houdt zich niet bezig met het kwaliteitstoezicht in een individuele casus. De aan het woord zijnde leden vragen welke mogelijkheid een belanghebbende heeft om de kwaliteit van de uitvoering van de maatregel onafhankelijk te laten toetsen.

Ouders kunnen een klacht indienen bij het bureau jeugdzorg en hebben de mogelijkheid tot medezeggenschap. In het meergenoemde wetsvoorstel over de positie van pleegouders dat in voorbereiding is, wordt aan pleegouders een eigenstandige positie toegekend ten opzichte van het bureau jeugdzorg en de zorgaanbieder die pleegzorg biedt. Ook pleegouders krijgen toegang tot het klachtrecht.

De leden van de SP-fractie merken op dat zij blij zijn dat de toetsende taak niet verder zal worden aangescherpt en vragen welke taken de bureaus jeugdzorg nog wel moeten uitvoeren als het gaat om deze toetsende taak.

De volgende taken zijn niet gewijzigd:

• – Het bureau jeugdzorg meldt bij de raad voor de kinderbescherming dat geen verzoek tot verlenging van de ondertoezichtstelling zal worden ingediend. De raad voor de kinderbescherming toetst deze beslissing, en zal, wanneer men van oordeel is dat een verlenging van de ondertoezichtstelling wel op zijn plaats is en het bureau jeugdzorg na overleg persisteert, de kinderrechter daar alsnog om verzoeken;

• – Het bureau jeugdzorg meldt bij de raad voor de kinderbescherming dat geen verzoek tot verlenging van de machtiging uithuisplaatsing zal worden ingediend of dat de uithuisplaatsing tussentijds zal worden beëindigd. De raad voor de kinderbescherming toetst deze beslissing, en zal, wanneer hij van oordeel is dat een verlenging van de machtiging uithuisplaatsing wel op haar plaats is en het bureau jeugdzorg na overleg bij het ingenomen standpunt blijft, de kinderrechter daar alsnog om verzoeken.

Wel is geschrapt dat het bureau jeugdzorg bij een verzoek tot verlenging ondertoezichtstelling of machtiging uithuisplaatsing de stukken ook aan de raad voor de kinderbescherming voorlegt. Op dat moment beoordeelt de kinderrechter immers reeds de stukken en is een extra toets door de raad niet noodzakelijk.

Het wetsvoorstel introduceert een nieuwe toetsende taak voogdij. Bij een voogdij zendt het bureau jeugdzorg het plan voor de uitoefening van de voogdij, dat jaarlijks wordt bijgesteld, naar de raad voor de kinderbescherming die dat op bepaalde punten toetst.

De aan het woord zijnde leden vragen of aangegeven kan worden in hoeverre de toetsende taak in de praktijk effectief blijkt.

De Inspectie jeugdzorg heeft recent onderzoek gedaan naar terugplaatsingen van kinderen. Voor de resultaten van dit onderzoek verwijzen wij naar de antwoorden op de vragen van de leden van de CDA-fractie in paragraaf 3.1.

Deze leden wijzen op de argumenten om de bevoegdheid tot het verzoeken van een gezagsbeëindigende maatregel uitsluitend neer te leggen bij overheidsorganen en niet bij het bureau jeugdzorg. Zij constateren dat de kinderrechter geen vraagtekens kan zetten bij de rechtmatigheid van een onderzoeksrapport omdat dit is opgesteld door een bevoegd overheidsorgaan.

Gekozen is voor het uitgangspunt dat, waar het om organisaties gaat, alleen de raad voor de kinderbescherming of het Openbaar Ministerie een verzoek tot ondertoezichtstelling of gezagsbeëindiging kan doen. Het bureau jeugdzorg kan dit slechts in uitzonderingssituaties doen, namelijk alleen wanneer het zich niet kan vinden in het oordeel van de raad om een dergelijk verzoek achterwege te laten.

Ouders hebben meerdere mogelijkheden om tegen het rapport van de raad voor de kinderbescherming op te komen. Zij kunnen een klacht indienen bij de raad voor de kinderbescherming maar kunnen ook deskundigen inschakelen (artikel 810a Rv). De ouders kunnen bovendien in beroep gaan tegen de beschikking van de kinderrechter.

De leden van de SP-fractie hebben een aantal vragen met betrekking tot de positie van de burgemeester in verband met het doen van meldingen en het vragen van een ondertoezichtstelling.

Het wetsvoorstel brengt geen wijziging aan in de wijze van het doen van een melding maar opent de mogelijkheid voor de burgemeester om bij verschil van mening de raad voor de kinderbescherming te dwingen zijn bevindingen van onderzoek voor te leggen aan de kinderrechter. De kinderrechter kan op basis van de onderzoeksgegevens ambtshalve een minderjarige onder toezicht stellen.

Indien de raad voor de kinderbescherming via het bureau jeugdzorg een melding van de burgemeester ontvangt, zal hij de melding beoordelen en waar nodig aanvullend onderzoek doen. Vaak zal hiertoe worden overlegd met de burgemeester. Het onderzoek kan ertoe leiden dat de raad een kinderbeschermingsmaatregel bij de kinderrechter verzoekt. De resultaten van dit onderzoek worden in ieder geval teruggekoppeld aan de burgemeester die daarop de actie kan ondernemen die hij aangewezen acht.

Op dit moment hebben een aantal burgemeesters, de raad voor de kinderbescherming en het bureau jeugdzorg reeds afspraken gemaakt conform bovenstaand model. Daarnaast hebben zij aanvullende afspraken gemaakt onder meer ten aanzien van situaties waarin zij het niet eens kunnen worden (escalatiemodel). Dergelijke afspraken afgestemd op de lokale situatie zijn en blijven uiteraard mogelijk.

De bevoegdheid van de burgemeester zoals deze is opgenomen in het wetsvoorstel, geldt niet voor een verzoek tot machtiging uithuisplaatsing. Artikel 255, vierde lid, is beperkt tot het doen van een verzoek tot ondertoezichtstelling.

De leden van de SGP-fractie vragen waarom de regering het niet wenselijk heeft geacht om ten aanzien van gegevensverstrekking zonder toestemming van ouders een verplichting op te nemen om ouders te consulteren of en waarom zij bezwaar hebben tegen deze gegevensverstrekking.

Het ligt niet voor de hand dat gegevens zonder overleg met de ouders of minderjarige worden uitgewisseld. Iedere behandelaar bespreekt dit in de reguliere situatie met zijn cliënt. Voor het opbouwen van een vertrouwensrelatie is dit immers van belang. De regeling is bedoeld voor die situaties dat overleg tot niets leidt. In die situatie kunnen toch gegevens worden uitgewisseld voor zover dit noodzakelijk is voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling. Het bureau jeugdzorg heeft op grond van de artikelen 33 en 34 Wbp overigens de plicht betrokkene te informeren over het feit dat over hem persoonsgegevens worden verwerkt.

De leden van de SP-fractie vragen of de regering kan aangeven in hoeverre derden op grond van de voorgestelde regeling zonder toestemming van de ouders gegevens mogen verstrekken aan het bureau jeugdzorg indien dit noodzakelijk is voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling.

Derden zullen zelf de afweging moeten maken of de informatie relevant is voor de uitvoering van de ondertoezichtstelling. Het voorbeeld dat deze leden noemen, namelijk of een ouder suïcidaal of psychotisch is, zal veelal relevant zijn. Details over de behandeling van een ouder kunnen ook van belang zijn.

Voorts vragen deze leden een toelichting op de voor de onderscheidene verzoeken gebruikte verschillende formuleringen voor de voorgestelde artikelen 259, 260 en 261.

De genoemde artikelen gelden voor drie verschillende situaties, respectievelijk het vervangen door de kinderrechter van het bureau jeugdzorg, het verlengen van de ondertoezichtstelling en het opheffen van de ondertoezichtstelling. De verschillende situaties verklaren de verschillen in formulering. In de groep van verzoekers is echter ten opzichte van de huidige wetgeving geen wijziging gebracht behoudens de introductie van de hiërarchie.

De aan het woord zijnde leden stellen dezelfde vraag bij artikel 265d.

Gewijzigd is dat degene die niet de ouder is en de minderjarige als behorende tot zijn gezin verzorgt en opvoedt geen verzoek bij het bureau jeugdzorg kan indienen om de uithuisplaatsing te beëindigen of de duur ervan te bekorten. In de praktijk bleek dit niet nodig maar er is geen bezwaar dit weer in het wetsvoorstel op te nemen. Het voorgestelde artikel 265d is bij nota van wijziging conform gewijzigd.

De leden van ChristenUnie-fractie vragen of het voor betrokkenen voldoende duidelijk is welke verzoekmogelijkheden zij hebben.

Door voorlichting zullen betrokkenen op de hoogte worden gesteld van hun mogelijkheden. De bestaande folders zullen worden aangepast aan de nieuwe wetgeving. In het bijzonder zal hierbij aandacht moeten worden besteed aan de praktische gevolgen van de hiërarchie bij het indienen van verzoekschriften zoals onder meer opgenomen bij artikel 261, tweede lid.

De aan het woord zijnde leden van de PvdA-fractie menen dat de Centra voor Jeugd en Gezin en de bureaus jeugdzorg een belangrijke rol kunnen spelen bij bevorderen van de gezinsband. Soms is het tijdelijk beter dat een ouder wel contact heeft met een kind maar dat dit contact begeleid wordt. Dit contact kan bijvoorbeeld plaatsvinden in een omgangshuis maar aan deze en aan andere vormen van begeleide omgang is een groot tekort.

Bij de uitvoering van de ondertoezichtstelling met uithuisplaatsing staat de ontwikkeling en de veiligheid van het kind centraal. De maatregel is gericht op het verbeteren van de opvoedingssituatie van het kind. Het bevorderen dat kinderen in een veilige omgeving – ook als het een tijdje heel slecht gaat met hun ouders – waar mogelijk toch contact kunnen blijven houden met hun ouder(s), is een belangrijk onderdeel van de interventies die in het kader van de ondertoezichtstelling worden toegepast. De gezinsvoogdijwerker heeft daarbij een ondersteunende taak. Daarbij moet wel worden gezegd dat de situatie rondom een kind vaak complex is waardoor omgang met de ouder(s) niet altijd in het belang van dat kind is.

De omgangshuizen en begeleide omgang waaraan de betreffende leden refereren zijn in beeld bij echtscheidingssituaties. Hierover kan worden opgemerkt dat de minister voor Jeugd en Gezin later dit voorjaar uw Kamer nader zal berichten over een aantal zaken die scheiding en omgang betreffen. Ook de omgangsbegeleiding zal daarin aan de orde komen.

De leden van de PvdA-fractie merken op dat het in de memorie van toelichting gaat om het «bevorderen van de gezinsband» tussen kinderen en de met gezag belaste ouders en dat in de toekomst er meer ouders zullen zijn die niet meer met het gezag belast zijn omdat eerder overgegaan kan worden tot het beëindigen van het gezag. Deze leden vragen wat er gedaan wordt om het contact tussen het kind en de niet met gezag belaste ouder(s) in stand te houden.

Na de gezagsbeëindigende maatregel is er sprake van voogdij. De bevordering van het contact tussen de minderjarige en zijn of haar ouders van wie het gezag is beëindigd, is opgenomen in de onlangs gereed gekomen methode voor de uitoefening van de voogdij door het bureau jeugdzorg. Daarnaast kan een ouder zonder gezag op grond van artikel 377a een omgangsregeling bij de rechter verzoeken.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen een toelichting op de gebruikte formulering («stelt» in plaats van «kan stellen») in het tweede lid.

Een kinderrechter zal een minderjarige alleen onder toezicht stellen indien aan de grond van de ondertoezichtstelling is voldaan. Omdat in de overige bepalingen steeds de formulering «kan stellen» wordt gebruikt, is de redactie van het tweede lid aangepast.

De leden van de ChristenUnie-fractie merken op dat de grondslag voor een algemene maatregel van bestuur vervalt, die het huidige artikel 257, tweede lid, nog wel bevat.

Het is juist dat de grondslag voor het stellen van regels omtrent de aard en de omvang van de hulp en steun vervalt. Er is geen behoefte gebleken aan deze grondslag en er is dan ook nimmer een algemene maatregel van bestuur op deze grondslag geslagen.

Zij constateren met instemming dat het «bevorderen van de gezinsband» weer is opgenomen in dit artikel. De aan het woord zijnde leden vragen in dit verband of dit criterium niet meer omvat dan de relatie met de ouder(s) en niet ook andere gezinsleden omvat.

De hulp en steun van bureau jeugdzorg dient er op gericht te zijn de ouders zoveel mogelijk de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding van hun kinderen te laten behouden. Het bevorderen van de gezinsband maakt hiervan onderdeel uit en richt zich daarom primair tot de ouders. Het is echter heel wel mogelijk dat het bureau jeugdzorg zich ook richt op het bevorderen van de gezinsband met andere gezinsleden. Zie ook het antwoord op een vraag van de leden van de PvdA-fractie bij artikel 254.

Tevens vragen de aan het woord zijnde leden hoe omgegaan wordt met verzoeken voor een machtiging uithuisplaatsing in gesloten setting als dit een 17-jarige minderjarige betreft en wat er gebeurt als die minderjarige binnen het jaar de leeftijd van 18 jaar bereikt.

Tot 1 januari 2008 werd gesloten behandeling voor een 17-jarige vaak niet meer gestart omdat de behandeling, die was gekoppeld aan de maatregel van ondertoezichtstelling, met het bereiken van de meerderjarige leeftijd moest worden beëindigd terwijl voor een effectieve behandeling meer tijd nodig was. Met de wijziging van de Wet op de jeugdzorg van 1 januari 2008 is deze koppeling losgelaten, en is bovendien de plaatsing in een gesloten setting mogelijk gemaakt tot de leeftijd van 21 jaar, mits voor de jeugdige vóór het bereiken van de meerderjarige leeftijd al een machtiging gesloten jeugdzorg was afgegeven.

Overigens is er sinds de inwerkingtreding van deze wetswijziging jurisprudentie ontwikkeld over het afgeven van een machtiging gesloten jeugdzorg voor 18-plussers. Zoals in antwoord op de vragen van de leden Langkamp en Bouchibti12 is aangegeven, is de rode draad daarbij dat rechtbanken, in het licht van artikel 5 van het EVRM, strenge criteria hanteren bij het afgeven van een machtiging gesloten jeugdzorg voor deze groep.

De leden van de ChristenUnie-fractie vragen om een toelichting op de reikwijdte van het begrip «omgangsgerechtigde».

In antwoord op een vraag van de CDA-fractie is hiervoor opgemerkt dat dit artikel gaat over het contact tussen de minderjarige die onder toezicht is gesteld en zijn ouder en eventueel anderen, voorzover dat contact is geregeld in een rechterlijke beslissing. Een omgangsgerechtigde zal derhalve eerder op grond van artikel 377a een verzoek tot een omgangsregeling hebben ingediend. Voorwaarde voor toekenning van een omgangsregeling in dit geval is dat deze persoon in een nauwe persoonlijke betrekking staat tot de minderjarige. Er moet dus sprake zijn van familie- en gezinsleven in de zin van artikel 8 EVRM.

Tevens vragen deze leden of ouders of een minderjarige van 12 jaar of ouder ook gehoord wordt door de rechter alvorens tot verlenging over te gaan.

Artikel 809 Rv, waarin het horen van minderjarigen van 12 jaar en ouder is geregeld, is ook van toepassing op een verzoek tot verlenging van een ondertoezichtstelling.