Vraag 1

Bent u bekend met de grote zorgen die Amnesty International heeft met betrekking tot executies in Iran, waaronder de zorgen die worden geuit in een recent bericht over vijf mensen voor wie executie op handen is?1 Wat kunt u mededelen over het lot van deze vijf ter dood veroordeelden?

Ja, daarmee ben ik bekend en ik deel de zorgen met betrekking tot executies in Iran. In het bericht van Amnesty International wordt één persoon met naam genoemd, de heer Gholamy. Hij is tegelijk met negen andere veroordeelden op 7 november jl. ter dood gebracht.

Vraag 2

Hoeveel executies zijn er in Iran dit jaar reeds voltrokken? Kunt u aangeven hoe u aan dit getal bent gekomen? Kunt u bevestigen dat het officiële aantal executies dat door de Iraanse autoriteiten wordt opgegeven waarschijnlijk (ruim) minder is dan het werkelijke aantal executies? Kunt u uw antwoord toelichten?

De Iraanse autoriteiten hebben tot nu toe voor dit jaar 262 executies bekendgemaakt. Volgens gegevens waarop de Nederlandse ambassade in Teheran zich baseert zijn in 2012 tot op heden 344 doodstrafvonnissen voltrokken. De Nederlandse ambassade houdt het aantal executies bij op basis van onafhankelijke binnenlandse en buitenlandse bronnen en deelt deze cijfers met partnerlanden. Het is niet uit te sluiten dat het werkelijke aantal executies hoger ligt.

Vraag 3

Is het waar dat verreweg de meeste mensen in Iran vanwege drugsgerelateerde zaken worden geëxecuteerd? Voor welke andere delicten worden mensen in Iran geëxecuteerd? Worden mensen ook geëxecuteerd om politieke redenen?

Ja. Andere delicten waarvoor de doodstraf wordt opgelegd zijn onder meer verkrachting en moord. In enkele gevallen zijn mensen ter dood veroordeeld vanwege Moharebeh («strijd tegen God en zijn profeet»). Het valt niet uit te sluiten dat achter dit containerbegrip andere motieven – zoals politieke – schuilgaan.

Vraag 4

Is het waar dat ook personen onder de 18 jaar worden geëxecuteerd in Iran?2

Voor zover bekend zijn er dit jaar geen minderjarigen ter dood gebracht. In 2010 en 2011 is dit wel een aantal keer gebeurd.
Het huidige wetboek van strafrecht bevat geen verbod op de doodstraf voor minderjarigen. De concept herziening van het wetboek van strafrecht verbiedt de doodstraf voor minderjarigen voor misdrijven waar de rechter discretionaire bevoegdheid heeft (zoals drugsgerelateerde zaken). Van dit verbod zijn uitgezonderd delicten waarop volgens de sharia de doodstraf staat, zoals verkrachting en moord.

Vraag 5

Deelt u de opvatting van Amnesty International dat met betrekking tot executies momenteel sprake is van een «state killing spree» en dat veel mensen bovendien worden geëxecuteerd na oneerlijke processen? Indien neen, waarom niet? Indien ja, bent u bereid om bilateraal en in EU-verband protest aan te tekenen tegen de gang van zaken betreffende de vele executies in Iran en bent u bereid de Kamer op korte termijn te informeren over uw inspanningen? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Volgens Nederlandse telling is ten opzichte van vorig jaar (436 executies) geen sprake van een sterke stijging in het aantal doodstrafopleggingen. In Iran vinden regelmatig schendingen van het recht op een eerlijk proces plaats.
Nederland is principieel tegen de doodstraf en draagt dit ondubbelzinnig uit. Zo heeft Nederland op 21 oktober jl. protest aangetekend bij de Iraanse ambassadeur in Den Haag tegen de dreigende executie van elf personen en de autoriteiten opgeroepen hiervan af te zien. Binnen de EU neemt Nederland regelmatig het initiatief tot EU-actie tegen oplegging van de doodstraf in Iran (onder meer in de vorm van gezamenlijke demarches en verklaringen van HV Ashton).

Vraag 1

Kent u het bericht «Omwonenden blij met extra geluidsmetingen JSF»?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat er door Defensie is toegezegd dat er nieuwe geluidsmetingen voor de F35 worden gehouden, die in het voorjaar van 2013 zullen plaatsvinden?

Defensie heeft onlangs tijdens regulier overleg in de Commissie Overleg en Voorlichting Milieuhygiëne Vliegbasis Leeuwarden gemeld dat het Amerikaanse ministerie van Defensie in het voorjaar van 2013 geluidsmetingen bij de F-35 zal uitvoeren. Het gaat om metingen die voortvloeien uit Amerikaanse milieuwetgeving.
In 2008 zijn reeds dergelijke metingen uitgevoerd bij de F-35A versie waarvoor Nederland belangstelling heeft. Deze metingen zijn nog steeds valide. Voor de beoordeling van de inpasbaarheid van vliegbewegingen van de F-35A binnen de geluidscontouren van Nederlandse vliegbases zijn geen aanvullende geluidsmetingen nodig.
De geluidsmetingen van volgend jaar betreffen in eerste instantie soortgelijke metingen als die van 2008, maar dan bij de F-35 versie die verticaal kan opstijgen en landen (F-35B) en de versie voor vliegdekschepen (F-35C). Daarnaast worden voor enkele deelaspecten aanvullende geluidsmetingen uitgevoerd bij alle drie de varianten. Zo komen er onder meer geluidsmetingen bij het testen van de motor op de grond, bij het taxiën, bij het vliegen met hoge snelheden en bij het doorbreken van de geluidsbarrière. De aanvullende metingen bij het testen van een motor op de grond kunnen voor Nederland nuttige informatie opleveren in het kader van de bestaande vergunningen op grond van de Wet milieubeheer. Deze vergunningen staan overigens los van de bovengenoemde geluidscontouren.

Vraag 3

Was u reeds langer van plan deze nieuwe geluidsmetingen te doen? Wat is de reden van deze nieuwe geluidsmetingen?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat er reeds betrouwbare onderzoeken liggen van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) met betrekking tot geluidsproductie van de F35 in Nederland? Als deze onderzoeken nog actueel zijn, is er dan wel behoefte aan nieuwe geluidsmetingen in de Verenigde Staten?

Ja, er zijn al betrouwbare onderzoeken gedaan naar de geluidsproductie van de F-35. Defensie zal zich houden aan de wettelijke geluidscontouren. Het NLR-onderzoek van 2009 maakte duidelijk dat de F-35 geluidsbelasting goed inpasbaar zal zijn binnen de bestaande geluidszones van de vliegbases Leeuwarden en Volkel. Zoals uiteengezet in de brief van 10 juli 2009 (Kamerstuk 26 488, nr. 192) heeft het NLR voor zijn rapport voorzichtige uitgangspunten gehanteerd en bestaan er reële mogelijkheden om bij de nadere uitwerking van het vliegprogramma van de F-35 de geluidsbelasting te verminderen.
Het RIVM heeft in 2010 in opdracht van de provincie Friesland en Defensie een validatie van het NLR-rapport uitgevoerd ten aanzien van de vliegbasis Leeuwarden (Kamerstuk 26 488, nr. 253 van 24 december 2010). Het RIVM oordeelde dat het NLR deskundig en integer te werk is gegaan, en concludeerde op grond van de beschikbare inzichten dat de inpassing van de F-35 binnen de geluidszone van de vliegbasis Leeuwarden redelijkerwijs mogelijk is. Zoals uiteengezet in de brief van 24 december 2010 kan volgens het RIVM de resterende onzekerheid worden beheerst met een goed meetprogramma bij de vliegbasis Leeuwarden, in combinatie met het volgen van het gebruik van de basis.
Deze onderzoeken zijn nog steeds actueel en voor Nederland is er geen aanleiding voor nieuwe metingen met betrekking tot de inpasbaarheid van de geluidsbelasting. Nu het Pentagon in het voorjaar van 2013 verdere geluidsmetingen zal uitvoeren, zal Nederland de ontwikkelingen blijven volgen.

Vraag 5

Worden het RIVM en het NLR, indien er een nieuw onderzoek komt, betrokken hierbij en op welke wijze?

Het NLR was betrokken bij de metingen van 2008 en Defensie zal de deskundigheid van het NLR wederom aanbieden voor de Amerikaanse metingen in het voorjaar van 2013. De betrokkenheid van het NLR zal Nederland meer inzicht bieden in de vergelijkbaarheid van de resultaten.
Het RIVM was niet betrokken bij de metingen van 2008. Het instituut heeft in 2010 in opdracht van de provincie Friesland en Defensie het NLR-rapport van 2009 gevalideerd. Het RIVM heeft daarvoor zelf geen metingen verricht en het ligt niet voor de hand dat het RIVM zelf rechtstreeks betrokken zal zijn bij de komende Amerikaanse metingen.

Vraag 1

Herinnert u zich de antwoorden op eerdere vragen over de positie van Nederland ten aanzien van een mogelijke anti-homoseksualiteitswet in Oeganda, ook in relatie tot homoseksuele Oegandese asielzoekers in Nederland en homoseksuele asielaanvragers?1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de voorzitter van het Oegandese parlement heeft aangekondigd dat de anti-homoseksualiteitswet die de doodstraf oplegt aan homoseksuelen, voor het einde van dit jaar in stemming zal worden gebracht in het Oegandese parlement en zal worden aangenomen?2

Het Oegandese parlement zal het wetsvoorstel, waarin homoseksueel contact verder strafbaar wordt gesteld en zware straffen inclusief de doodstraf opgelegd kunnen worden, vermoedelijk in december 2012 of januari 2013 behandelen.

Vraag 3

Bent u bereid uw ernstige zorgen over te brengen aan de hoogste vertegenwoordiger van Oeganda in Nederland en aan de Oegandese autoriteiten? Zo neen, waarom niet?

Ja. Dit is reeds verscheidene malen gebeurd.

Vraag 4

Staat de Oegandese premier nog steeds achter zijn schriftelijke verklaring van begin dit jaar, waarin hij liet weten dat dit voorstel geen onderdeel vormt van zijn legislatieve programma en dat hij hiervan afstand neemt?

De EU-ambassadeurs hebben op 20 november jl. over deze kwestie een gesprek gevoerd met de premier en daarbij de ernstige zorgen van de EU overgebracht. Hierbij heeft hij nogmaals bevestigd dat de regering dit wetsvoorstel niet steunt.
In ieder gesprek over dit onderwerp worden de Oegandese autoriteiten er op gewezen dat het wetsvoorstel in strijd is met de door het land geratificeerde mensenrechtenverdragen.

Vraag 5

Wanneer is de laatste EU-demarche uitgevoerd bij de Oegandese autoriteiten waarbij ernstige zorgen van de EU over deze wet zijn geuit? Zult u, wanneer dit niet recentelijk heeft plaatsgevonden, aandringen op een snelle demarche?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Hoe en wanneer zult u in VN-, EU- en bilateraal verband de Oegandese autoriteiten nadrukkelijk wijzen op de verdragen die Oeganda heeft geratificeerd op mensenrechtengebied?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 7

Welke concrete stappen zult u – al dan niet met internationale partners – verder ondernemen op het moment dat deze wet een feit is?

Het is te vroeg om vooruit te lopen op de verdere behandeling van het wetsvoorstel.

Vraag 8

Bent u, gezien de mogelijke anti-homoseksualiteitwet en de reële risico’s voor Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender (LHBT), voornemens de uitzetting van LHBT uit Oeganda op te schorten totdat er duidelijkheid is over de anti-homoseksualiteitswet en risico’s in Oeganda? Zo neen, waarom niet?

Homoseksuele asielzoekers uit Oeganda worden beoordeeld als behorende tot een risicogroep. Dit betekent dat, wanneer een asielzoeker uit Oeganda zich beroept op problemen van de zijde van de autoriteiten of medeburgers die verband houden met zijn seksuele geaardheid, en er sprake is van geloofwaardige en individualiseerbare verklaringen, reeds met geringe indicaties aannemelijk kan worden gemaakt dat deze problemen leiden tot een gegronde vrees voor vervolging in de zin van het Vluchtelingenverdrag. Er vindt derhalve een zorgvuldige individuele toets plaats met inachtneming van de zorgelijke situatie van homoseksuelen in Oeganda. De regering ziet op dit moment geen aanleiding om iedere homoseksuele asielzoeker uit Oeganda zonder nadere individuele toets in aanmerking te laten komen voor een asielvergunning dan wel de uitzetting van afgewezen Oegandese homoseksuele asielzoekers op te schorten. Zoals in de eerdere beantwoording van vragen van uw Kamer3 is aangegeven, vindt er geen vervolging plaats door politie en justitie op basis van het huidige verbod op «tegennatuurlijke seksuele gemeenschap».

Vraag 1

Kent u het bericht «Erdogan Urges Restoring Death Penalty in Violation of EU»?1 Wat is uw mening over de uitlatingen van de Turkse premier Erdogan?

Ja. Het Nederlandse standpunt over de doodstraf is helder. Zowel Nederland als de EU pleiten voor wereldwijde afschaffing van de doodstraf, waarbij een moratorium op de doodstraf een eerste stap is.

Vraag 2

Bent u op de hoogte van dit voornemen van premier Erdogan? Weet u of er op dit vlak in Turkije wetsvoorstellen in voorbereiding zijn?

In Turkije zijn er geen wetsvoorstellen ingediend om de doodstraf opnieuw in te voeren.

Vraag 3

Is premier Erdogan ervan op de hoogte dat het instellen van de doodstraf lijnrecht ingaat tegen toetredingseisen van de Europese Unie? Zo ja, betekent dit voornemen volgens u dat premier Erdogan bereid is vanwege dit punt de toetredingsonderhandelingen met de Europese Unie stop te zetten? Heeft u met uw Turkse ambtsgenoot hierover gesproken?

Met het oog op de opening van de toetredingsonderhandelingen met de EU, heeft Turkije in 2002 de doodstraf afgeschaft. De EU-toetredingsonderhandelingen zijn in 2005 van start gegaan. Dit punt opbrengen op een Europese Raad is derhalve niet nodig.

Vraag 4

Zult u dit punt aankaarten in de Europese Raad en hierbij tevens aangeven dat het instellen van de doodstraf in Turkije voor Nederland het directe stopzetten van de toetredingsonderhandelingen zal betekenen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Moslims Birma vogelvrij»?1

Vraag 2

Is het juist te stellen dat de Birmese overheid de gewelddadige escalatie tussen de boeddhistische meerderheid en de islamitische minderheid niet aankan? Deelt u de mening dat door het oplaaiend conflict de voorzichtige hervormingen van de Birmese regering, in ruil voor (financiële) westerse steun, grotendeels teniet worden gedaan?

Vraag 3

Hoe verhoudt de huidige verslechterde situatie in het land, waarbij soms hele islamitische dorpen met de grond gelijk worden gemaakt, zich tot uw uitspraken eerder dit jaar dat de banden met Birma aangehaald moeten worden?

Vraag 4

In hoeverre bent u van mening dat Birma steun nodig heeft, bijvoorbeeld in VN-verband, om de orde en veiligheid te herstellen en de islamitische minderheid effectief te beschermen? Bent u bereid u hiervoor in internationaal verband sterk voor te maken? Zo nee, waarom niet?

Vraag 1

Kent u de berichten over het meningsverschil aangaande de besteding van het nog op te richten revolverende fonds, dat zal worden gefinancierd uit het budget voor ontwikkelingssamenwerking?1

Ja.

Vraag 2

Is er inmiddels een eensluidende visie op de besteding van de gelden uit het fonds? Zo ja, hoe luidt deze?

Ja, er is een eensluidende kabinetsvisie over de uitgangspunten van het nieuw op te richten revolverende fonds internationale samenwerking. Het fonds zal Nederlandse expertise en de behoeften van ontwikkelingslanden aan elkaar verbinden en het ondernemingsklimaat in ontwikkelingslanden versterken op terreinen die zowel het Nederlandse als het lokale MKB ten goede komen. De met grote Kamermeerderheid aangenomen motie Slob c.s.(debat regingsverklaring, 33 410, nr. 48) is dan ook een ondersteuning van het voorgenomen kabinetsbeleid. Het is de bedoeling dat het fonds in 2014 operationeel wordt. De opzet van het fonds wordt in de komende maanden uitgewerkt in nauwe samenspraak met het Nederlandse bedrijfsleven en andere maatschappelijke partners. Voor een antwoord op vragen betreffende aard van de te financieren programma’s is het nu nog te vroeg. Zodra de hoofdlijnen van het nieuwe fonds bekend zijn, zal ik de Kamer hierover nader informeren. Naar verwachting zal dit in het voorjaar van 2013 kunnen geschieden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat stimulering van duurzame groei in ontwikkelingslanden de belangrijkste voorwaarde zou moeten zijn voor een lening, maar dat waar mogelijk Nederlandse ondernemers de kans moet worden geboden om hieraan een bijdrage te leveren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke manier zult u deze doelstelling uitwerken?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Deelt u de mening dat de vier speerpunten uit het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid waar mogelijk dienen te worden versterkt door investeringen uit het fonds? Zo ja, op welke manier zal dit gebeuren? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 5

Bent u bereid op zo kort mogelijke termijn meer inzicht te verschaffen in de voorwaarden die aan besteding vanuit dit fonds zullen worden verbonden?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 1

erinnert u zich uw veroordeling van het besluit van de Israëlische regering om de bouw van 1 285 nieuwe woningen in nederzettingen aan te besteden?1

Ja.

Vraag 2

Heeft u kennisgenomen van de veroordeling ter zake door uw Britse collega minister Alistair Burt, die dit besluit als «provocatief» heeft aangemerkt en die het «diep teleurstellend» vindt dat de Israëlische regering de oproepen van het Verenigd Koninkrijk en andere bevriende landen blijft negeren?2 Deelt u zijn mening?

Ja.

Vraag 3

Wilt u de Kamer laten weten, op basis van eigen monitoring of betrouwbare informatie van andere bronnen, hoeveel nieuwe woningen in nederzettingen de Israëlische regering sinds 1 januari 2012 heeft aangekondigd of aanbesteed?

Sinds 1 januari 2012 heeft de Israëlische regering 4 644 nieuwe woningen aangekondigd en 3 348 woningen aanbesteed.

Vraag 4

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de Israëlische regering zou overwegen de bouw van nederzettingen explosief te versnellen, indien de Palestijnse Autoriteit in de Algemene Vergadering van de VN de status van «non-member state» zou aanvragen?3 Deelt u de mening dat een dergelijke strafmaatregel, in strijd met het internationaal recht, gevolgen zou moeten hebben voor de breedte en diepte van de bilaterale betrekkingen met Israël?

Uitgangspunt van deze regering is de wens bij te dragen aan het bereiken van een twee-statenoplossing. Hiertoe onderhoudt de regering goede relaties met beide partijen. Uitbreiding van de nederzettingen is de grootste bedreiging voor een twee-statenoplossing. Nederland, in samenwerking met andere EU-lidstaten, zal trachten de Israëlische autoriteiten hiervan te weerhouden.

Vraag 5

Herinnert u zich de EU Raadsconclusies van 14 mei 2012, waarin de EU en de lidstaten hun ernstige zorgen hebben geuit over de dreiging die de versnelde uitbreiding van nederzettingen voor de haalbaarheid van de tweestatenoplossing vormt?4 Deelt u de mening dat de internationale druk op de Israëlische regering op korte termijn substantieel opgevoerd moet worden om de levensvatbaarheid van de tweestatenoplossing te beschermen?

Zie antwoord op vraag 4.

Vraag 6

Op welke wijze zult u zich in Europees verband inzetten voor consensus over een robuust EU-beleid, gericht op het indammen van het nederzettingenbeleid?

De effectiviteit van het EU-beleid ten aanzien van het Midden-Oosten Vredesproces is gebaat bij EU-consensus. Dat geldt nog sterker voor het beleid van de Unie inzake nederzettingen. Nederland blijft zich daarom actief inzetten voor een heldere en gemeenschappelijke EU-koers op dit onderwerp.

Vraag 1

Is het waar dat in Qatar een passagier, die voor een familiebezoek naar de Verenigde Staten wilde, door KLM de toegang tot het vliegtuig is geweigerd omdat hij door het US Department of Homeland Security op de no fly list is gezet?1 Indien neen, wat zijn hier dan de feiten?

Ja.

Vraag 2

Zijn de Nederlandse autoriteiten op enigerlei wijze betrokken bij maatregelen van KLM om reizigers die op de no fly list staan, niet toe te laten op vluchten naar of binnen de Verenigde Staten? Zo ja, waaruit bestaat deze betrokkenheid? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, de Nederlandse autoriteiten zijn daarbij niet betrokken.

Vraag 3

Is er op enigerlei wijze overleg tussen de Nederlandse regering of Nederlandse instituties en de Amerikaanse regering of Amerikaanse instituties over de door de Verenigde Staten opgestelde no fly list? Indien ja, wat voor afspraken zijn er in dit overleg gemaakt? Kunt u uw antwoord toelichten?

Nee, over deze lijst is geen overleg met de Amerikaanse autoriteiten.

Vraag 4

Bent u ervan op de hoogte dat individuen die op de no fly list staan doorgaans niet de redenen waarom zij er op staan kunnen achterhalen, en dat het de facto vrijwel onmogelijk is om van zo’n lijst af te komen? Bent u er verder van op de hoogte dat een no fly list in de praktische uitwerking een discriminerende werking heeft ten opzichte van moslims?

De Amerikaanse Transportation Security Administration (TSA) houdt een lijst van personen bij die geen toegang krijgen tot het luchtruim en het grondgebied van de Verenigde Staten. Het besluit om personen op de lijst te zetten is een eenzijdige beslissing van de Amerikaanse autoriteiten. Welke personen er op deze lijst staan en op basis van welke criteria mensen op de lijst terechtkomen, valt onder de verantwoordelijkheid van de Amerikaanse autoriteiten en is mij niet bekend. Ik heb geen reden om aan te nemen dat er een discriminerende werking uitgaat van deze lijst. Uw zorgen over de in vraag 4 vermelde aspecten deel ik dan ook niet.
Wat betreft het van de lijst afhalen van personen, het Amerikaanse Departement for Homeland Security (DHS) heeft een procedure waarmee personen kunnen verzoeken om van de No Fly list te worden afgehaald, genaamd «DHS-Trip». Zie hiervoor website van DHS: de http://www.dhs.gov/dhs-trip.

Vraag 5

Deelt u de zorgen over de in vraag 4 vermelde aspecten van de no fly list? Indien ja, bent u bereid om aan de Amerikaanse autoriteiten uw zorgen hierover te uiten? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de aankondiging op 6 november jl. van de Israëlische regering om bijna 1 300 nieuwe woningen te gaan bouwen in Oost-Jeruzalem en op de Westelijke Jordaanoever?1 Heeft u eveneens kennis genomen van de gezamenlijke reactie op deze aankondiging van 11 Europese Niet-Gouvernementele Organisaties (NGO’s), waaronder IKV Pax Christi en Cordaid?2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat deze door de Israëlische regering nieuw aangekondigde bouw in strijd is met het internationaal recht en de hoop op een tweestatenoplossing verder ondermijnt? Zo ja, bent u bereid aan de Israëlische regering over te brengen dat u deze bouw afkeurt? Zo nee, waarom niet?

De bouw van nederzettingen in de Palestijnse Gebieden is in strijd met het internationale recht en ondergraaft de twee-statenoplossing, waarbij Israël en een toekomstige Palestijnse staat in vrede en veiligheid naast elkaar bestaan. Ik heb de aankondiging dan ook veroordeeld.

Vraag 3

Bent u tevens bereid deze kwestie met uw EU-collega’s te bespreken om te komen tot een gezamenlijke reactie op voornoemde Israëlische aankondiging? Zo nee, waarom niet?

Hoge Vertegenwoordiger Ashton heeft namens de EU in een verklaring laten weten dat ze de uitbreiding van 1 213 woningen in de nederzettingen Pisgat Zeev en in Ramot ten zeerste betreurt en dat uitbreiding diplomatieke inspanningen bemoeilijkt om terug te keren naar onderhandelingen. De EU heeft er bij Israël herhaaldelijk op aangedrongen een onmiddellijk einde te maken aan de planning, bouw en uitbreiding van alle nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever, met inbegrip van Oost-Jeruzalem.

Vraag 4

Bent u eveneens bereid in overleg te treden met uw EU-collega’s over de voortdurende overtredingen van het internationaal recht door Israël en mogelijke gevolgen daarvan voor de betrekkingen tussen de EU en dit land? Zo nee, waarom niet?

De nederzettingen zijn in strijd met het internationaal recht en de uitbreiding ervan vormt een groeiende bedreiging voor een twee-statenoplossing. De EU Raadsconclusies van 14 mei jl. zijn hierover ondubbelzinnig. Over de wijze waarop de EU en EU-lidstaten effectief kunnen bijdragen aan het tegengaan van verdere uitbreiding van nederzettingen voert Nederland geregeld overleg in EU-verband.

Vraag 1

Herinnert u zich uw uitspraak over de gevolgen van het regeerakkoord voor Defensie: «Van verdere bezuinigingen, en zeker op de troepen, is geen sprake»?1

Ja.

Vraag 2

Hoe verhoudt zich dat tot de in het regeerakkoord opgenomen taakstelling op de Rijksdienst, waarvan structureel € 48 miljoen neerslaat bij Defensie?

De taakstelling van € 48 miljoen betreft een algemene korting op de apparaatsuitgaven van Defensie. Deze taakstelling moet nog met concrete maatregelen worden ingevuld. De taakstelling moet primair worden gerealiseerd door het doelmatiger inrichten van de Rijksoverheid, onder andere door intensievere samenwerking tussen departementen op het gebied van ondersteunende diensten. In de vorige bezuinigingsronde heeft Defensie reeds een groot deel van haar taakstelling op deze terreinen behaald. Het uitgangspunt van Defensie is en blijft dat de operationele eenheden worden ontzien.

Vraag 3

Hoe verhoudt zich dat bovendien tot de korting op het defensiebudget van € 250 miljoen, ter financiering van het nieuwe fonds voor Internationale Veiligheid, tevens als «bijdrage aan het oplossen van de algemene financiële problematiek»? Klopt het dat deze overheveling van gelden van Defensie naar Ontwikkelingssamenwerking per saldo een korting van tenminste € 60 miljoen op het defensiebudget betekent?

Het budget voor internationale veiligheid van € 250 miljoen wordt grotendeels gefinancierd door een overheveling van de HGIS-voorziening voor de uitvoering van crisisbeheersingsoperaties op de defensiebegroting ter grootte van circa € 191 miljoen. De invulling van het resterende deel van € 59 miljoen en een nadere uitwerking van de besteding en het beheer van het nieuwe budget zijn nodig om vast te kunnen stellen wat de precieze gevolgen zullen zijn voor het budget voor ontwikkelingssamenwerking en de begroting van Defensie. De komende tijd zal ik de verdere uitwerking ter hand nemen, samen met mijn collega van Buitenlandse Handel & Ontwikkelingssamenwerking en in overleg met mijn collega van Buitenlandse Zaken.

Vraag 4

Welke andere taakstellingen bevat het regeerakkoord nog meer voor Defensie?

Defensie participeert in het topsectorenbeleid. Hierop wordt € 1 miljoen gekort. Er wordt nog nader bezien hoe dit wordt ingevuld.

Vraag 5

Is het waar dat het in mei van dit jaar gesloten begrotingsakkoord resulteert in een extra taakstelling van € 84 miljoen vanaf 2013 en dat deze vooralsnog verwerkt is op de begrotingspost «nominaal en onvoorzien»?

Dit is juist. Zoals vermeld in de ontwerpbegroting 2013 is deze taakstelling naar aanleiding van het begrotingsakkoord van mei 2012 tijdelijk verwerkt in niet-beleidsartikel 12, nominaal en onvoorzien.

Vraag 6

Deelt u de mening dat u een te positief beeld geschetst heeft van het regeerakkoord en dat Defensie wel degelijk geconfronteerd wordt met extra bezuinigingen?

Het uitgangspunt van Defensie is en blijft dat de operationele eenheden worden ontzien

Vraag 7

Acht u het realistisch dat de operationele capaciteiten van Defensie ontzien kunnen worden met zoveel extra bezuinigingen?

Zie antwoord vraag 6.

Vraag 8

Bent u bereid om de Kamer voorafgaand aan het debat over de Defensiebegroting 2013 te informeren over de financiële gevolgen van het regeerakkoord voor Defensie?

Bij deze.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Europese Unie verspilt miljarden volgens Europese Rekenkamer»?1

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat wederom enorm veel Europees geld is verspild, ruim 5 miljard euro in één jaar tijd?

Vraag 3

Deelt het kabinet de mening dat het Europees rondpompen van geld ineffectief en onwenselijk is en bent u derhalve bereid intensiever aan te dringen op maximale verlaging van de Europese meerjarenbegroting en geld terug naar Nederland?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de berichtgeving over problemen rondom de financiering van de NAVO-basis in Geilenkirchen?1

Ja.

Vraag 2

Is waar dat er discussie is losgebarsten tussen de NAVO-leden nadat Frankrijk weigerde zijn bijdrage van € 8 miljoen te betalen? Kunt u aangeven wat de redenen zijn voor het meningsverschil?

De Navo heeft nog geen overeenstemming bereikt over de financiering van het geplande groot onderhoud van de start- en landingsbaan op de vliegbasis Geilenkirchen. De fondsen voor dit project moeten worden betaald door alle Navo-landen («common funding»). Frankrijk levert eigen radarvliegtuigen vanaf een nationale vliegbasis aan de AWACS-capaciteit van de Navo («contribution-in-kind») en meent daarom geen bijdrage te hoeven leveren aan het onderhoud op de vliegbasis Geilenkirchen.

Vraag 3

Wat zijn de consequenties van de weigering van Frankrijk om zijn bijdrage aan de financiering van de vliegbasis te leveren? Klopt de berichtgeving dat sanering van een nieuwe landingsbaan, voorzien in 2014, moeizaam wordt?

Het groot onderhoud van de start- en landingsbaan zal niet beginnen in 2013, maar – onder voorbehoud van overeenstemming – in zijn geheel in 2014 worden uitgevoerd.

Vraag 4

Ontstaat er door de problemen rondom de financiering op enigerlei wijze een risico voor extra geluidsoverlast van de AWACS-toestellen voor de bevolking in Zuid-Limburg? Zo ja, wat gaat u hieraan doen?

Het op een later moment uitvoeren van het groot onderhoud van de start- en landingsbaan leidt niet tot extra geluidsoverlast. Wel zal in een andere periode dan initieel voorzien vanwege het onderhoud minder gebruik worden gemaakt van de start- en landingsbaan.

Vraag 5

Bent u bereid u in te zetten voor spoedige oplossing van de problemen rondom de financiering van de vliegbasis Geilenkirchen en de Kamer hierover te informeren?

Nederland zet zich in om overeenstemming te bereiken over de financiering van het groot onderhoud van de start- en landingsbaan op de vliegbasis Geilenkirchen. Zodra de Navo daarover een besluit heeft genomen zal de Kamer worden geïnformeerd.

Vraag 1

Wordt de minister van Buitenlandse Zaken ook betrokken bij het nemen van een beslissing om aangehouden Somalische piraten naar Nederland over te brengen voor een strafrechtelijke vervolging?1 Zo ja, op welke wijze? Zo neen, waarom niet?

Het instellen van strafrechtelijke vervolging is in het Nederlandse strafrechtelijke stelsel voorbehouden aan het Openbaar Ministerie (OM). Aan de beslissing om in deze casus strafrechtelijke vervolging in te stellen is in nauwe samenwerking met de Ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie uitvoering gegeven.

Vraag 2

Waarom is niet gekozen voor overdracht aan het land van herkomst van de piraten of van de gegijzelde opvarenden of de vlaggestaat van het door de piraten overmeesterde vissersschip? Was een vervolging in de regio uitgesloten? Zo ja, waarom? Zo neen, waarom is daarvoor niet gekozen?

De Nederlandse regering streeft ernaar verdachten van piraterij zoveel mogelijk te (laten) berechten in de eigen regio in plaats van in Nederland. Door het OM is in nauwe samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken onderzocht of landen in de regio in aanmerking kwamen voor de strafrechtelijke vervolging van de aangehouden verdachten. In deze casus is overdracht aan een ander land om verschillende redenen niet wenselijk geacht. Daarbij is tevens van belang dat er in de onderhavige zaak een duidelijk Nederlands belang is om de verdachten te vervolgen (in lijn met de motie-Ormel2), aangezien sprake was van een verdenking van poging tot moord op Nederlands marinepersoneel. Nederland heeft rechtsmacht ter zake van het delict zeeroof en voor de poging tot moord op Nederlands marinepersoneel.

Vraag 3

Is het mogelijk om aangehouden piraten in de regio te laten berechten naar Nederlands recht en door Nederlandse rechters en hen vervolgens hun straf uit te laten zitten in de door de Nederlandse belastingbetaler gefinancierde en reeds gebouwde nieuwe gevangenis in Somalië dan wel enige andere strafinrichting in die regio? Zo neen, wilt u zich inspannen om de bestaande beletselen weg te nemen?

Het is niet mogelijk om verdachten van zeeroof in Somalië of in de regio te laten berechten naar Nederlands recht door Nederlandse rechters. Daarnaast is executie – eventueel gebaseerd op de Wet overdracht tenuitvoerlegging strafvonnissen (Wots) – van door Nederlandse rechters opgelegde gevangenisstraffen in Somalië momenteel niet mogelijk. Op dit moment wordt mede dankzij een Nederlandse bijdrage onder begeleiding van de UNODC gewerkt aan het vergroten van de detentiecapaciteit in Somalië. Nederland blijft daarnaast internationale inspanningen ondersteunen die zijn gericht op het uitbreiden van justitiële en detentiecapaciteit in de regio, zodat verdachten van zeeroof in de regio kunnen worden vervolgd en berecht en hun in de regio opgelegde straf kunnen ondergaan. Zo steunt Nederland het Regional Anti Piracy Prosecution and Intelligence Coordination Centre (RAPPICC), draagt Nederland bij aan de verbetering van het gevangeniswezen op de Seychellen, en ondersteunt Nederland de opbouwfase van de civiele EU-missie EUCAP Nestor, gericht op maritieme capaciteitsopbouw van de kustwacht van landen in de regio.

Vraag 4

Kunnen de naar Nederland overgebrachte piraten na hun berechting in Nederland in een gevangenis in de Somalische regio hun straf uitzitten? Zo ja, wilt u bevorderen dat dit vast beleid van de regering en het Openbaar Ministerie wordt? Zo neen, wilt u zich inspannen om de bestaande beletselen weg te nemen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Kunt u garanderen dat deze piraten nooit asiel in Nederland wordt verleend en dat hun verblijf hier ook niet gedoogd wordt, kortom dat zij in ons land nooit op vrije voeten zullen verblijven?

Het ligt in de lijn der verwachting dat eventuele asielaanvragen van verdachten van piraterij worden afgewezen op grond van artikel 1F van het Vluchtelingenverdrag3. Daarnaast wordt een asielaanvraag ook afgewezen wanneer betrokkene veroordeeld is tot een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 24 maanden of meer.
Op dit moment is gedwongen terugkeer naar Somalië niet mogelijk. Deze situatie zal naar aanleiding van het nieuwe ambtsbericht over Somalië, dat binnenkort zal verschijnen, opnieuw worden beoordeeld. Aan betrokkenen kan echter wel strafonderbreking worden verleend na ommekomst van tweederde van de opgelegde gevangenisstraf, indien de vreemdeling Nederland aantoonbaar verlaat en niet terugkeert.

Vraag 6

Realiseert u zich dat gedwongen uitzettingen naar Somalië (thans) niet mogelijk zijn waardoor terugkeer van deze piraten naar het land van herkomst alles behalve gegarandeerd is ?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Wilt u bevorderen dat aangehouden piraten in principe nooit naar Nederland worden overgebracht? Zo ja, wat gaat u doen om dat te realiseren? Zo neen, waarom niet?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op het bericht «Nederland brengt Strafhof in moeilijke positie», waaruit blijkt dat er onder buitenlandse diplomaten «bezorgdheid» en «ongenoegen» heerst over de manier waarop Nederland zich opstelt als gastland van het Internationaal Strafhof?1

Nederland heeft zich in 1998 gecommitteerd om gedurende 10 jaar, tot 1 juli 2012, de kosten van de (tijdelijke) huisvesting van het Strafhof voor 100% te bekostigen (momenteel ongeveer 6 miljoen euro per jaar). Deze kosten zijn formeel sinds 1 juli van dit jaar een verantwoordelijkheid van alle lidstaten gezamenlijk. Niettemin heeft Nederland de andere lidstaten aangeboden ook de kosten van de tijdelijke huisvesting van de tweede helft van 2012 voor zijn rekening te nemen. Bovendien heeft Nederland onlangs toegezegd ook de helft van de kosten van de tijdelijke huisvesting in de periode van 2013 tot en met 2015 (gereedkomen nieuwbouw) aan het Strafhof te vergoeden tot een bedrag van maximaal 9 miljoen euro. De totale kosten van deze extra bijdragen bedragen ongeveer 12 miljoen euro.

Vraag 2

Is het waar dat het «steeds gebruikelijker» wordt dat gastlanden de huur betalen van internationale organisaties die in particulier gehuurde gebouwen gehuisvest zijn?

Het beleid t.a.v. de huisvestingskosten van Internationale Organisaties verschilt, zover bekend, sterk van land tot land en van organisatie tot organisatie. Daarover kan ik geen trendmatige uitspraak doen.

Vraag 3

Is het waar dat de Nederlandse economie in 2011 voor meer dan 66 miljoen euro profiteerde van de aanwezigheid van het Strafhof in Den Haag?

Het is niet bekend waar deze schatting op gebaseerd is. De totale begroting van het Strafhof bedraagt ongeveer 109 miljoen euro. Gezien de werkzaamheden van het Strafhof en de internationale samenstelling van de staf wordt een deel hiervan direct besteed in het buitenland.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het zeer onwenselijk zou zijn wanneer het Strafhof jarenlang wordt opgezadeld met extra kosten, terwijl het hof door de toenemende werkdruk al in geldnood zit?

Het gaat niet om onverwachte uitgaven. Al sinds 1998 is het duidelijk dat na 1 juli 2012 de huisvestingskosten een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid van alle lidstaten zijn, waarmee het Internationaal Strafhof op de begroting rekening dient te houden. Tegelijkertijd erkent Nederland dat het een bijzondere verantwoordelijkheid heeft ten aanzien van het Strafhof. Om deze reden heeft Nederland een substantiële extra bijdrage geleverd van ongeveer 12 miljoen euro in de periode 1-7-2012 tot eind 2015.

Vraag 5

Op welke manier zult u naar een oplossing zoeken voor dit probleem, mede in het licht van de motie Pechtold c.s., waarin de regering wordt verzocht zich maximaal in te spannen om aan de behoeften van het Internationaal Strafhof tegemoet te komen en in het kader van goed gastheerschap een substantiële extra bijdrage van Nederland niet uit te sluiten?2

Zie antwoord op vraag 1.

Vraag 6

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór 14 november, wanneer de jaarlijkse vergadering van Staten Partijen bij het Internationaal Strafhof en de herdenking van tien jaar Statuut van Rome plaatsvindt? Zo neen, waarom niet?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «China: Crackdown escalates ahead of leadership change»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u bevestigen dat, aan de vooravond van het achttiende partijcongres in China ten minste 130 activisten zijn opgepakt dan wel dat hun beperkingen zijn opgelegd en dat organisaties die campagne voeren voor de bescherming van rechten, door de Chinese autoriteiten zijn gedwongen te sluiten? Indien neen, wat zijn dan de feiten?

Er zijn gevallen bekend van personen en organisaties die beperkingen zijn opgelegd vanwege het achttiende Partijcongres. Zo is een aantal mensenrechtenverdedigers onder verscherpt toezicht geplaatst, is verhinderd dat zij deel nemen aan bepaalde evenementen of zijn zij gesommeerd Peking te verlaten. Exacte aantallen zijn nog niet bekend.

Vraag 3

Is het waar dat activisten momenteel gevangen worden gehouden in onwettige detentiecentra, zogenaamde «black jails»? Komt deze praktijk vaker voor in China? Acht u, net als Amnesty International, dergelijke «black jails» onwettig? Indien neen, waarom niet? Kunt u uw antwoord toelichten?

Willekeurige arrestatie en gevangenhouding maken inbreuk op universele mensenrechten en zijn in strijd met internationale verdragen. Berichten over het bestaan van «black jails», die in China zouden worden gebruikt om «petitioners» in verzekerde bewaring te stellen, geven dan ook aanleiding tot zorg. Deze zorg is in EU-verband overgebracht tijdens de meest recente EU-China mensenrechtendialoog, die eind mei 2012 in Brussel werd gehouden.

Vraag 4

Is het waar dat ook het internet verder aan banden is gelegd in China? Indien neen, wat zijn hierover dan de feiten? Indien ja, kunt u aangeven op welke manieren het internetgebruikers moeilijk gemaakt wordt om informatie online te raadplegen?

Bepaalde buitenlandse websites, waaronder social media websites en overzeese Chineestalige media, zijn in China sinds geruime tijd geblokkeerd. Recentelijk zijn nog enkele additionele, Engelstalige nieuwswebsites, bijvoorbeeld New York Times en Bloomberg geblokkeerd naar aanleiding van kritische berichtgeving over China. Verbindingen met buitenlandse websites vanuit China zijn doorgaans aanzienlijk trager dan verbindingen met binnenlandse websites. Binnen China dienen internetbeheerders er zelf op toe te zien dat de inhoud van hun websites niet in strijd is met relevante regelgeving, en de autoriteiten voeren bovendien controle uit op naleving van deze regels.

Vraag 5

Kunt u verder bevestigen dat ook het transport naar onder andere Tibet en Xinjiang verder wordt bemoeilijkt? Indien neen, wat zijn hier dan de feiten? Kunt u uw antwoord toelichten?

Voor zover bekend zijn er in verband met het partijcongres geen nieuwe regels voor binnenlandse reizen van kracht. Grote delen van Tibet waren en zijn nog steeds niet toegankelijk voor Westerse media en diplomaten. In heel China zijn in aanloop naar het partijcongres de veiligheidsmaatregelen aangescherpt, wat zich onder andere uit in het strikter naleven van bestaande regels. Zo zijn de regels dat treintickets in heel China uitsluitend op naam kunnen worden gekocht reeds sinds 1 januari 2012 van kracht.

Vraag 6

Deelt u de opvatting dat China deze campagne om activisten te vervolgen dient te staken en dat alle activisten die voor het uiten van hun mening zijn opgepakt dienen te worden vrijgelaten? Indien neen, waarom niet?

Zie antwoord 3 en 7

Vraag 7

Bent u bereid bij uw Chinese collega’s aan te dringen op directe vrijlating van alle activisten die enkel voor het uiten van hun mening zijn opgepakt? Indien neen, waarom niet?

Vrijheid van meningsuiting, inclusief internetvrijheid, is onderdeel van het Nederlandse mensenrechtenbeleid. Vervolging van personen vanwege hun mening maakt inbreuk op universele mensenrechten en is in strijd met internationale verdragen. Individuele gevallen waarbij (mogelijk) sprake is van vervolging wegens het uiten van een mening worden onder de aandacht van de Chinese autoriteiten gebracht, bijvoorbeeld tijdens de meest recente EU-China mensenrechtendialoog in mei jl. en de EU-Chinatop in september jl. In voorkomende gevallen wordt aangedrongen op directe vrijlating. Eerder zijn individuele gevallen ook tijdens bilaterale mensenrechtenconsultaties met China aan de orde gesteld. Het voornemen is dit wederom te doen tijdens de eerstvolgende bilaterale mensenrechtenconsultaties met China.

Vraag 1

Bent u bekend met het feit dat op 1 november in Rusland een wet in werking is getreden die de digitale vrijheid van de bevolking inperkt, door systematische surveillance met DPI technologie?1

Ja.

Vraag 2

Wat is de reactie van de Nederlandse regering hierop? Welke gevolgen verwacht u dat deze wet zal hebben voor de mensenrechtensituatie in Rusland en voor de Nederlandse bedrijven die daar opereren?

De wet is primair gericht op bescherming van kinderen tegen schadelijke informatie als ook op het beperken van toegang tot in Rusland wettelijk verboden informatie. De wet zou ook gebruikt kunnen worden om de autoriteiten onwelgevallige informatie af te schermen en om het gedrag van internetgebruikers te monitoren. De Nederlandse regering koestert de vrijheid op het internet en de bescherming van de privacy van gebruikers. De vertrouwelijkheid van de bedrijfscommunicatie is bovendien in het geding. Daarom maakt de regering zich zorgen over eventueel misbruik van de op 28 juli 2012 door president Poetin bekrachtigde wet.

Vraag 3

Kan de regering uitsluiten dat er vanuit Nederland of andere EU-lidstaten technologie aan Rusland geleverd wordt die gebruikt wordt voor massasurveillance, DPI, massacensuur of andere maatregelen die mensenrechten inperken?

Nee. Veel goederen kunnen naast gebruik voor wetmatige interceptie ook voor mensenrechtenschendingen worden ingezet. Het exacte eindgebruik is niet altijd bekend.

Vraag 4

Ziet u mogelijkheden om bij te dragen aan digitale vrijheid in Rusland, bijvoorbeeld door het beschikbaar stellen van de Nederlandse ambassade voor veilig, ongecensureerd en niet gemonitord internetgebruik?

De Nederlandse regering heeft internetvrijheid hoog in het vaandel staan. Zowel in Europees kader als in de bilaterale contacten met de Russische overheid worden de ontwikkelingen van het afgelopen halve jaar in Rusland ten aanzien van de vrijheid van meningsuiting, vrijheid van informatievergaring en andere vrijheden aan de orde gesteld. Tijdens het bezoek van de Mensenrechtenambassadeur aan Rusland van 15 tot 19 oktober 2012 is dit in gesprekken met overheden en met non-gouvernementele overheden aan de orde geweest. In het verleden heeft Nederland via het Matra-programma verschillende internetinitiatieven ondersteund, zoals het verbeteren van de internet-nieuwsvoorziening van «Novaya Gazeta». Daarnaast heeft Nederland bij de Freedom Online conferenties in zowel Den Haag (2011) als Nairobi (2012) Russische bloggers (respectievelijk Gregory Shevdov en Damir Gainutdinov) de mogelijkheid geboden hun ervaringen te delen ten aanzien van de situatie van digitale rechten in Rusland.

Vraag 5

Op welke wijze zult u zich inzetten voor digitale vrijheid van mensen in Rusland?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Bent u bereid om u op Europees niveau in te zetten voor de digitale vrijheid in Rusland? Zo ja, hoe gaat u dat doen?

De EU heeft deze en andere vrijheden tijdens de EU-RF Mensenrechtendialoog in juli 2012 reeds aan de orde gesteld. De Nederlandse regering zal er voor blijven pleiten dat dit onderwerp hoog op de agenda staat.

Vraag 7

Bent u bereid om u op Europees niveau in te zetten voor een verbod op de export van technologie vanuit de EU wanneer die gebruikt wordt of kan worden voor het schenden van mensenrechten, zoals nu gebeurt in Rusland?

Nederland zet zich reeds geruime tijd in om de EU-dual useverordening uit te breiden, zodat bedrijven een ad-hoc vergunningplicht kan worden opgelegd indien er aanwijzingen zijn dat technologie (gedeeltelijk) kan worden gebruikt voor mensenrechtenschendingen. Het Europees Parlement heeft onlangs een voorstel gedaan langs deze lijnen. Nederland zal er bij andere lidstaten op aandringen dit voorstel te omarmen.

Vraag 1

Hoe beoordeelt u het feit dat Nederlandse pensioenfondsen minstens 830 miljoen euro geïnvesteerd hebben in bedrijven die kernwapens maken of daarbij betrokken zijn?1

Pensioenfondsen zijn primair zelf verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid. De pensioensector geeft op verschillende manieren invulling aan deze verantwoordelijkheid. De fondsen zijn hier ten eerste zelf mee aan de slag. De Pensioenfederatie biedt in aanvulling hierop bovendien handreikingen aan individuele fondsen, waarmee zij hun maatschappelijke verantwoordelijkheid ten aanzien van het beleggingsbeleid kunnen realiseren. Wettelijk moeten pensioenfondsbesturen verantwoording afleggen over het beleggingsbeleid aan hun achterban, bijvoorbeeld via het verantwoordingsorgaan. Een en ander laat onverlet dat ik het onderwerp wanneer ik met fondsbestuurders spreek ter sprake kan brengen. Ik zal dat op de gepaste momenten ook zeker doen.

Vraag 2

Hoe beoordeelt u het feit dat het ABP, het pensioenfonds voor overheid en onderwijs, zijn investeringen in de kernwapenindustrie binnen een half jaar met 50 procent heeft uitgebreid?

Ook voor het ABP geldt dat het fondsbestuur verantwoordelijk is voor het beleggingsbeleid. Het ABP heeft er voor gekozen om de nationale wetgeving en internationale gedragsverplichtingen van de Nederlandse overheid als norm te nemen om te beoordelen waar het fonds wel en niet in belegt. Mocht er een wijziging optreden in de Nederlandse opstelling of in de wetgeving dan is dat voor het ABP aanleiding om zijn beleid te heroverwegen.

Vraag 3

Gaat u stappen ondernemen om pensioenfondsen die in kernwapens beleggen, te motiveren een uitsluitingsbeleid voor kernwapens te hanteren? Zo nee, waarom niet?

Nee. Pensioenfondsen hebben in Nederland een eigen verantwoordelijkheid ten aanzien van hun beleggingsbeleid. Ze hebben derhalve de vrijheid te beleggen in bedrijven die direct of indirect betrokken zijn bij de productie van (onderdelen van) kernwapens.

Vraag 4

Nu een aantal pensioenfondsen blijft of in strijd met hun eigen beleid- in kernwapenbedrijven is gaan investeren, gaat u deze, waarbij de beleggingen niet te rijmen zijn met het uitsluitingsbeleid voor kernwapens dat zij zeggen te hanteren, verplichten openbaar te maken dat zij niet langer een uitsluitingsbeleid voor kernwapens hanteren en over het niet naleven van het uitsluitingsbeleid te communiceren met de deelnemers?

De regering heeft in het wetsvoorstel versterking bestuur pensioenfondsen voorgesteld dat fondsen in hun jaarverslag moeten vermelden op welke wijze rekening wordt gehouden met milieu en klimaat, mensenrechten en sociale verhoudingen. De fondsen zullen hierdoor hun beleid ten aanzien van maatschappelijke aspecten van hun beleggingen, en de uitvoering daarvan, aan hun deelnemers kenbaar moeten maken. Dit wetsvoorstel ligt inmiddels voor bij uw Kamer.

Vraag 1

Kent u het bericht dat de Amerikaanse regering de Syrian National Council (SNC) niet langer ziet als belangrijkste representant van de Syrische oppositie?1

Vraag 2

Hoe beoordeelt u de uitspraken van Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken Hillary Clinton hierover? Ziet u de SNC, net als minister Clinton, niet langer als de legitieme vertegenwoordiger van het Syrische volk?

Vraag 3

Deelt u de mening dat de Europese Unie en de Verenigde Staten waar mogelijk één lijn moeten trekken in hun benadering van de Syrische oppositie? Zo ja, welke stappen zet de Europese Unie naar aanleiding van deze uitspraken?

Vraag 4

Deelt u de mening dat moet worden gezocht naar een zo breed mogelijke representatie van het Syrische volk binnen de Syrische oppositie? Zo ja, op welke manier wordt de betrokkenheid bevorderd van alle onderdelen van de Syrische samenleving, waaronder etnische en religieuze minderheden?

Vraag 5

Beoordeelt u de situatie in Syrië als een humanitaire noodsituatie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, leidt deze constatering tot een wijziging in het beleid ten aanzien van Syrië?

Vraag 1

Bent u bekend met de brief die ambassadeur Bekink op 17 augustus 2012 schreef aan de Amerikaanse afgevaardigde Joseph Pitts? Is er overleg geweest over de inhoud van de brief met het ministerie van Buitenlandse Zaken en/of het ministerie van Veiligheid en Justitie?1

Vraag 2

Kunt u een kopie van de voornoemde brief aan de Kamer doen toekomen?

Vraag 3

Deelt u volledig de inhoud van de brief en bent u hiervoor ministerieel verantwoordelijk?

Vraag 4

Kunt u de tekst van het statement dat de heer H.P. Schreienemacher op 4 oktober 2012 bij de hearing van de Amerikaanse Helsinki commissie in Washington maakte aan de Kamer doen toekomen?

Vraag 5

Bent u het volledig eens met dat statement?

Vraag 6

Kunt u de volledige brief- en mailwisseling tussen leden van het Amerikaanse congres en de Nederlandse ambassade in Washington inzake de beschuldigingen over pedofilie en de reactie van de Nederlandse overheid van de afgelopen maanden doen toekomen aan de Tweede Kamer?

Vraag 7

Is het waar dat ambassadeur Bekink in zijn brief van 17 augustus schrijft: «The allegations against Mr. Demmink were thoroughly investigated by the Public Prosecution Service, in full accordance with the Dutch Criminal Code and Code of Criminal Procedure»?

Vraag 8

Welk diepgaand onderzoek heeft het Openbaar Ministerie gedaan naar de beschuldigingen en wat was daar de uitkomst van? Kunt u de onderzoeken en de resultaten doen toekomen aan de Kamer?

Vraag 9

Welke juridische vorm nam dat onderzoek aan? Welke bijzondere opsporingsmiddelen zijn gebruikt bij die onderzoeken?

Vraag 10

Is het waar dat ambassadeur Bekink schrijft: «The prosecution service ... established that Mr. Demmink was not in Turkey in the period in question»?

Vraag 11

Kunt u aangeven welke periode bedoeld wordt met «period in question» en waar het Openbaar Ministerie die conclusie publiekelijk getrokken heeft?

Vraag 12

Is het waar dat de heer Demmink in de eerste helft van 1997 voorzitter was van de zogenaamde K4 troika?2 Wanneer begon en eindigde zijn voorzitterschap?

Vraag 13

Is het waar dat er in 1998 een bijeenkomst in Turkije was met K4 en EU Officials, op 9 en 10 maart in Istanbul en in Ankara? Wie waren daar vanuit de Nederlandse overheid uitgenodigd en wie waren aanwezig?

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de schending van landrechten en het geweld tegen inheemse bevolkingen en kleine boeren door grootschalige sojaboeren in Brazilië in met name Mato Grosso do Sul/ grensregio Dourados, zoals onlangs in de Kamer naar voren gebracht door Genito Gomes Kaiowá, wiens vader (Nicio Gomes) door «pistoleros» (huurmoordenaars) om deze reden vermoord werd?1

Ja.

Vraag 2

Welke acties heeft u ondernomen om dit geweld en andere sociale en milieuproblemen omtrent sojateelt zoals ontbossing aan de orde te stellen bij de Braziliaanse regering, de Nederlandse importeurs en Nederlandse financiers?

De afgelopen jaren is duurzaamheid prominent op de agenda van het Nederlandse bedrijfsleven komen te staan. Sinds 2005 hebben sojaproducenten, handelaren, verwerkers en NGO’s, waaronder het Productschap voor MVO, Nevedi, Unilever, Nutreco, Rabobank, Solidaridad en WNF in het kader van de Round Table on Responsible Soy (RTRS) samen gewerkt aan het vaststellen van een duurzaamheidsstandaard voor soja. In deze standaard worden zowel ecologische, economische als sociale componenten meegenomen. De standaard voor duurzame soja is in mei 2010 vastgesteld.
De Nederlandse industrie heeft zich inmiddels gecommitteerd om in 2015 alleen nog maar duurzame soja te importeren en te verwerken, los van herkomstland of gebied («Intentieverklaring ketentransitie verantwoorde soja»). Nederland is daarmee mondiaal voorloper in verduurzaming van de sojateelt en handelsketen.
De Nederlandse overheid heeft vanaf het begin dit initiatief van de Round Table on Responsible Soy (RTRS) gesteund en gefaciliteerd. Richting de Braziliaanse overheid, producenten, verwerkers, handel en financiers is dat ook de boodschap die de Nederlandse overheid uitdraagt.
Daarnaast is in oktober 2008 het Initiatief Duurzame Handel (IDH) opgericht. Dit betreft een publiek – privaat platform gefinancierd door het bedrijfsleven, NGO’s en de overheid dat ook een belangrijke bijdrage levert aan de verduurzaming van internationale agroketens, waaronder die van soja. Onderdeel van IDH is sinds dit jaar ook het Soy Fast Track initiatief dat gericht is op het ondersteunen en stimuleren van duurzame soja. Hierin wordt samengewerkt met het platform van Nederlandse bedrijven, Task Force Duurzame Soja.
De Nederlandse ambassade in Brasília brengt waar mogelijk MVO op in de contacten met Nederlandse bedrijven. Hierbij wordt gesproken over mogelijke implicaties van de herziene OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen, waarbij bedrijven geacht worden zich aan de regels te houden. De richtlijnen maken duidelijk dat overheden een taak hebben te beschermen en bedrijven een expliciete taak hebben om mensenrechten te respecteren. Tevens worden bedrijven gewezen op mogelijkheden om zich aan te sluiten bij initiatieven van het Braziliaanse instituut (NGO) Ethos op het gebied van het verbeteren van werkomstandigheden.

Vraag 3

Bent u op de hoogte van het rapport van Profundo/ Milieudefensie2 waaruit blijkt dat 57% van de sojateelt voor veevoer gebruikt wordt en dat de veestapel in Nederland zo’n 876 duizend hectare (anderhalf miljoen voetbalvelden) land voor sojateelt gebruikt in Latijns Amerika?

Ja. Ad3 Overigens wordt het Profundo rapport zelf niet correct geciteerd: het geschatte ruimtebeslag van de sojateelt voor veevoer dat de Nederlandse veestapel consumeert wordt geschat op 365 525 ha, in plaats van de vermelde 876 000 ha (tabel 9).

Vraag 4

Bent u bereid om, gezien de Nederlandse status als grootste Europese soja importeur, met de Braziliaanse regering contact op te nemen en het geweld tegen indianen en kleine boeren in de Mato Grosso aan de orde te stellen? Zo nee, waarom niet? Zo ja, wanneer en hoe? Bent u bereid daarbij specifiek aandacht te vragen voor het geweld tegen de Guarani-Indianan dat recentelijk dreigt te escaleren?3

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 5

Heeft de Nederlandse ambassade contact met CIMI (Conselho Indigenista Missionário) of andere organisaties die voor rechten van inheemse bevolking, kleine boeren en of plantagearbeiders opkomen? Zo ja, hoe intensief is dit contact. Zo nee, waarom niet en gaat dit alsnog gebeuren? Is of wordt er met ngo’s gesproken over de recente geweldsescalatie?

De Nederlandse overheid kaart de rechten van de inheemse bevolking met regelmaat aan bij de Braziliaanse regering. Zo is tijdens het bezoek van EU parlementsleden van de EU-Mercosul groep aan Brazilië op 31 oktober en 1 november jl. de invloed van de winning van soja op de leefomstandigheden van de inheemse bevolking specifiek aan bod gekomen. Ook wordt FUNAI, het onderdeel van de Braziliaanse overheid verantwoordelijk voor heeft op (de bescherming van) de inheemse bevolking in Brazilië, regelmatig uitgenodigd om met de EU ambassades van gedachte te wisselen over de ontwikkelingen.
Ook in het kader van de Universal Periodic Review, 4-jaarlijkse VN Mensenrechtenraad-toetsing van de mensenrechtensituatie in alle lidstaten, van Brazilië heeft Nederland specifiek aandacht gevraagd voor de situatie van de inheemse bevolking.
Tijdens de internationale dag van de Mensenrechten op 10 december, zal de Nederlandse ambassade met de VN, de EU delegatie en het Braziliaanse Mensenrechtensecretariaat een publicatie te presenteren over Braziliaanse mensenrechtenverdedigers. Tien mensenrechtenverdedigers werden hiervoor geïnterviewd, waaronder de Guarani-Kaiowá leider dhr. Eliseu Lopes.
De Nederlandse ambassade heeft contact met CIMI en ondersteunt de organisatie al sinds enkele jaren. Zo bracht de Nederlandse ambassadeur in Brazilië op 10 december 2009, de Internationale Dag van de Mensenrechten, een bezoek aan de Guarani-indianen. De ambassade heeft vervolgens CIMI financieel ondersteund met een project waarmee de Guarani-indianen op hun rechten werden gewezen en werden ondersteund om zich beter te organiseren.
Ook in 2010, 2011 en 2012 zijn projecten en bijeenkomsten van CIMI gesteund door de Nederlandse ambassade met als doel herbebossing en bewustmaking van jonge indianen en het herwinnen van hun traditionele manier van leven.
«Conselho Indigenista Missionário» (CIMI) is bovendien uitgenodigd om deel te nemen aan een seminar rond mensenrechten in Brussel in november 2012.

Vraag 6

Is het waar dat er met betrokkenheid van de Nederlandse ambassade in Brazilië en de Rotterdamse haven en/of Nederlandse baggerbedrijven een haalbaarheidsstudie is gemaakt naar de kanalisering, verbreding of verdieping van rivieren in Mato Grosso ten bate van het transport van soja? Zo ja, waaruit bestaat die betrokkenheid van de Nederlandse overheid/ambassade? Acht u die betrokkenheid verantwoord, gezien de negatieve sociale en milieu gevolgen van de massale sojateelt zoals geweld tegen inheemse bevolking en ontbossing?

De Nederlandse ambassade is niet betrokken bij noch bekend met een haalbaarheidsstudie naar de kanalisering, verbreding of verdieping van rivieren in Mato Grosso ten bate van het transport van soja door de Rotterdamse haven en/of Nederlandse baggerbedrijven.

Vraag 7

Is het u bekend dat bepaalde Nederlandse banken een significante rol spelen als financier van de uitbreidingsinvesteringen van de grootschalige sojaplantages ter plekke? Hebt u, of de Nederlandse ambassadeur, met deze banken gesproken over het risico op het medefinancieren van geweld tegen inheemse bevolking en kleine boeren en hebt u of de Nederlandse ambassadeur gesproken met deze banken over het voorkomen van mede-financiering van sojaplantages die grote sociale en milieuproblemen veroorzaken zoals ontbossing en schending van arbeidsrechten?

Zie beantwoording onder 2 en 8.

Vraag 8

Bent u bereid bij deze banken aan te dringen op een moratorium dan wel een effectieve «code of conduct» waarbij vertegenwoordigers van inheemse organisaties, kleine boeren en plantage arbeiders betrokken zijn bij opstellen en monitoring?

Er is één Nederlandse bank die overwegend actief is in de agrarische sector in Brazilië. Als onderdeel van zijn MVO-beleid, beschikt deze bank reeds over een «code of conduct». Deze «code of conduct» bevat sociale en ecologische regels en criteria waaraan financieringsverzoeken worden getoetst.

Vraag 9

Kunt u uzelf en de Kamer op de hoogte houden van de voortgang van de onderzoeken van de procureur-generaal Marco Antônio Humero (te Dourados, Mato Grosso do Sul) en overige procureurs die onderzoek doen naar het geweld van sojaboeren plus «pistoleros» en de rol van hun financiers, voor zover dit Nederlandse banken en financiers betreft?

Ja, voor zover dit Nederlandse banken en financiers betreft.