Vraag 1

Kent u het bericht «Computervirus toont kinderpornografie»?1

Ja.

Vraag 2

Acht u het mogelijk dat personen van wie de computer door het genoemde «politievirus» wordt geblokkeerd, vanwege angst voor strafvervolging in verband met kinderporno zullen afzien van het doen van melding of aangifte tegen de verspreiders van deze ransomware? Zo ja, betekent dit dat dit «politievirus» meer dan de genoemde honderden mensen kan hebben getroffen? Zo nee, waarom niet?

Net zoals bij slachtofferschap van andere misdrijven kunnen er tal van redenen zijn waarom mensen afzien van het doen van aangifte. De angst om te maken te krijgen met strafvervolging in verband met kinderporno zou ook zo’n reden kunnen zijn. Ik kan mede daarom niet uitsluiten dat het aantal mensen dat aangifte heeft gedaan lager is dan het aantal mensen dat daadwerkelijk door dit virus getroffen is.

Vraag 3

Hoe kan de politie onderscheiden of kinderporno die op een computer wordt aangetroffen afkomstig is van een «politievirus» of door de gebruiker zelf is gedownload?

Er zijn allerlei onderzoeksmethodes om te achterhalen wat de herkomst is van kinderporno die op een computer wordt aangetroffen. Over de vraag welke methode(s) in het geval van een dergelijk virus aangewezen zijn kunnen geen algemene uitspraken worden gedaan, want dit hangt af van de specifieke situatie en kan ook veranderen in de tijd. Van belang voor betrokkenen is dat de politie heeft aangegeven dat zij onderscheid kan maken tussen de gevallen waarin kinderporno door middel van een virus op de computer is geplaatst en de gevallen waarin kinderporno op andere wijze op de computer terecht is gekomen.

Vraag 4

Acht u het mogelijk dat computerbezitters op wiens computer kinderporno wordt aangetroffen zich zullen trachten te verschuilen achter de bewering dat die kinderporno door ransomware is achtergelaten? Zo nee, waarom niet?

Ik acht het mogelijk dat mensen het argument van de ransomware, waar of onwaar, gebruiken als verklaring voor kinderporno die op hun computer wordt aangetroffen. Dit zal altijd worden onderzocht door de politie. Ik verwijs verder naar mijn antwoord op vraag 3.

Vraag 5

Zijn de genoemde vouchers enkel voor het doel van het vermeend deblokkeren van computers bedoeld of zijn die breder aan te wenden? Kunnen de verkopers van de vouchers weten dat de vouchers bedoeld zijn voor het deblokkeren van een computer die getroffen is door malafide ransomware? Zo ja, maakt dat die verkopers in aanleg vatbaar voor strafrechtelijke vervolging? Zo nee, waarom weten die verkopers dat niet?

Deze vouchers worden gebruikt voor betalingen via het internet en zijn breed verkrijgbaar en te gebruiken. Normaal gesproken is het niet zo dat verkopers en producenten de motieven voor de aanschaf van deze vouchers door hun klanten weten. Ik dicht verkopers en producenten van deze breed toepasbare betalingsmethode dus geen betrokkenheid bij malafide ransomewarepraktijken toe. Gezien de actualiteit van ransomewarevirussen heeft de politie wel het initiatief genomen om posters te ontwikkelen en te verspreiden waarop gewaarschuwd wordt niet te betalen als de computer is besmet met ransomeware.2 Daarnaast adviseert de politie winkeliers om hun eigen personeel goed voor te lichten. Als er een indicatie is dat zij te maken hebben met een slachtoffer van ransomware, kan winkelpersoneel het slachtoffer inlichten over de opties.

Vraag 6

Kan het bedrijf dat de vouchers uitgeeft en via winkels distribueert, op enig moment weten dat vouchers gebruikt worden voor strafbare doeleinden? Zo ja, hoe oordeelt u over de rol en de betrokkenheid van een dergelijk bedrijf bij deze malafide praktijken van ransomware? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Hoe kunnen computergebruikers zich beschermen tegen het zogenaamde «politievirus» of andere ransomware die strafbare content op computers kan achterlaten? Voldoet een standaard en up-to-date virusscanner hiertegen?

Computergebruikers moeten er in ieder geval voor zorgen dat zij voldoende maatregelen op hun computer treffen, zoals het gebruik van een up-to-date virusscanner. Maar ook dan is een infectie niet helemaal uit te sluiten. Mocht een computer geïnfecteerd raken met ransomeware dan bieden bijvoorbeeld de websites waarschuwingsdienst.nl of fraudehelpdesk.nl soelaas. Op deze sites staan instructies en stappenplannen over voor het verwijderen van ransomware.

Vraag 1

Kent u het bericht «Pedo aan de slag op basisschool»?1

Ja.

Vraag 2

Komt het bij uw weten vaker voor dat personen die in een beroep gaan werken waarvoor een verklaring omtrent gedrag (VOG) verplicht is gesteld, al dan niet tijdelijk zonder die VOG toch dat beroep gaan uitoefenen? Zo ja, over welke informatie beschikt u hieromtrent?

Het komt voor dat personen (tijdelijk) zonder VOG werkzaam zijn in een functie of beroep waarvoor een VOG verplicht is gesteld. Zo kunnen instellingen niet altijd aantonen dat een medewerker bij het begin van de aanstelling een VOG had. Binnen het onderwijs geldt dat iedere werknemer voor aanvang van de werkzaamheden een geldige VOG moet overleggen. Het is de verantwoordelijkheid van het bestuur om hierop toe te zien en zorg te dragen voor goede documentatie van de VOG’s die bij de aanstelling zijn overlegd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat voor beroepen waarbij een VOG verplicht is, iemand niet in dat beroep werkzaam mag zijn voordat die VOG daadwerkelijk is afgegeven? Zo nee, waarom niet?

Ja, gelet op integriteitsrisico’s binnen bepaalde kwetsbare sectoren heeft de overheid in regelgeving vastgelegd voor welke beroepen een VOG verplicht is gesteld. Zo geldt in de kinderopvang, jeugdzorg en taxibranche een VOG verplichting. Daarnaast zijn onderwijsinstellingen verplicht vast te stellen dat medewerkers die met leerlingen in aanraking komen, beschikken over een VOG. Met het verplicht stellen van de VOG beoogt de overheid te voorkomen dat personen met relevante antecedenten actief zijn binnen bepaalde kwetsbare sectoren of in specifieke functies. Uitgangspunt daarbij is dat met de werkzaamheden pas wordt begonnen nadat een VOG is overlegd.

Vraag 4

Wat zijn de gevolgen of sancties voor een organisatie die iemand zonder VOG laat werken terwijl die VOG verplicht is?

Dit verschilt per sector. Taxiondernemers hebben een VOG nodig om een chauffeurskaart en een ondernemersvergunning te kunnen aanvragen. In de kinderopvang inspecteert de GGD of de wettelijk verplichte VOG aanwezig is. Wordt niet aan de kwaliteitseisen voldaan, dan treedt de gemeente op met bijvoorbeeld een waarschuwing of een boete. Voor onderwijsinstellingen ziet de Inspectie van het Onderwijs nauwlettend toe of aan de VOG-verplichting wordt voldaan. Als bij de controle over de jaarrekening blijkt dat een instelling niet beschikt over alle vereiste VOG's, dan kan de uitbetaling van de rijksbijdrage gedeeltelijk worden opgeschort. De opschorting kan worden omgezet in een inhouding, wanneer de tekortkomingen niet hersteld worden.

Vraag 5

Acht u het noodzakelijk organisaties waarvoor de verplichte VOG geldt er op aan te spreken dat zij die verplichting nakomen? Zo ja, hoe gaat u dat doen? Zo nee, waarom niet?

Ik acht het van belang dat organisaties waarvoor de VOG-verplichting geldt, deze verplichting ook daadwerkelijk nakomen. Het is aan de bevoegde toezichthouders om desbetreffende organisaties hier op aan te spreken.

Vraag 1

Herinnert u zich uw uitspraken over het aantal politievrijwilligers in het algemeen overleg over de vermeende opleidingsstop bij de politie op 21 maart 2013 en uw doelstelling om 5.000 politievrijwilligers te hebben in 2015?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u in aanvulling op de cijfers in het jaarverslag van de Nationale Politie 2012 (tabel 2.18) aangeven wat de in- en uitstroomcijfers zijn van executieve politievrijwilligers (vrijwillige ambtenaren, aangesteld voor de uitvoering van de politietaak), niet-executieve politievrijwilligers (vrijwillige ambtenaren, aangesteld voor de uitvoering van technische, administratieve en andere taken) en volontairs in de jaren 2009–2012 en in de eerste helft van 2013?

In- en uitstroomcijfers voor vrijwilligers worden door de politie niet bijgehouden. De politie beschikt wel over cijfers van het totaal aantal executieve politievrijwilligers en niet- executieve politievrijwilligers.
Per 1 november 2013 heeft de politie 1.685 executieve politievrijwilligers (177 meer dan op 31 december 2012) en 1.575 niet executieve politievrijwilligers (143 meer dan op 31 december 2012).

Vraag 3

Kunt u tevens aangeven hoeveel executieve politievrijwilligers, niet-executieve politievrijwilligers en volontairs er momenteel in de aanmeldings- en selectieprocedure zitten en naar verwachting nog in 2013 en 2014 in dienst zullen treden? Hoeveel executieve politievrijwilligers zitten op dit moment in de initiële opleiding? Is dit voldoende om de tussendoelen voor 2013 en 2014 te halen?

Samen met de politie richt ik mij op het einddoel van 5.000 eind 2015. De politie heeft momenteel 517 executieve vrijwilligers in de initiële opleiding (per 8 november 2013) en dit jaar starten in ieder geval nog 70 studenten. Voor 2014 wordt volop geworven voor executieve vrijwilligers. Per 11 november 2013 zaten er 366 personen in de selectieprocedure. Rekening houdend met het huidige selectieratio zullen er ongeveer 124 personen daadwerkelijk aangesteld worden.
Daarnaast zijn 84 sollicitaties binnengekomen van mensen die als niet-executieve vrijwilliger aan de slag willen. Tot hoeveel aanstellingen dit leidt, is moeilijk in te schatten omdat hierover geen landelijke, historische data zijn. Met de politievakorganisaties ben ik in overleg over de werving voor niet-executieve vrijwilligers.
De uitgewerkte visie van de politie op verdringing van betaalde arbeid door vrijwilligers bij de politie wordt begin volgend jaar in het overleg tussen de vakbonden, de politie en het ministerie van Veiligheid en Justitie besproken. Belangrijk daarin is vast te stellen voor welke functies en taken vrijwilligers worden ingezet.

Vraag 4

Welke wervingsactiviteiten zijn inmiddels in gang gezet en welke wervingsactiviteiten worden er voorbereid om tot 5.000 executieve en niet-executieve politievrijwilligers te komen? Zijn deze activiteiten voldoende?

De wervingsactiviteiten voor de werving van beide categorieën vrijwilligers bestaan uit onder andere een speciale wervingssite voor vrijwilligers (www.wordpolitievrijwilliger.nl ), landelijke oriëntatievoorlichtingen en media-inzet (zoals bannering), adverteren in landelijke printmedia en outdoor advertising. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van freepublicity en politie-eigen kanalen en middelen.
Het voortzetten van de wervingsactiviteiten zoals hierboven beschreven zal leiden tot de realisatie van de doelstelling in 2015.

Vraag 5

Waarom is het aantal executieve politievrijwilligers de laatste jaren stabiel rond de 1.500, terwijl het aantal volontairs wel is gegroeid van 961 op 31 december 2009 tot 1.432 op 31 december 2012?2

Met de toegenomen aandacht voor de waarde van burgerparticipatie is de laatste jaren zowel vanuit de politie als vanuit de samenleving meer belangstelling ontstaan voor een andere inzet van burgers als vrijwilliger. Naast de inzet op executieve taken kunnen en willen burgers vanuit een eigen betrokkenheid, deskundigheid en beroepsvaardigheden een prima ondersteunende bijdrage leveren aan de politietaak. Deze, meer vernieuwende kijk op burgerparticipatie, verklaart de groei van het aantal volontairs4.

Vraag 6

Wat is de stand van zaken in het overleg tussen de vakbonden, de politie en het ministerie van Veiligheid en Justitie inzake de verdringing van niet-operationele sterkte door politievrijwilligers? Is de vacaturestop voor politievrijwilligers inmiddels opgeheven?3

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 7

Wat ziet u als een bruikbare toets om verdringende werkzaamheden door politievrijwilligers in het algemeen en door niet-executieve vrijwilligers en volontairs in het bijzonder mee te definiëren?

Het inzetten van politievrijwilligers mag niet leiden tot verdringing van arbeid. Dit is iets waar zowel ik als de politieorganisatie zich sterk voor maken. De politie organiseert de inzet van vrijwilligers zodanig dat waar de inzet van vrijwilligers zou wegvallen, de kritische bedrijfsprocessen van de politie doorgang kunnen vinden.
Er is altijd meer vraag naar politiezorg dan aanbod. Iedere vrijwilliger die wordt ingezet, betekent een hoger aanbod aan politiezorg. Ook specifieke expertise van vrijwilligers kan zeer welkom zijn. Vandaar dat vrijwilligers goed ingezet kunnen worden zonder dat dit ten koste van de betaalde banen gaat.

Vraag 8

Klopt het dat de korpsdirectie recent heeft besloten het richtsnoer4 voor de getalsmatige verhouding tussen executieve politievrijwilligers versus niet-executieve politievrijwilligers en volontairs van 3:2 om te draaien tot 2:3? Wat is de achtergrond van dit besluit? Vindt u dit wenselijk mede in het licht van de discussie over verdringing en de behoefte aan meer blauw op straat en wat gaat u hiertegen doen?

Het is wenselijk dat die verhoudingen zijn afgestemd op de taken die vrijwilligers bij de politie kunnen en willen vervullen. De politie heeft hierin een eigen verantwoordelijkheid. Ik richt mij op het behalen van de doelstelling: 5.000 politievrijwilligers in 2015.

Vraag 9

Zijn alle volontairs inmiddels overgegaan op een ambtelijke aanstelling (niet-executieve politievrijwilliger), nu met dat doel een voorziening is gecreëerd in de Politiewet 2012?5 Zo nee, wat is de reden dat dit proces nog niet is voltooid? Wanneer verwacht u dat dit alsnog het geval zal zijn?

Op dit moment worden landelijk beleid en een eenduidige rechtspositie ontwikkeld voor alle vrijwilligers bij de politie. Zodra dit gereed en afgestemd is met de politievakorganisaties, zullen vrijwilligers de aanstelling volgen die voor hen van toepassing is. Dit zal naar verwachting in de loop van 2014 gebeuren.

Vraag 10

Deelt u de mening dat niet-executieve vrijwillige politieambtenaren die met een gedeeltelijke politietaak zijn belast zo nodig over buitengewone opsporingsbevoegdheid moeten kunnen beschikken? Zo nee, waarom wijkt uw standpunt af van die van uw ambtsvoorganger?6

Ja, ik deel de mening dat vrijwillige politieambtenaren die met een gedeeltelijke politietaak zijn belast zo nodig over opsporingsbevoegdheid moeten kunnen beschikken nadat de bijbehorende opleiding is gevolgd.
Het standpunt van mijn ambtsvoorganger had betrekking op de volontair. Dit type vrijwilliger is geen ambtenaar en kan daarom op grond van de regelgeving niet bekleed worden met buitengewone opsporingsbevoegdheden. De vrijwillige ambtenaar aangesteld voor technische en administratieve taken is de vrijwillige evenknie van de ambtenaar aangesteld voor technische en administratieve taken. Voor deze categorie geldt dat zij bekleed kunnen worden met buitengewone opsporingsbevoegdheid. In principe zou dit voor de vrijwilliger ook mogelijk moeten zijn indien de behoefte hiertoe is aangetoond

Vraag 11

Wat is de stand van zaken met betrekking tot de implementatie van de cao-afspraken betreffende de politievrijwilligers?7 Wanneer verwacht u dat de doorgroeimogelijkheden in het politievak voor vrijwilligers, met name de aanpassing van de procedure Erkenning verworden competenties (EVC) en de ontwikkeling van verkorte opleidingen naar hogere niveaus, gerealiseerd is? Worden gewezen politiemedewerkers al standaard voorgelicht over de mogelijkheden om executief of niet-executief politievrijwilliger te worden?

Samen met de politie ontwikkelen we uniform beleid met betrekking tot rechtspositie en de inzet van vrijwilligers. Naar verwachting zullen in 2014 de eerste stappen genomen worden om de CAO afspraken te implementeren.
Ik heb aan de Politieonderwijsraad gevraagd om mij te adviseren over doorstroomonderwijs voor politievrijwilligers, dit advies komt naar verwachting in het voorjaarsadvies 2014. De politie en Politieacademie spannen zich in om doorstroomonderwijs, als aanvulling op de bestaande basisopleiding in 2014 te realiseren inclusief aanpassing van de EVC-procedure.
De mogelijkheid voor gewezen politiemedewerkers om als politievrijwilligers te worden ingezet is in alle eenheden aanwezig. Er is nog geen standaard voorlichtingsactiviteit ontwikkeld voor gewezen politiemedewerkers. Dit zal echter wel worden gerealiseerd in 2014.

Vraag 12

Bent u er ermee bekend dat mensen die een WW-uitkering ontvangen zich van het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) niet een aantal uren per week in mogen zetten als politievrijwilliger?8

Mensen die naast hun reguliere baan reeds politievrijwilliger waren en vervolgens werkloos worden, kunnen zonder consequenties voor de WW-uitkering politievrijwilliger blijven als de omvang (het aantal uren) gelijk blijft. Pas op het moment dat zij zich voor meer uren als politievrijwilliger in willen zetten dan vóór hun werkloosheid het geval was, kan dit gevolgen hebben voor de WW-uitkering. Dit geldt ook voor mensen die willen starten als politievrijwilliger op het moment zij al een WW-uitkering ontvangen. Ik ben ermee bekend dat het UWV in die gevallen aan de hand van de wet, geldende jurisprudentie en haar richtlijnen afweegt of werkzaamheden als politievrijwilliger gevolgen hebben voor de WW-uitkering. UWV verbiedt hiermee niet het uitvoeren van activiteiten als politievrijwilliger, maar de uitkomst kan zijn dat de WW-uitkering wordt gekort met het aantal extra uren dat iemand als politievrijwilliger actief is.

Vraag 13

Bent u bekend met de uitzonderingen op de begrippen «dienstbetrekking» of «werknemer» die in diverse sociale zekerheidswetten worden gemaakt voor de dienstbetrekking van de vrijwillige ambtenaren van politie en brandweervrijwilligers (o.a. artikel 6 Werkloosheidswet, artikel 6 Ziektewet, artikel 8 Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen)? Zo ja, hoe kan het dat deze vrijwilligers in de praktijk alsnog worden beperkt in hun mogelijkheden om een paar uur per week vrijwilligerswerk te verrichten? Vindt u deze beperkingen bevorderlijk voor de veiligheid? Wat gaat u doen om deze beperkingen weg te nemen?

Ja, ik ben bekend met de uitzonderingen op deze begrippen.
Artikel 6 WW ziet op de beperking van het begrip dienstbetrekking als gevolg waarvan de politievrijwilliger of brandweervrijwilliger niet verzekerd is voor de WW. Uit dit werk kan dus geen recht op WW ontstaan. Dat zegt verder niets over de gevolgen die dit vrijwilligerswerk als politiebeambte of bij de brandweer heeft voor een recht op WW uit een verzekerde dienstbetrekking. Dat volgt uit artikel 8 WW, waarin is bepaald dat een lopende uitkering eindigt voor het aantal uur waarin iemand niet-verzekerde arbeid verricht.
Een WW-gerechtigde mag traditioneel vrijwilligerswerk verrichten. Dit kan met behoud van een WW-uitkering. Het is echter niet mogelijk dat WW-gerechtigden met behoud van uitkering productieve arbeid – waarvoor in het normaal economisch verkeer een beloning wordt gegeven dan wel daarvoor mag worden verwacht – gaan verrichten onder het label van vrijwilligerswerk. Dit kan een snelle terugkeer naar een reguliere baan belemmeren. Als een WW-gerechtigde regulier betaalde arbeid gaat verrichten, dan worden de gewerkte uren in mindering gebracht op zijn uitkering. Dat geldt ook als iemand niet-betaalde uren gaat werken die normaal gesproken wel betaald behoren te worden. Die uren worden dan in mindering gebracht op de uitkering.
Anders ligt dit als het gaat om het zogenoemde «traditionele vrijwilligerswerk». Dit zijn onverplichte activiteiten binnen een organisatie die een ideële doelstelling heeft of een maatschappelijk nut nastreeft, welke activiteiten doorgaans een aanvullend karakter hebben op bestaande maatschappelijke voorzieningen. Deze organisatie is overwegend afhankelijk van de inzet van onbetaalde medewerkers. De te verrichten activiteiten worden niet beloond en worden normaal gesproken niet door betaalde werknemers verricht. De niet-betaalde werkzaamheden gelden in het maatschappelijk verkeer niet als activiteiten waarvoor beloning mag worden verwacht.
Aangezien mijn uitgangspunt, alsook van de politie, is dat het inzetten van politievrijwilligers niet mag leiden tot verdringing van arbeid, zie ik bovenstaande regelingen niet als beperkend.

Vraag 14

Bent u van mening dat de uurvergoeding van executieve politievrijwilligers een «zuivere onkostenvergoeding» is?9 Zo ja, waarom behandelt de Belastingdienst deze zuivere onkostenvergoeding dan als loon waarover inkomstenbelasting moet worden betaald?

Ja, ik ben van mening dat dit een zuivere onkostenvergoeding is. De hoogte van de uurvergoeding van politievrijwilligers is het resultaat van overleg met vakbonden en is vastgelegd in de regeling vergoeding vrijwillige politie. De fiscus beoordeelt deze vergoeding als bovenmatig, omdat de hoogte van de vergoeding boven € 4,50 per uur uitkomt, wat als maximum voor onbelaste onkostenvergoeding in 2013 geldt. Derhalve komt de uurvergoeding onder het regime van de inkomstenbelasting terecht.

Vraag 15

Klopt het dat executieve politievrijwilligers die over een geldig certificaat en over voldoende ervaring beschikken desondanks niet kunnen optreden als hulpofficier van justitie of «aangewezen ambtenaar» in de zin van artikel 163, vijfde lid, van de Wegenverkeerswet 1994, omdat zij niet benoemd zijn in een loonschaal zoals vereist volgens de Regeling hulpofficieren van justitie 2008? Zijn er desondanks momenteel executieve politievrijwilligers die optreden als hulpofficier van justitie of «aangewezen ambtenaar»?

Ja, dat klopt. Uit inventarisatie blijkt dat één vrijwilliger als hulpofficier van justitie taken uitvoert. Deze politievrijwilliger en tevens ex-politiemedewerker is in 2011 op grond van het toenmalige Besluit Taken Vrijwillig Ambtenaren van Politie en met instemming van het bevoegd gezag, aangesteld als hulpofficier van justitie.

Vraag 16

Deelt u de mening dat executieve en niet-executieve politievrijwilligers, wanneer zij dezelfde of een gelijkwaardige opleiding of ervaring hebben, in dezelfde situaties over dezelfde bevoegdheden moeten kunnen beschikken en met dezelfde taken belast moeten kunnen worden als hun beroepscollega's? Zo ja, gaat u regelgeving die hieraan in de weg staat aanpassen?

Ik deel deze mening voor zover deze betrekking heeft op niet-executieve politievrijwilligers en executieve politievrijwilligers tot en met de rang van commissaris. Uiteraard moet er sprake zijn van een behoefte voor inzet op taken en blijven de uitgangspunten met betrekking tot verdringing van arbeid van toepassing.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het rapport: «Proactief politieoptreden vormt risico voor mensenrechten: Etnisch profileren onderkennen en aanpakken» van Amnesty International?1 Herinnert u zich uw antwoorden op eerdere vragen over dit onderwerp inzake de aanhouding van Marokkaanse jongens in Amersfoort en over het geweld dat de Haagse politie zou gebruiken tegen buitenlanders?2 3

Ja, ik heb kennisgenomen van het rapport. Zoals ik inmiddels in mijn brief van 14 november jl. heb aangegeven (Kamerstuk 29 628, nr. 423), heeft Amnesty International een belangrijk rapport uitgebracht en een grote bijdrage geleverd aan de discussie over etnisch profileren bij proactief politiewerk.
Met de politie neem ik dit rapport uiterst serieus. Het rapport vormt een literatuurstudie van eerder onderzoek op dit terrein. Dit rapport en de onderliggende onderzoeksrapporten op dit thema wijzen erop dat etnisch profileren door de politie voorkomt. Dat is ernstig en we moeten voortdurend scherp blijven op een zorgvuldige werkwijze.
Stelselmatig discriminerende profilering door de politie in Nederland is niet aangetoond. Ik noem de onderzoeksrapporten van ECRI (Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie), FRA (EU Grondrechtenagentschap), Justice Initiative, het onderzoek in de eenheid Amsterdam, onderzoek van Politie en Wetenschap en de universiteit Twente (2011) en onderzoek naar de beoordelingsruimte van en grenzen aan identiteitscontrole en preventief fouilleren.
Momenteel voert de universiteit van Leiden met medewerking van het gezag onderzoek uit in Den Haag. In het voorjaar van 2014 zullen de uitkomsten beschikbaar zijn.
Ik treed in overleg met de lokale driehoeken van Amsterdam en Den Haag en zal de onderzoeksresultaten alsmede de (genomen) maatregelen betrekken in een vervolgbrief over etnisch profileren die ik in het voorjaar zend om de Kamer nader te informeren. In deze brief zal ik ook aangeven of ik aanvullend onderzoek nodig acht.

Vraag 2

Deelt u de mening dat Amnesty International de bestaande onderzoeken over het gebruik van etnische vooroordelen in het politiewerk goed geanalyseerd heeft? Zo nee, op welke punten deelt u deze analyse niet?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Kent u meer onderzoeken over het gebruik van etnische vooroordelen door de politie en welk beeld laten deze onderzoeken zien? Zo ja, welke onderzoeken zijn dat?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 4

Deelt u de mening van Amnesty International dat er behoefte is aan meer onderzoek naar het bestaan van etnische voorkeuren en discriminerend gedrag bij de politie? Zo ja, hoe gaat u dit uitvoeren?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 5

Deelt u de mening dat er bij de politie geen ruimte is voor discriminatie? Zo ja, wat gebeurt er om discriminatie te voorkomen en hoe wordt er gereageerd op geconstateerd discriminerend gedrag?

Ja die mening deel ik. Binnen de politie is voortdurend aandacht voor optreden op basis van objectieve criteria. Om discriminatie bij proactief politiewerk te voorkomen is een aantal maatregelen genomen. Zo is in de basisopleiding van de politie de module Multicultureel Vakmanschap voor iedereen verplicht. Daarnaast zijn er specifieke trainingen en themabijeenkomsten, zoals een studiemiddag van de politie in samenwerking met de Anne Frankstichting. Ook in het dagelijks werk wordt er uitvoerig aandacht aan besteed.
Met de politie vind ik het van belang dat we voortdurend scherp blijven op een zorgvuldige werkwijze. Ik zal samen met de politie onder andere in gesprek gaan met Amnesty International over hun ideeën daarvoor.
Wanneer strafrechtelijk verwijtbare discriminatie wordt vastgesteld kan het Openbaar Ministerie tot vervolging overgaan. Daarnaast kunnen door het bevoegd gezag tegen betrokkene disciplinaire straffen of maatregelen genomen worden. In het uiterste geval kan het tot ontslag leiden.

Vraag 6

Hoeveel klachten worden er ingediend bij de politie en antidiscriminatiebureaus over discriminatie bij het uitoefenen van politietaken? Als dit niet bekend is, bent u dan bereid de registratie van deze klachten te veranderen zodat de omvang van dit probleem duidelijk wordt?

In 2012 zijn door de gemeentelijke anti-discriminatievoorzieningen in totaal 260 klachten en meldingen over discriminatie door politie/OM/vreemdelingendienst geregistreerd. Dat is 4,6% van het totaal aantal klachten en meldingen bij deze voorzieningen. In 2012 zijn er bij de eenheden 54 klachten afgehandeld met discriminatie als klachtelement.

Vraag 7

Deelt u de mening dat, als burgers vinden dat de politie klachten over discriminatie niet serieus neemt, daardoor de meldingsbereidheid van deze klachten te laag blijft en er daardoor een verkeerd beeld ontstaat over de aard en omvang van dit probleem? Zo ja, hoe gaat u bewerkstelligen dat deze meldingsbereidheid wordt vergroot? Hoe gaat u ervoor zorgen dat de politie burgers actief laat merken dat klachten serieus genomen worden? Zo nee, waarom niet?

Ik deel de mening dat het belangrijk is dat burgers klachten over discriminatie door de politie melden bij de politie. Er is geen campagne die zich richt op verhogen meldingen over discriminatie door politie. Discriminatie is het delict waarop de politie optreedt; of het nu burgers onderling, rechts-extremistische organisaties of door politiemensen is.

Vraag 8

Acht u het denkbaar dat, als burgers bij een andere instantie dan de (lokale) politie aangifte kunnen doen van discriminatie door de politie, de aangiftebereidheid omhoog gaat? Zo ja, aan welke instantie denkt u? Zo nee, waarom niet?

Een situatie of klacht waarbij sprake is van discriminatie kan worden voorgelegd aan verschillende instanties. Zo kan een melding mondeling dan wel schriftelijk en ook anoniem worden gedaan bij het regionale antidiscriminatiebureau.
Aangifte doen kan bij de politie en bij het Openbaar Ministerie. Zonder aangifte kan de politie geen opsporing starten. Alleen dan kan het leiden tot strafvervolging van degene die discrimineert.

Vraag 9

Deelt u de mening dat het voor de effectiviteit van en het vertrouwen in de politie van essentieel belang is dat er zo gericht mogelijk op signalen van strafbare feiten in plaats van op uiterlijke kenmerken gecontroleerd wordt? Zo ja, wat gaat u doen om te voorkomen dat goedwillende burgers niet op basis van vooroordelen door de politie lastig gevallen worden? Zo nee, waarom niet?

Het tegengaan van controleren op uitsluitend uiterlijke kenmerken is van essentieel belang voor de effectiviteit en legitimiteit van een ieders vertrouwen in de politie.
Naast gericht optreden naar aanleiding van een strafbaar feit, vraagt de veiligheid in Nederland ook om proactief politieoptreden. Van de politie wordt – ook door de samenleving – verwacht dat zij door proactief en informatie gestuurd optreden, probeert criminaliteit vroegtijdig te voorkomen en te ontmoedigen.
Proactief politieoptreden op basis van een daderprofiel en/of objectieve criteria is toegestaan. Dan wordt opgetreden aan de hand van een combinatie van bepaalde selectiecriteria, zoals eigenschappen, gedragingen of kenmerken van personen (zoals onder meer leeftijd, kledingstijl, werkwijze). Goedwillende burgers kunnen hierbij – ook zonder gebruik van vooroordelen – geconfronteerd worden met controles.
Met de politie vind ik het van belang dat we voortdurend scherp zijn op een zorgvuldige werkwijze en open staan maatregelen voor verbeteringen, zie hiervoor mijn antwoord bij vraag 5.

Vraag 10

Deelt u de overtuiging dat politiemensen die hun wijk kennen, het gedrag van de bewoners kunnen duiden en de taal van die bewoners spreken, effectiever zijn in het aanpakken van overlast en criminaliteit in die wijk? Zo ja, wat doet u er aan om, mede in het kader van de reorganisatie, aan alle basisteams politiemensen met deze capaciteiten toe te voegen of waar ze al zijn ten minste te laten houden? Zo nee, waarom deelt u deze overtuiging niet?

De politie hanteert in het HRM-beleid kwalitatieve doelstellingen waarbij diversiteit in de teams van groot belang is. Diversiteit is een structureel onderdeel van het politievakmanschap. Bewustzijn van verschillen en ervoor zorgen dat diversiteit binnen de politieorganisatie aanwezig is vraagt permanente aandacht.
De politie investeert in opleiding en toerusting van politiemensen om goed om te kunnen gaan met de steeds veranderende samenleving. En daar waar deskundigheid wat betreft culturen, leefstijlen en talen nodig is kan bovendien beroep worden gedaan op verschillende politienetwerken die over de kennis en de kunde beschikken.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat de politie de snelle groei van xtc-labs niet kan bijbenen?1

Ja.

Vraag 2

Hoe groot is die snelle groei? Wat is volgens u de reden van de grote groei van het aantal xtc-labs? Zijn er andere Europese landen die ook kampen met een groei van het aantal xtc-labs? Zo ja, welke landen zijn dat en hoe groot is die groei?

Er is de laatste jaren een groei te zien in het aantal aangetroffen laboratoria. In 2012 werden 20% meer laboratoria aangetroffen dan in 2011 (29 in 2012 en 24 in 2011) en 2013 zal naar verwachting een stijging van 40% laten zien ten opzichte van 2012 (tot 11 november 2013 zijn er 40 laboratoria aangetroffen).
Of er daadwerkelijk over een groei gesproken kan worden of dat er slechts meer laboratoria zijn aangetroffen, valt op basis van de nu beschikbare informatie niet te zeggen.
Ten slotte zijn alleen de cijfers van België mij op dit moment bekend en ook daar is een stijging van het aantal aangetroffen laboratoria waarneembaar.

Vraag 3

Is het waar dat de politie slechts vier personen in dienst heeft die de xtc-labs kunnen ontmantelen? Zo ja, is het waar dat deze vier personen het werk niet aankunnen?

Door de specifieke aard van de werkzaamheden bij het ontmantelen van laboratoria en het vereiste specialistische kennisniveau worden deze werkzaamheden altijd en alleen verricht door de specialisten van de Landelijke Faciliteit ondersteuning Ontmantelen (LFO) van de landelijke eenheid van de politie. Daar zijn vooralsnog vier specialisten in dienst. Het klopt dat deze specialisten recent veel overuren hebben moeten maken door het aantal operationele inzetten. Inmiddels zijn er maatregelen genomen om de belasting van deze medewerkers te verlichten. Zo wordt, voornemens in 2014, de specialistische capaciteit uitgebreid, het administratieve proces efficiënter ingericht en worden bepaalde taken beter over de politieorganisatie verspreid.
Met hoeveel fte het nodig is de specialistische capaciteit uit te breiden wordt op dit moment bezien.

Vraag 4

Als de vier opgeleide agenten de grote groei van xtc-labs niet kunnen bijbenen, worden zij dan in de praktijk bijgestaan door agenten die niet gespecialiseerd zijn in het ontmantelen van xtc-labs? Zo ja, hoe ziet die ondersteuning eruit?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Is het waar dat de meeste agenten niet weten hoe ze moeten omgaan met gevaarlijke chemicaliën? Deelt u de mening dat de gezondheid en veiligheid van de agenten gevaar lopen als niet-gespecialiseerde agenten zich bezighouden met de aanpak en ontmanteling van xtc-labs? Zo ja, hoe gaat u de gezondheid en veiligheid van de agenten waarborgen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 6

Zijn er gevallen bekend waarbij het ontmantelen van een xtc-lab tot gezondheidsschade bij politieagenten heeft geleid? Zo ja, hoe vaak is dat gebeurd en wat was de aard en de ernst van die schade?

Er zijn geen gevallen bekend waarbij het ontmantelen van een xtc-lab tot gezondheidsschade bij politieagenten heeft geleid.

Vraag 7

Deelt u de mening dat het ontmantelen van xtc-labs niet een politietaak is en dat dit beter door beter geëquipeerde externe bedrijven gedaan kan worden? Zo ja, in hoeverre worden die bedrijven nu al betrokken bij de ontmantelingen en wat gaat u verder doen om dit te bevorderen? Zo nee, waarom niet?

De specialisten van de LFO hebben de kennis en het expertiseniveau om deze werkzaamheden goed uit te voeren. Dat neemt niet weg dat de LFO bij haar werkzaamheden vaak gebruik maakt van de aanvullende kennis en kunde van gespecialiseerde externe bedrijven.

Vraag 8

Is het waar dat de vier specialisten elk 400 overuren hebben staan? Zo ja, deelt u de mening dat de druk op de vier gespecialiseerde agenten dusdanig groot is dat dit gevolgen kan hebben voor hun gezondheid? Zo ja, wat gaat u doen om de werkdruk bij deze vier specialisten af te laten nemen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 9

Deelt u de mening dat als stoffen die alleen gebruikt kunnen worden voor de vervaardiging van chemische drugs (waaronder XTC of amfetamines) verboden zouden zijn, daarmee het opzetten van drugs-laboratoria moeilijker wordt? Zo ja, wat is de stand van zaken ten aanzien van het verbieden van APAAN? Hoe ver bent u inmiddels met het in EU-verband bepleiten dat APAAN op de lijst met geregistreerde stoffen komt te staan? Zo nee, waarom niet?

De onderhandelingen met betrekking tot de wijziging van EU-Verordening 273/2004 betreffende drugsprecursoren zijn afgerond. APAAN staat nu op de EU Voluntary Monitoring List, maar zal met de wijziging van de genoemde EU-Verordening een geregistreerde stof van categorie 1 worden. Hierdoor is voortaan een vergunning vereist om deze stof voorhanden te hebben of in de handel te brengen. In dat geval geldt er ook een meldplicht voor verdachte transacties. Het wachten is nog op de inwerkingtreding van de gewijzigde EU-Verordening. Maatregelen als deze leveren zeker een bijdrage om drugs-laboratoria te dwarsbomen, maar de ervaring met eerdere internationale tegenhoud- en bestrijdingsstrategieën leert dat criminelen in reactie op de schaarste van traditionele precursoren blijven zoeken naar alternatieve grondstoffen en productiemethoden.

Vraag 1

Kent u het bericht «Kansspelautoriteit: extra toezicht op preventiebeleid Holland Casino' en herinnert u zich de eerdere vragen over de aanpak van illegale aanbieders van kansspelen op internet?1 2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de het voorkomen van gokverslaving bij legale kansspelbedrijven beter mogelijk is dan bij illegale gokbedrijven? Zo nee, waarom niet?

Ja. De Wet op de kansspelen (Wok) bepaalt dat het aanbieden van kansspelen verboden is, tenzij daarvoor vergunning is verleend. Via de Wok, lagere regelgeving en de vergunningen worden aan vergunninghouders vervolgens strenge voorwaarden opgelegd op het gebied van (de preventie van) kansspelverslaving. De kansspelautoriteit (ksa) houdt toezicht op de naleving van deze voorwaarden.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het meer dan waarschijnlijk is dat het vergunde deel van de kansspelmarkt meer aandacht schenkt aan het voorkomen van gokverslaving dan het niet vergunde illegale deel van die markt? Zo nee, waarom niet?

Aan Nederlandse vergunninghouders worden in de regelgeving eisen gesteld op het gebied van preventie van kansspelverslaving. Het niet-vergunde deel van de markt omvat een breed scala van bedrijven. Dit varieert van bedrijven die een vergunning in een ander Europees land hebben, bedrijven die aan minder stringente regelgeving zijn onderworpen, tot bedrijven die in het geheel geen vergunning hebben. Derhalve kan niet worden vastgesteld welk deel van de markt meer aandacht schenkt aan het voorkomen van kansspelverslaving.

Vraag 4

Acht u het denkbaar dat met het actief bestrijden van illegale gokbedrijven, waaronder met name buitenlandse aanbieders van online kansspelen, er ook en wellicht meer gedaan wordt aan het voorkomen van gokverslaving? Zo nee, waarom niet?

Vanuit de doelstellingen van het Nederlandse kansspelbeleid bezien acht ik het effectiever de Wet op de kansspelen in die zin aan te passen dat het mogelijk wordt vergunningen te verlenen voor aanbieders van online kansspelen. Zoals in het antwoord op vraag 2 aangegeven acht ik het voorkomen van kansspelverslaving bij legale bedrijven beter mogelijk.
Aan deze vergunningen zullen strikte voorwaarden worden verbonden op het gebied van preventie van kansspelverslaving. Naast vergunningverlening zal handhaving nodig blijven om bedrijven die zich niet aan de kansspelwetgeving houden te bestrijden.

Vraag 5

Hoeveel capaciteit, uitgedrukt in fte’s en uren, besteedt de Kansspelautoriteit (KSA) aan het voorkomen van gokverslaving bij vergunde kansspelbedrijven?

De ksa laat mij weten dat met het toezicht op de naleving van de vergunningsvoorwaarden en op het onderzoek doen naar illegale aanbieders van kansspelen in totaal ongeveer 15 fte zijn gemoeid. Kansspelpreventie is niet slechts een taak van een paar specifieke medewerkers, maar is verweven in zowel de vergunningverlening als het toezicht. Daarnaast houdt de ksa interne kennisdelingssessies over verslaving, zodat alle medewerkers betekenis kunnen geven aan deze kerntaak van de autoriteit, ook binnen werkzaamheden die niet direct gerelateerd zijn aan toezicht en preventie.

Vraag 6

Hoeveel capaciteit, uitgedrukt in fte’s en uren, besteedt de KSA aan het bestrijden van illegale kansspelbedrijven?

Zie antwoord vraag 5.

Vraag 7

Heeft de KSA effectieve middelen om illegale buitenlandse aanbieders van online kansspelen die zich richten op de Nederlandse markt te bestrijden? Zo ja, waar blijkt dat uit en heeft u concrete aanwijzingen dat het aantal buitenlandse aanbieders afneemt? Zo nee, waarom niet?

Zoals aangegeven in antwoorden op eerdere kamervragen – zoals door vragensteller aangehaald – beschikt de ksa over een bestuurlijk handhavingsinstrumentarium, waaronder de mogelijkheid tot het opleggen van bestuurlijke boetes. Indien buitenlandse illegale aanbieders weigeren een bestuurlijke boete te betalen is – zonder verhaalsmogelijkheden in Nederland – bestuursrechtelijke handhaving minder effectief. Bij de ontwikkeling van het wetsvoorstel kansspelen op afstand bekijk ik dan ook welke aanvullende bevoegdheden de effectiviteit van de handhaving van de ksa verder kunnen versterken. Ik verwacht het wetsvoorstel begin 2014 naar de Raad van State voor advies te sturen.

Vraag 8

Hoe vaak heeft de KSA inmiddels een dwangsom, een last onder bestuursdwang en/of een boete opgelegd aan illegale buitenlandse aanbieders van online kansspelen van buiten het Koninkrijk der Nederlanden die zich richten op de Nederlandse markt?

De ksa heeft mij laten weten inmiddels meerdere boetes te hebben opgelegd. De boetes die inmiddels openbaar gemaakt zijn, staan op de website van de ksa vermeld. Nog niet alle boetes die de ksa heeft opgelegd zijn openbaar.

Vraag 9

Heeft de KSA inmiddels wel de mogelijkheid om buitenlandse illegale aanbieders die weigeren een bestuurlijke boete te betalen te dwingen die deze boetes te betalen? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, deelt u dan de mening dat het opleggen van boetes aan deze bedrijven niet meer dan een symbolische betekenis heeft en dat daarmee het voorkomen van gokverslaving veroorzaakt door die bedrijven in feite onmogelijk is?3

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 1

Bent u bekend met berichten dat de politie een verkrachtingszaak een jaar laat liggen?1 2 Kloppen deze berichten?

Ik ben bekend met deze berichten. Het klopt dat de verdachte pas negen maanden na de aangifte door de politie is verhoord. De veroordeling betreft ontucht met een minderjarige.

Vraag 2

Deelt u het uitgangspunt meten is weten? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 3

Indien het antwoord op vraag 2 bevestigend is, bent u bereid voortaan alle fouten die bij politie en het Openbaar Ministerie gemaakt worden te registreren? Zo nee, waarom niet en bent u dan wel bereid de fouten van politie en het Openbaar Ministerie die hebben geleid tot strafvermindering te registreren? Zo ja, per wanneer? Zo nee, waarom niet?

Politie en Openbaar Ministerie behandelen jaarlijks honderdduizenden strafzaken. Dat daarbij soms fouten worden gemaakt is menselijk en helaas onvermijdelijk. Een registratie hiervan lijkt mij om praktische redenen evenwel ondoenlijk. Naast de aanzienlijke administratieve last die dit voor politie en Openbaar Ministerie met zich mee zou brengen staat daaraan vooral in de weg dat het begrip «fout» niet eenduidig te definiëren is, ook niet als de registratie zou worden beperkt tot fouten die leiden tot strafvermindering. Zo komt het in de praktijk voor (zoals in de casus die de aanleiding vormt voor uw vragen) dat een verdachte strafkorting krijgt indien een lange tijd is verstreken tussen het plegen van het feit en de uitspraak door de rechter. Hieraan kunnen verschillende (en soms ook meerdere) oorzaken ten grondslag liggen, zoals prioriteitstelling bij de politie en het OM of de inplanning van zaken bij de rechtbank. Dergelijke omstandigheden zijn niet zonder meer aan te merken als «fout».

Vraag 4

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden vóór de behandeling van de begroting van uw ministerie voor het jaar 2014? Zo nee, waarom niet?

Ja.

Vraag 1

Kent u het bericht «Reguleer ook de inkoop van wiet»1 en het bericht «Verandert wietwet Uruguay de mondiale drugsaanpak?»2

Ja.

Vraag 2

Deelt u de in het NRC-bericht geuite mening dat het Nederlands beleid ten aanzien van het criminaliseren van de teelt en inkoop van cannabis (de achterdeur) hypocriet is? Zo ja, welke conclusies trekt u daar uit? Zo nee, waarom niet en erkent u dan wel dat er tenminste een spanning bestaat tussen het verbieden van de inkoop van cannabis door coffeeshops en het onder strikte voorwaarden gedogen van de verkoop van cannabis door coffeeshops?

Ik erken dat er een spanning bestaat tussen het gedoogbeleid en het feit dat het telen en verkopen van cannabis verboden is. Deze spanning bestaat al zo lang als het gedoogbeleid voor coffeeshops en is van meet af aan onderkend.

Vraag 3

Ziet u net als de auteurs van het NRC-bericht dat er wereldwijd steeds meer initiatieven zijn van decriminalisering en zelfs legalisering van gereguleerde wietteelt en inkoop door cannabisverstrekkers? Zo nee, waarom niet en in welke van de in het artikel genoemde landen is er geen sprake van decriminalisering?

Ik heb ook kennis genomen van de ontwikkelingen die zich in het buitenland voordoen. Dit was de reden dat ik heb toegezegd uw Kamer te zullen informeren over de resultaten van een onderzoek naar (kleinschalige) hennepteelt in Europa en de Verenigde Staten. Ik zal op korte termijn deze toezegging gestand doen en kan bevestigen dat ik hierbij, gezien de recente ontwikkelingen, ook zal ingegaan op de situatie in Uruguay.

Vraag 4

Deelt u de mening van de medewerker van het Trimbos-instituut in het Volkskrant-artikel dat je over het algemeen kunt zeggen dat landen met een repressief beleid grotere problematiek ervaren dan landen met een liberaal beleid? Zo ja, wat betekent dat voor het softdrugsbeleid dat Nederland voert? Zo nee, waarom niet?

Dit kabinet is van mening dat een succesvol drugsbeleid noch louter liberaal, noch louter repressief dient te zijn. Vertaald naar de specifieke omstandigheden van ons land zetten wij daarom in op een beleid dat steunt op twee pijlers: de bescherming van de volksgezondheid enerzijds en de bestrijding van overlast en criminaliteit anderzijds.

Vraag 5

Kunt u in uw aan de Kamer toegezegde rapportage over de verhouding van legalisering van wietteelt tot internationale verdragen expliciet ingaan op de verhouding van de bepalingen in het Uruguayaanse wetsvoorstel ten aanzien van de teelt voor persoonlijk gebruik of in clubverband tot de relevante internationale verdragen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Wat is uw reactie op de uitzending van EenVandaag over de anonimiteit van slachtoffers die aangifte doen van grooming?1

Er omstandigheden zijn waarin het de strafrechtpleging ten goede komt als slachtoffers ook anoniem aangifte kunnen doen. Er zal echter steeds een zorgvuldige afweging moeten worden gemaakt tussen de bescherming van slachtoffers en getuigen enerzijds en de procesbelangen van verdachten anderzijds. Zo moeten in het kader van hoor en wederhoor verklaringen toetsbaar zijn. Dit is van belang om valse beschuldigingen te voorkomen en de feitelijke toedracht van het ten laste gelegde feit te kunnen achterhalen en vaststellen. Daarom zal er niet in alle gevallen sprake kunnen zijn van het doen van anonieme aangifte. In de zedenzaak uit de aangehaalde uitzending van Een Vandaag heeft het Openbaar Ministerie alles afwegende geconcludeerd dat het wenselijk is om anonieme aangifte mogelijk te maken.

Vraag 2

Deelt u de mening dat, indien de anonimiteit van het slachtoffer na de aangifte kan worden gewaarborgd, de drempel om aangifte te doen van zedenmisdrijven lager wordt, hetgeen van belang is om de waarheid, zoals de omvang van het misbruik, boven tafel te krijgen?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Wat is nu precies het beleid om de anonimiteit van slachtoffers te waarborgen? Wat zijn de voorwaarden om aangifte te doen op nummer in plaats van op naam? Wanneer is dit wel en wanneer is dit niet mogelijk?

Vraag 4

Hoe kan de ongelukkige communicatie van het Openbaar Ministerie in deze zaak, waarbij aanvankelijk publiekelijk werd geuit dat het waarborgen van anonimiteit niet mogelijk zou zijn en dit nu toch mogelijk blijkt, in de toekomst voorkomen worden?

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht «Snowden leaks: France summons US envoy over NSA surveillance claims»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u ingaan op de suggestie dat niet alleen mogelijke terroristen worden afgeluisterd, maar ook mensen uit het bedrijfsleven, en hierbij ook berichten over het Braziliaanse Petrobras betrekken?2

Het kabinet acht op zichzelf het intercepteren van metadata en het analyseren daarvan in zijn algemeenheid een aanvaardbare methode in het kader van onderzoek naar terroristen, andere gevaren voor de nationale veiligheid of in het kader van militaire operaties (zie art. 26 en 27 van de Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten). Het afluisteren van telefoonverkeer en het aftappen van emailverkeer in Nederland door inlichtingen- en veiligheidsdiensten kan alleen geschieden binnen de kaders van de Wet op de Inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 en alleen op last van de desbetreffende ministers. Iedere andere vorm is niet acceptabel.

Vraag 3

Kunt u uitsluiten dat de Amerikaanse veiligheidsdiensten voor economische doeleinden Nederlandse bedrijven in Nederland bespioneren?

De AIVD doet onderzoek naar spionage van buitenlandse mogendheden ten behoeve van de nationale veiligheid. In het openbaar kunnen geen mededelingen worden gedaan over de werkwijze en het kennisniveau van AIVD, inclusief voorbeelden van bedrijfsspionage.

Vraag 4

Hoeveel voorbeelden van dergelijke bedrijfsspionage zijn bij u bekend, om welke sectoren gaat het en wat gaat u hieraan doen?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Welke risico’s lopen het Nederlandse bedrijfsleven en de Nederlandse burger door spionage voor economische doeleinden?

De AIVD heeft herhaaldelijk gewezen op de risico’s voor spionage, onder meer in het jaarverslag 2012 (Kamerstuk 30 977, nr. 52). Het Cyber Security Beeld Nederland (Kamerstuk 26 643, nr. 285), dat onder coördinatie van de minister van Veiligheid en Justitie tot stand is gekomen, benoemt digitale spionage als één van de grootste dreigingen voor overheid en bedrijfsleven. Bovendien blijft de kwetsbaarheid van ICT onverminderd hoog.

Vraag 6

In hoeverre is en blijft bedrijfsspionage een prioriteit voor de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD)?

De AIVD doet onderzoek naar spionage van buitenlandse mogendheden ten behoeve van de nationale veiligheid. Bovendien ondersteunt de AIVD de vitale sectoren met het verbeteren van de veiligheid. U bent hierover onder meer geïnformeerd in het jaarverslag 2012. Onderzoek naar bedrijfsspionage buiten het kader van de nationale veiligheid is geen taak van de AIVD, dit is een zaak van de bedrijven zelf (waar de AIVD ze wel bij steunt met de Kwetsbaarheidsanalyse Spionage en advies).

Vraag 7

Bent u bereid een expliciet signaal aan de Verenigde Staten te geven dat bedrijfsspionage niet past in een relatie tussen bevriende landen?

Ja, zie de activiteiten zoals beschreven in mijn brief van 28 oktober 2013.

Vraag 8

Bent u bereid deze vragen voor maandag 28 oktober a.s. 12.00 uur te beantwoorden?

Zie antwoord vraag 7.

Vraag 1

Deelt u de mening dat de Tweede Kamer zich zo goed mogelijk moet kunnen informeren over de Amerikaanse afluisterpraktijken in Nederland?

Ja.

Vraag 2

Begrijpt u dat hier sprake is van een publiek belang?

Zie antwoord vraag 1.

Vraag 3

Bent u bereid in dat kader een bezoek van klokkenluider Snowden aan de Tweede Kamer mogelijk te maken?

Het staat de Kamer uiteraard vrij om met de heer Snowden te spreken. Er zijn verschillende manieren om de heer Snowden te spreken, zonder dat hij naar Nederland hoeft te reizen, zoals de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties in het Algemeen Overleg van 6 november jongstleden al heeft aangegeven. Bovendien ontbreekt het de heer Snowden niet aan mogelijkheden om zijn informatie wereldkundig te maken, zoals de afgelopen periode reeds is gebleken.
Wat de eventuele komst van de heer Snowden naar Nederland betreft, wijs ik op het praktische aspect dat het paspoort van de heer Snowden is ingetrokken, hetgeen betekent dat hij geen geldig reisdocument heeft waarmee hij naar Nederland kan reizen. Toegang tot Nederland kan niet worden verleend of geweigerd zolang de vreemdeling zich in het buitenland bevindt. Verder is van belang dat Nederland een uitleveringsverdrag heeft met de VS. Op grond van het verdrag kunnen wij eventuele uitleveringsverzoeken niet ter zijde leggen.
Gelet op het vorenstaande ligt een brief waarin wij het een en ander verzekeren bij eventueel bezoek van de heer Snowden aan Nederland niet in de rede.

Vraag 4

Bent u bereid de Tweede Kamer zo snel mogelijk een brief te sturen waarin u aangeeft dat u alles in het werk zult stellen om bij een bezoek aan de Tweede Kamer de veiligheid van klokkenluider Snowden te verzekeren?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 5

Bent u tevens bereid in deze brief aan te geven dat klokkenluider Snowden bij een bezoek aan de Tweede Kamer niet het gevaar loopt om te worden uitgeleverd aan de Verenigde Staten of aan een ander land?

Zie antwoord vraag 3.

Vraag 1

Kent u het bericht «Drankrijder komt onder straf uit»?1

Ja.

Vraag 2

Kunt u toelichten hoe de Raad voor de Rechtspraak het alcoholslot als sanctiemiddel meeweegt in het beleid aangaande de rechtspraak?

Ter bevordering van rechtseenheid maken de Nederlandse strafrechters gebruik van zogenoemde oriëntatiepunten2. Deze worden door de strafrechters, verenigd in het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS), geformuleerd en niet door de Raad voor de Rechtspraak (RvdR). In iedere individuele zaak legt de strafrechter de straf op die in dat geval – rekening houdend met alle relevante omstandigheden – passend en geboden is. De strafrechter kan zich daarbij oriënteren op de eerder genoemd oriëntatiepunten. Het oriëntatiepunt bij artikel 8 Wegenverkeerswet 1994 (rijden onder invloed) vermeldt in de toelichting dat bij de strafoplegging in matigende zin rekening kan worden gehouden met opgelegde deelname aan het alcoholslotprogramma. Reden daarvoor kan bijvoorbeeld gelegen zijn in de mogelijke invloed van deelname op de draagkracht van de verdachte.

Vraag 3

Kunt u toelichten wat u van het beleid van de Raad voor de Rechtspraak inzake het alcoholslot vindt?

Ik onderschrijf het gebruik van oriëntatiepunten ter bevordering van de rechtseenheid. Het past mij niet mij uit te laten over de inhoud van deze door de onafhankelijke rechterlijke macht opgestelde oriëntatiepunten.

Vraag 4

Kunt u toelichten bij hoeveel van de gerechtelijke procedures omtrent alcoholmisbruik een reeds door het Centraal Bureau Rijvaardigheidsbewijzen opgelegd alcoholslotprogramma heeft geleid tot strafvermindering, vrijspraak of niet-ontvankelijk verklaren van het Openbaar Ministerie?

De RvdR beschikt niet over cijfermateriaal over het aantal zaken waarin de strafrechter op enige wijze bij de strafoplegging rekening heeft gehouden met opgelegde deelname aan het programma. Dit blijkt in het algemeen ook niet uit de «aantekening mondeling vonnis» van de politierechter. Bij de RvdR zijn geen andere gevallen van niet-ontvankelijk verklaring van het openbaar ministerie bekend dan het geval waarop in het in vraag 1 genoemde bericht wordt gedoeld. Verder heeft de RvdR mij meegedeeld dat het opleggen van deelname aan het alcoholslotprogramma geen reden kan zijn om tot vrijspraak te komen, wat zou betekenen dat het ten laste gelegde rijden onder invloed niet bewezen is geacht.

Vraag 5

Bent u bekend met technische problemen met het alcoholslot, waarbij het slot binnen enkele minuten zowel een positieve als negatieve beoordeling geeft van het alcoholpercentage? Zo ja, hoe gaat u om met mogelijk foutieve meldingen als gevolg hiervan?

Technische problemen met het alcoholslot komen niet veel voor. Alcoholsloten zijn ontworpen volgens de zwaarste industriële standaard3. Een enkele keer kan het gebeuren dat de auto in eerste instantie wel start en bij de daaropvolgende hertest toch een negatieve uitslag geeft. Dit kan gebeuren als het alcoholpromillage in het bloed op of dichtbij het omslagpunt van 0,2‰ of 88ug/l ligt. Deze negatieve uitslag zal worden geregistreerd als een negatieve hertest. De oorzaak ligt echter niet bij de techniek, maar bij een alcoholgehalte dat net te hoog is.
Verder is van belang dat het alcoholslot geen onderscheid maakt tussen mond- en bloedalcohol. Daardoor kan het gebeuren dat na het eten van een alcoholhoudend product (kersenbonbon, kerstbrood) of het poetsen van de tanden alcohol wordt gemeten. In de daaropvolgende hertest zou de mondalcohol niet meer meetbaar moeten zijn, omdat mondalcohol na een paar minuten is verdwenen. In de bijbehorende informatie en in het motivatieprogramma wordt uitgebreid aandacht besteed aan dit fenomeen.

Vraag 6

Bent u bereid de evaluatie van het alcoholslotprogramma vervroegd af te ronden? Kunt u uw antwoord toelichten?

De evaluatie van het alcoholslotprogramma is in volle gang. Het rapport staat gepland voor oplevering eind 2014. Het alcoholslotprogramma heeft een looptijd van 2 jaar. Nog niemand heeft de volle twee jaar van het programma kunnen doorlopen, aangezien de eerste personen pas begin 2012 zijn gestart. Het gaat bij de evaluatie om onderzoek naar de doeltreffendheid en de effecten van de wet in de praktijk. Aangezien ook een termijn van drie jaar te kort is voor een evaluatie van de effecten op de verkeersveiligheid, zal de evaluatie eind volgend jaar zich voornamelijk richten op de uitvoeringsaspecten. De volledige evaluatieperiode, inclusief de recidivemeting, loopt tot en met 2022.

Vraag 7

Bent u bereid deze vragen te beantwoorden voor de behandeling van de begroting van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu in de Tweede Kamer?

Deze termijn is helaas niet gehaald.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de blog «Leugens en bedrog bij burgerzaken» en het RTL nieuws van 20 oktober 2013 over dit onderwerp1?

Ja.

Vraag 2

Kunt u de notitie over belastingnomaden onmiddellijk aan de Kamer doen toekomen?

De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft u dit rapport bij brief ter vertrouwelijke behandeling toegezonden.

Vraag 3

Wanneer is de notitie over belastingnomaden bij u bekend geworden en welke actie heeft u ondernomen om de geconstateerde fraude tegen te gaan?

In de brief aan de Tweede Kamer van 4 mei 2013 (Kamerstuk 17 050, nr. 432) is toegelicht dat het LIEC (Landelijk Inlichtingen en Expertisecentrum) op 21 januari 2013 het dossier aan het ministerie van BZK heeft toegestuurd. Daarbij is gemeld dat op 14 maart 2013 het ministerie van BZK een antwoordbrief heeft gestuurd aan het LIEC, waarin staat vermeld dat ambtenaren van het ministerie van BZK gesprekken hebben gevoerd met gemeenten en de Belastingdienst in algemene zin over de relatie tussen registratie in de gemeentelijke basisregistratie persoonsgegevens (GBA) en potentiële fraude.
Wat betreft het dossier belastingnomaden is aan het LIEC in die antwoordbrief specifiek toegelicht wat de werkzaamheden zijn van de Taskforce VOW (Vertrokken onbekend waarheen). Deze Taskforce – waaraan BZK, gemeenten en diverse uitvoeringsorganisaties deelnemen – is praktisch aan de slag om de mensen boven water te krijgen die wel aangifte hebben gedaan van vertrek, maar toch in Nederland lijken te verblijven. Aan het LIEC is verder toegelicht dat deze groep wordt aangepakt door het verrichten van adresonderzoeken door gemeenten, het doen van bestandsvergelijkingen tussen bijvoorbeeld GBA en UWV, en door het uitbrengen van circulaires, waarbij gemeenten best practices worden aangereikt bij het doen van adresonderzoek. De maatregelen en resultaten zijn medegedeeld aan uw Kamer in de brief van 23 mei 2013 (Kamerstuk 27 859, nr. 65).
Eind 2012 heeft het LIEC contact opgenomen met de FIOD over de opvolging van het dossier. Hierop volgden een aantal gesprekken tussen het LIEC en de FIOD. In januari 2013 heeft de FIOD – conform het advies in het bestuurlijk dossier – besloten nader onderzoek naar dit fenomeen uit te voeren. Hierbij is o.a. de opsteller van het rapport betrokken. Het ministerie van Financiën is in mei 2013 op de hoogte gebracht van dit rapport en het onderzoek.
Het onderzoek van de FIOD richt zich op het in kaart brengen van de verschillende typen criminelen die zich bij de GBA uitschrijven om zo justitieel en fiscaal buiten het zicht van de overheid te blijven. Tevens wordt gekeken naar de mogelijke omvang van dit fenomeen. Afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek, kunnen passende maatregelen genomen worden.

Vraag 4

Hoeveel mensen hebben zich in 2010, 2011 en 2012 uitgeschreven uit de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA)?

Het is voor mensen niet mogelijk om zichzelf uit te schrijven uit de GBA. De procedure is dat zij aangifte doen van vertrek, waarna de gemeente de aangifte beoordeelt en verwerkt in de GBA. De gemeente kan ook zonder aangifte constateren dat iemand vertrokken is en dit feit registreren. In de gevraagde jaren zijn de volgende aantallen mensen uit de Gemeentelijke Basisadministratie geregistreerd als vertrokken:
2010
91.450
2011
106.185
2012
110.356

Vraag 5

Hoeveel van de mensen die zich hebben laten uitschrijven uit de GBA in 2010, 2011 en 2012, hebben nog een belastingaangifte gedaan over de laatste periode voor emigratie?

Over de gevraagde jaren hebben de volgende aantallen mensen aangifte gedaan omdat zij emigreerden:
2010
20.564
2011
22.161
2012
15.124 (schatting tot en met 1 oktober 2013)
De mensen die in de GBA als vertrokken zijn geregistreerd, zijn niet een op een belastingplichtig. Deze nieuwe status hoeft derhalve in zichzelf geen gevolgen te hebben voor de belastingheffing. Bijvoorbeeld doordat er onder de als vertrokken geregistreerden vaak kinderen of weinig verdienende partners zitten.

Vraag 6

Moeten mensen die zich hebben laten uitschrijven en belastingaangifte doen, ook opgeven in welk land zij zijn gaan wonen en wat hun fiscale nummer in dat land is (burgerservicenummer, sofinummer, of een relevant nummer)? Zo nee, waarom niet?

Burgers die bij hun gemeente aangifte doen van vertrek naar het buitenland (emigratie), moeten daarbij ook het land en adres opgeven waarnaar zij vertrekken, voor zover die dan bekend zijn. Het identificerende persoonsnummer (of relevante variant) in dat nieuwe woonland (voor zover er in dat land een dergelijk nummer bestaat c.q. dat al op voorhand aan betrokkene is toegekend) hoeven zij niet te melden als het gaat om de registratie van de emigratie in de GBA.
Met de komst van de BRP (Basisregistratie personen, de opvolger van de GBA) worden ook niet-ingezetenen geregistreerd, bijvoorbeeld personen die hier tijdelijk werken. Dat levert een completer beeld op van deze niet-ingezetenen, ondermeer over hun adres in het buitenland.
De Belastingdienst onderzoekt naar aanmelding van het uit de GBA ontvangen signaal van uitschrijving of deze burger nog fiscale banden met Nederland houdt/heeft. Als dat zo is dan ontvangt hij van de Belastingdienst een M-biljet op het laatst bekende adres.
Overigens geldt dat als een persoon als «vertrokken onbekend waarheen» uit de GBA wordt uitgeschreven, de Belastingdienst de uitbetaling van eventuele toeslagen of voorlopige teruggaven stopzet; nog openstaande fiscale vorderingen blijven van kracht.

Vraag 7

Van hoeveel mensen die geëmigreerd zijn in 2010, 2011 en 2012 heeft de Belastingdienst gegevens uitgewisseld met de landen waar ze nu wonen, ten einde te verifiëren of ze daar wonen, of zij het juiste inkomen in het gebroken jaar hebben aangegeven et cetera? En van hoeveel mensen heeft de Belastingdienst dus geen gegevens uitgewisseld?

Zoals bij vraag 6 is aangegeven vindt er in eerste instantie een administratief onderzoek plaats. Daarnaast bestaat de mogelijkheid om gericht (op dossierniveau) informatie uit te wisselen met buitenlandse Belastingdiensten.
Echter, indien concrete gegevens over o.a. het vermoedelijke buitenlandse adres ontbreken, is het voor de Belastingdienst niet mogelijk om daarover met het buitenland informatie uit te wisselen.

Vraag 8

Krijgt iemand met de Nederlandse nationaliteit, die geen belastingaangifte gedaan heeft bij emigratie en/of nergens woont, gewoon een paspoort als hij dat aanvraagt? Zo ja, waarom?

De Paspoortwet kent verschillende gronden om een nieuw paspoort te weigeren, danwel een reeds uitgegeven paspoort in te houden zodat het vervolgens vervallen kan worden verklaard. Dit kan onder meer in het geval dat personen die nalatig zijn in het nakomen van zijn verplichting tot betaling van in een der landen van het Koninkrijk verschuldigde én er het ernstige vermoeden bestaat dat hij zich door verblijf buiten de grenzen van een der landen van het Koninkrijk aan de wettelijke mogelijkheden tot invordering van de verschuldigde gelden zal onttrekken (art 22 Paspoortwet).
Indien iemand zich uitschrijft uit de GBA met als doel zich onzichtbaar te maken voor de Nederlandse overheid, om zo (onder meer) niet aan zijn verplichtingen jegens die overheid te voldoen, dan kan de betrokken bewindspersoon bij de Minister van BZK een verzoek doen de personalia van de betrokken persoon op te nemen in het Register paspoortsignaleringen. Het gevolg hiervan is dat een (nieuw) paspoort kan worden geweigerd dan wel in het in bezit zijnde paspoort kan worden ingehouden opdat het vervallen kan worden verklaard. Op dit moment zijn er circa 40 mensen gesignaleerd om deze reden.

Vraag 9

Vindt u dat de Belastingdienst en andere overheden adequaat gehandeld hebben in dit dossier?

Het rapport beschrijft criminele elementen die onder radar willen blijven voor de hele Nederlandse overheid, dus niet alleen voor de Belastingdienst.
Dergelijke problematiek kan alleen maar in gezamenlijkheid, door op te treden als één overheid, worden aangepakt. Bijvoorbeeld in samenwerkingsverbanden waarin door verschillende partners zoals gemeenten, politie, OM, Belastingdienst wordt geparticipeerd. Hierin kan relevante informatie van verschillende overheidsdiensten bij elkaar worden gebracht, waardoor er een beter en completer beeld ontstaat en het lastiger wordt gemaakt om geheel buiten het zicht van de overheid te blijven. De structuur van de RIECs (Regionale Informatie- en Expertise Centra) kan hierbij een goede rol vervullen.
Het kabinet voert een actief beleid om fraude over de volle breedte te voorkómen en bestrijden en regelingen fraudebestendiger maken. In december 2013 wordt de Kamer nader geïnformeerd over de Rijksbrede aanpak van fraude en de maatregelen die daaruit voortvloeien.

Vraag 10

Wilt u deze vragen voor maandag 28 oktober 9.00 uur beantwoorden, omdat de Kamer op die dag een wetgevingsoverleg heeft over onder andere de aanpak van belastingfraude en het zeer zinnig is om deze informatie daar bij te betrekken?

Deze vragen zijn zo snel als mogelijk beantwoord.

Vraag 1

Hebt u kennisgenomen van het bericht dat criminelen belasting ontduiken door zich uit te laten schrijven uit de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA)?1

Ja.

Vraag 2

Hoeveel belastingopbrengsten loopt de Staat hierdoor naar schatting mis?

De essentie van het criminele handelen is gelegen in het feit dat deze groep per definitie al haar activiteiten zoveel mogelijk buiten het zicht van de overheid probeert te houden. Zichtbaarheid zowel fysiek, digitaal als op papier, leidt immers tot herkenning en daarmee tot bewijsvoering over criminele activiteiten. Deze situatie bestaat zowel voor als na uitschrijving uit de Gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA). Ook ten tijde van de inschrijving in de (GBA) deden criminelen geen belastingaangifte over hun criminele activiteiten. Daarom is het per definitie niet mogelijk om hierover concrete cijfers te geven.
Om nadere duiding over de mogelijke omvang dan dit specifieke fenomeen te krijgen, voert de FIOD momenteel onderzoek uit. Daarbij moet in beschouwing worden genomen dat het naar zijn aard om een per definitie onbekende factor gaat.

Vraag 3

Wordt in de plannen voor de nieuwe Basisregistratie Personen rekening gehouden met dit fenomeen?

Met de nieuwe Basisregistratie personen (BRP) worden ook niet-ingezetenen geregistreerd. Dat levert een completer beeld op van diegenen die niet in Nederland staan ingeschreven als ingezetenen, maar hier bijvoorbeeld wel tijdelijk werken en een adres in het buitenland hebben. Verder is met de nieuwe wet de mogelijkheid gecreëerd om een bestuurlijke boete op te leggen bij verkeerde aangifte door de burger, bijvoorbeeld bij aangifte van vertrek naar het buitenland, terwijl de burger hier feitelijk nog wel blijkt te wonen.
De BRP is overigens – net als de GBA – een feitelijke registratie van gegevens over de burger. De gevolgen die aan de registratie van gegevens in de BRP zijn verbonden (bijvoorbeeld voor de belastingplicht van de burger) worden niet bepaald door de wetgeving betreffende de BRP, maar door de wetgeving die de desbetreffende rechten en plichten regelt (bijvoorbeeld de belastingwetgeving).

Vraag 4

Is het mogelijk om informatie uit de GBA uit te wisselen tussen nationale overheden en zijn daar afspraken over met andere landen?

De mogelijkheden om direct gegevens te verstrekken uit de GBA naar andere landen zijn beperkt. Dit wordt met de BRP niet anders. Dit volgt uit het doel van de GBA: verstrekken aan Nederlandse overheidsinstanties ten behoeve van hun taakuitvoering, en tegelijk het waarborgen van de bescherming van de persoonsgegevens. Het is overigens wel mogelijk, en dat gebeurt ook, dat Nederlandse instanties op grond van internationale afspraken en verdragen (persoons-)gegevens uit hun eigen bestanden uitwisselen, waarbij er sprake kan zijn van gegevens die eerder uit de GBA zijn verkregen. Dat gebeurt bijvoorbeeld door de politie in het kader van internationale opsporing. Een dergelijke gegevensuitwisseling ligt meer voor de hand dan een directe gegevensuitwisseling uit de GBA, omdat de doelbinding, de noodzakelijkheid en de transparantie van de gegevensverwerking daarbij beter kunnen worden gewaarborgd.

Vraag 5

Hoe wordt in de toekomst bijgehouden of Nederlandse niet-ingezetenen daadwerkelijk zijn geëmigreerd?

De burger heeft de wettelijke verplichting om bij de gemeente aangifte te doen van aankomst in Nederland, verhuizingen binnen Nederland en van vertrek naar het buitenland. Gemeenten verwerken de aangifte, waarbij zij als verantwoordelijken voor de correcte registratie extra informatie kunnen vragen aan de burger en extra controles kunnen uitvoeren als daar aanleiding toe is.
Als de gemeente twijfelt aan de juistheid van de aangifte, kan de gemeente bewijsstukken vragen van de burger, de burger oproepen om extra inlichtingen te komen verstrekken of bijvoorbeeld een huisbezoek afleggen. De gemeente is daarbij ook afhankelijk van terugmeldingen van gebruikers van de gegevens uit de GBA. Indien die constateren dat de burger nog in Nederland (lijkt) te zijn, dan moet dit worden terugmeld aan de gemeente. Die kan dan het gegeven van de emigratie in onderzoek zetten. Daarmee weten alle gebruikers van de gegevens dat wordt getwijfeld aan de emigratie van de burger en dat daar onderzoek naar wordt gedaan.
Met de komst van de BRP komt kan daar extra informatie bijkomen, namelijk van de zogenaamde aangewezen bestuursorganen die gegevens aanleveren die ze weten over niet-ingezetenen. Deze personen wonen niet in Nederland en worden in de BRP geregistreerd, bijvoorbeeld als zij pensioen ontvangen vanuit Nederland. Niet-ingezeten kunnen overigens ook niet-Nederlanders zijn, bijvoorbeeld seizoensarbeiders met een andere nationaliteit dan de Nederlandse. De aangewezen bestuursorganen, en hun zusterorganen in het buitenland, kunnen op die wijze meer informatie aanleveren over al dan niet daadwerkelijk verblijf in Nederland.

Vraag 1

Bent u bekend met de uitzending van RTL Nieuws van 20 oktober «Machtige misdaadondernemers blijven buiten bereik Belastingdienst»1?

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat criminelen kinderlijk eenvoudig hun belastingplicht kunnen ontlopen door zich uit te schrijven uit de Gemeentelijke Basisadministratie Persoonsgegevens (GBA)? Wat is de omvang van dergelijke ontduiking? Wordt er door de Belastingdienst en/of andere instanties actief op toegezien of daadwerkelijk emigratie plaatsvindt? Is het, meer in het algemeen, mogelijk in Nederland om inkomen en/of vermogen te verwerven zonder daarover belastingaangifte te hoeven doen middels uitschrijven uit Nederland? Is het bijvoorbeeld ook voor zelfstandigen vallend onder de inkomstenbelasting simpelweg mogelijk om in Nederland een bedrijf te voeren en door uitschrijving uit de GBA belastingplicht te ontlopen?

De essentie is dat het gaat om een groep die per definitie al haar activiteiten zoveel mogelijk buiten het zicht van de overheid probeert te houden. Zichtbaarheid zowel fysiek, digitaal als op papier, leidt immers tot herkenning en daarmee tot bewijsvoering over criminele activiteiten. Deze situatie bestaat zowel voor als na uitschrijving uit de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA). Ook gedurende de inschrijving in de GBA deden criminelen geen belastingaangifte over hun criminele activiteiten.
Om nadere duiding over de mogelijke omvang van dit specifieke fenomeen te krijgen, voert de FIOD momenteel onderzoek uit. Daarbij moet in beschouwing worden genomen dat het naar zijn aard om een per definitie onbekende factor gaat.
Gemeenten zijn in de wet GBA aangewezen als verantwoordelijken voor de bijhouding van de gegevens in de GBA. De GBA betreft een feitelijke registratie van waar mensen wonen in Nederland. Uit de Wet GBA vloeien voor de burger geen rechten of verplichtingen voort, anders dan de rechten en verplichtingen die verband houden met de in- en uitschrijving in de GBA zelf.
De burger heeft de wettelijke verplichting om bij de gemeente aangifte te doen van aankomst in Nederland, verhuizingen binnen Nederland en van vertrek naar het buitenland. Gemeenten verwerken de aangifte, waarbij zij als verantwoordelijken voor de correcte registratie extra informatie kunnen vragen aan de burger en extra controles kunnen uitvoeren als daar aanleiding toe is.
Als de gemeente twijfelt aan de juistheid van aangifte dan kan de gemeente bewijsstukken vragen van de burger, de burger oproepen om nadere inlichtingen te komen verstrekken, of bijvoorbeeld een huisbezoek afleggen. De gemeente is voor de kwaliteit van dit gegeven echter ook afhankelijk van terugmeldingen van gebruikers van de gegevens uit de GBA. Indien die constateren dat de burger nog in Nederland (lijkt) te zijn, moet dit worden terugmeld aan de gemeente. Die kan dan het gegeven van de emigratie van de betrokkene in onderzoek zetten. Daarmee weten alle gebruikers van de gegevens uit de GBA dat wordt getwijfeld aan de emigratie van de desbetreffende burger en dat daar onderzoek naar wordt gedaan.
Belastingplichtig voor de inkomstenbelasting is de natuurlijke persoon die in Nederland woont (artikel 2.1, eerste lid, onderdeel a, van de Wet inkomstenbelasting 2001). Waar iemand woont, wordt naar de omstandigheden beoordeeld (artikel 4, eerste lid, van de AWR). Het geheel van omstandigheden is bepalend voor het vaststellen of sprake is van een woonplaats in Nederland. Bij het bepalen of sprake is van een woonplaats in Nederland spelen objectieve en subjectieve factoren zoals woon- en werkomgeving, gezin, financiën, nationaliteit en inschrijving in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) een rol. Deze afweging is dus feitelijk van aard en inschrijving in de GBA – in casu juist geen inschrijving – is een factor die kan worden meegewogen. Het al dan niet-ingeschreven zijn in de GBA is op zichzelf dus niet doorslaggevend voor de belastingplicht.
Een in Nederland wonende persoon is dus belastingplichtig voor de inkomstenbelasting en wordt door de inspecteur uitgenodigd tot het doen van aangifte, indien deze persoon naar zijn mening vermoedelijk belastingplichtig is (artikel 6, eerste lid, van de Awr). Indien de inspecteur nalaat om de belastingplichtige uit te nodigen tot het doen van aangifte (bijvoorbeeld omdat deze zich heeft uitgeschreven in de GBA en daarom voor de inspecteur niet duidelijk is dat deze persoon binnenlands belastingplichtig is), is de belastingplichtige verplicht om de inspecteur om een uitnodiging te verzoeken (artikel 6, derde lid, van de AWR j° artikel 2 van de Uitvoeringsregeling AWR). Met betrekking tot het in de vraagstelling genoemde voorbeeld van een zelfstandige die in Nederland een bedrijf voert, betekent het voorgaande dat een dergelijke zelfstandige die in Nederland woont niet simpelweg de belastingplicht kan ontlopen door uitschrijving uit de GBA.
Volledigheidshalve merk ik op dat indien de zelfstandige niet in Nederland woont maar wel in Nederland een bedrijf voert, deze persoon buitenlands belastingplichtige is met betrekking tot de in het Nederland gedreven onderneming (artikel 2.1, eerste lid, onderdeel b, en tweede lid, jo artikel 7.1 en 7.2 van de Wet inkomstenbelasting 2001).

Vraag 3

Waarom wordt bij emigratie niet standaard een conserverende aanslag opgelegd? Waarom is de conserverende aanslag slechts beperkt tot de door de op de website van de Belastingdienst genoemde gevallen, namelijk bij opbouw van pensioen en lijfrente, bij spaarrekeningen, bij kapitaalverzekeringen eigen woningen en bij een aanmerkelijk belang in vennootschappen?

Een conserverende aanslag is een aanslag waarin (een latente of toekomstige) belastingschuld op basis van de aangifte wel wordt vastgesteld en opgelegd, maar nog niet wordt ingevorderd.
Dit type aanslag wordt opgelegd in gevallen waarbij een belastingplichtige tijdens zijn verblijf in Nederland een latente belastingschuld opbouwt en vervolgens emigreert.
Het betreft over het algemeen fiscaal gefaciliteerd opgebouwde bestanddelen, zoals bijvoorbeeld de opbouw van een lijfrente, waartegenover een toekomstige heffing staat.
Slechts in de op de website van de Belastingdienst genoemde gevallen is van een dergelijke situatie sprake en daarom ligt het ook niet in de rede deze handelswijze standaard toe te passen in geval van emigratie.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het nog beter zou zijn als het systeem van (tijdelijke) conserverende aanslagen bij emigratie wordt vervangen door een systeem van meteen afrekenen van de op de emigrant rustende belastingclaim? Deelt u de mening dat de Europese interne markt hierdoor niet verstoord zou worden en bent u bereid om in Europees verband te agenderen dat het systeem van conserverende aanslagen bij vertrek naar het buitenland dient te worden vervangen door bovenbedoelde afrekening ineens?

Het valt sterk te betwijfelen of een directe afrekening van de belastingclaim bij emigratie houdbaar is in Europeesrechtelijk verband. Bij vennootschappen is al eerder beslist dat een eindheffingsregeling, waarbij meteen moet worden afgerekend over latente meerwaarden bij verplaatsing van de vennootschap naar het buitenland, in strijd is met EU-recht.2
Tevens zijn bij de belastingplichtige vaak ook niet de middelen voor directe afrekening aanwezig, omdat het voordeel waarop deze gebaseerd is, zoals de aanspraak op het pensioen of het vervreemdingsvoordeel van een aanmerkelijk belang nog niet is gerealiseerd.
Een directe invordering van de belastingclaim bij emigratie vormt dan een belemmering voor de vrijheid van vestiging en daarmee een verstoring van de Europese interne markt.

Vraag 5

Klopt het dat het onderzoek van het RIEC (Regionale Informatie en Expertise Centra) naar fraude door uitschrijving reeds anderhalf jaar loopt, maar nog niet heeft geleid tot een effectieve aanpak van deze fraude? Aan welke opties wordt gedacht en wanneer kan de Kamer voorstellen tegemoet zien?

Er is sprake van een nader onderzoek door de FIOD. Eind 2012 heeft het LIEC contact opgenomen met de FIOD over de opvolging van het dossier. Hierop volgde een aantal gesprekken tussen het LIEC en de FIOD.
In januari 2013 heeft de FIOD – conform het advies in het bestuurlijk dossier – besloten nader onderzoek naar dit fenomeen uit te voeren. Hierbij is o.a. de opsteller van het dossier betrokken.
Het onderzoek van de FIOD richt zich op het in kaart brengen van de verschillende typen criminelen die zich bij de GBA uitschrijven om zo justitieel en fiscaal buiten het zicht van de overheid te blijven. Tevens wordt gekeken naar de mogelijke omvang van dit fenomeen. Afhankelijk van de uitkomst van het onderzoek, kunnen passende maatregelen genomen worden.
Overigens geldt dat als een persoon als «vertrokken onbekend waarheen» uit de GBA wordt uitgeschreven, de Belastingdienst de uitbetaling van eventuele toeslagen of voorlopige teruggaven stopzet; nog openstaande fiscale vorderingen blijven van kracht.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht van Bits of Freedom over onduidelijkheid voor internetbedrijven of het publiceren van informatie over ontvangen gegevensvorderingen strafbaar is?1

Ja.

Vraag 2

Is het correct dat u een eerder verzoek van deze burgerrechtenbeweging om helderheid te krijgen over dit onderwerp niet inhoudelijk heeft beantwoord? Zo ja, waarom is er geen inhoudelijk antwoord gegeven? Zo nee, wat is dan de gang van zaken?

De betreffende brief is, mede doordat deze niet aan mij geadresseerd was maar persoonlijk aan een medewerker van mijn departement, niet in het werkproces voor burgerbrieven terechtgekomen. Dit werkproces zorgt ervoor dat brieven van burgers of private organisaties die aan mij of aan de Minister zijn gericht tijdig en inhoudelijk worden beantwoord. Met mijn antwoord op uw vragen 4, 5 en 6 geef ik de informatie die ook in de brief van Bits of Freedom was gevraagd.

Vraag 3

Deelt u de mening dat het voor internetdienstverleners van belang is verantwoording af te leggen aan hun klanten over de wijze waarop met gegevensvorderingen omgegaan wordt en daarbij geaggregeerde gegevens te verstrekken die niet tot individuele zaken herleidbaar zijn?

Ik deel de mening dat bedrijven zoals internetdienstverleners aan hun klanten duidelijk moeten maken welke gegevens zij van hen bewaren en wat zij met die gegevens doen. Wij spraken daar ook tijdens de afgelopen begrotingsbehandeling over en over de verbeteringen die de nieuwe Europese privacyverordening in dit opzicht kan brengen. Het moet voor burgers duidelijk zijn wat het geven of intrekken van toestemming aan een bedrijf om persoonsgegevens te verwerken voor consequenties heeft. Onderdeel van dat verhaal kan wat mij betreft ook zijn dat internetdienstverleners hun klanten wijzen op de mogelijkheid dat de door hen verstrekte gegevens gevorderd worden ten behoeve van strafrechtelijke onderzoeken. Voor het overbrengen van die boodschap is het naar mijn mening evenwel niet nodig om aantallen vorderingen te rapporteren. Ik verwijs hiervoor verder naar mijn antwoord op vragen 4, 5 en 6.

Vraag 4

Bent u nog steeds2 van mening dat het publiceren van informatie over gegevensvorderingen niet in het belang van de opsporing is? Lopen bedrijven die zulke gegevens publiceren risico op vervolging? Zo ja, op welke gronden kan deze vervolging plaatsvinden?

De geheimhoudingsplicht voor providers in de Telecomwet ziet alleen op individuele bevragingen, niet op het verstrekken van geaggregeerde informatie. Het Openbaar Ministerie heeft mij evenwel laten weten nog steeds van oordeel te zijn dat ook de verstrekking van geaggregeerde informatie de belangen van opsporing en vervolging ernstig in de weg kan staan. Met inachtneming van de eigen verantwoordelijkheid van de aanbieders kan de overheid niet anders dan een dringend appèl op de aanbieders doen om dit soort informatie niet te verstrekken. Van de aanbieders mag worden verwacht dat ze de belangen van de overheid in deze niet zullen doorkruisen.

Vraag 5

Hoe beoordeelt u de uitgebrachte transparantierapporten van onder andere Leaseweb, Google, RIPE NCC, XS4ALL en Facebook op hun rechtmatigheid?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 6

Kunt u aan internetdienstverleners helderheid bieden over de ruimte die ze hebben om informatie over gegevensvorderingen openbaar te maken en de juridische grenzen die ze hierbij hebben te eerbiedigen?

Zie antwoord vraag 4.

Vraag 1

Kent u het bericht «Oud-agenten: Haagse politie gebruikt buitensporig geweld tegen buitenlanders»?1

Ja.

Vraag 2

Hebben u al eerder signalen bereikt van vermeend bovenmatig geweld tegen buitenlanders door sommige agenten van de Haagse politie? Zo ja, waar bestonden die signalen uit en wat heeft u daar mee gedaan?

Dit is primair een kwestie van het lokaal gezag. Ik heb van de burgemeester van Den Haag een afschrift ontvangen van de brief die hij vorige week aan zijn gemeenteraad over deze kwestie heeft verzonden. Daarin geeft hij aan dat hij zich in geen enkel opzicht herkent in het beeld dat in het desbetreffend bericht wordt opgeroepen.
Er is geen indicatie dat misstanden, zoals in de berichtgeving van Omroep West gesuggereerd, zich in het recente verleden aan Bureau De Heemstraat hebben voorgedaan. Het werkgebied van het desbetreffende bureau kent hoge criminaliteitscijfers. Het feit dat de politie bovenop de problemen zit en in dat kader samen met de gemeente onder meer stevig inzet op de strijd tegen criminele jongeren die het leefklimaat in de wijk verpesten, heeft de afgelopen jaren vruchten afgeworpen.
Geweldstoepassing door de politie is onder bepaalde omstandigheden onvermijdelijk. Indien dat het geval is, vindt daarvan – conform het daarvoor geldende protocol – melding en registratie plaats. Dat is in overeenstemming met het uitgangspunt dat – op transparante wijze – verantwoording wordt afgelegd over het optreden van de politie.
Deze week is door de politie Den Haag naar buiten gebracht dat in 2012 in 97,1% van de gevallen waarin geweld is gebruikt (in totaal 663 incidenten) dit ook geoorloofd geweld was. Er is dus 19 keer ongeoorloofd geweld gebruikt. De cijfers over 2013 zijn nog niet beschikbaar.

Vraag 3

Is het waar dat er sprake is of was van bovenmatig geweld tegen buitenlanders? Zo ja, waar bestaat dat geweld uit en welke conclusies trekt u hieruit? Zo nee, waarom niet?

Zie antwoord vraag 2.

Vraag 4

Is er daadwerkelijk sprake van een sfeer van intimidatie en racisme in het Haagse korps, met name rond het genoemde politiebureau De Heemstraat? Zo ja, waaruit blijkt die sfeer en wat gaat u daartegen doen? Zo nee, waarom bent u dan van mening dat er geen sprake is van een dergelijke sfeer?

Daarvan is mij niets bekend. Ook voornoemde brief van de burgemeester geeft geen aanleiding te veronderstellen dat sprake zou zijn van een sfeer van intimidatie en racisme in het Haagse korps.

Vraag 5

Deelt u de mening dat ook of juist in wijken met een relatief hoge criminaliteit en waar veel van de politie wordt gevraagd, het van belang blijft dat de politie correct optreedt tegen verdachten? Zo ja, hoe verhoudt zich dat tot het beeld dat in het genoemde bericht over het politieoptreden in de Schilderswijk wordt geschetst?

Het is altijd van belang dat de politie correct optreedt tegen verdachten.

Vraag 6

Bent u bereid om te laten onderzoeken of er inderdaad sprake is geweest van de in het bericht genoemde geweldsincidenten tegen verdachten?

De politie kent een zorgvuldige klachtenprocedure. Uit de afhandeling van het beperkte aantal klachten blijkt niets van excessief geweld, zo vermeldt de brief van de burgemeester van Den Haag.

Vraag 7

Bent u bereid om samen met de vragensteller in de Schilderswijk in Den Haag in gesprek te gaan met bewoners, politie en anderen om u te informeren over de gevoelens welke in die wijk bestaan ten aanzien van de leefbaarheid, criminaliteit en de politie?

De burgemeester is verantwoordelijk voor de handhaving van de openbare orde door de politie binnen zijn of haar gemeente. Een dergelijk gesprek zou in eerste instantie dan ook met hem gevoerd moeten worden.

Vraag 1

Klopt het dat er met ingang van 2015 een strakker regime van certificering van schietverenigingen gaat gelden?

Ja. Ik heb uw Kamer daarover op 28 maart 2012 en 19 juni 2012 per brief geïnformeerd (Kamerstukken II, vergaderjaar 2011–2012, 33 033, nrs. 7 en 8).

Vraag 2

Bent u op de hoogte van de inhoud van het in verband daarmee door de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie opgestelde model voor de Eigen Verklaring die iedereen die lid wil worden van een schietvereniging moet invullen?

Ja. Het model Eigen Verklaring dat de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie (KNSA) hanteert maakt onderdeel uit van de KNSA-basiscertificering in verband met de verkrijging van het lidmaatschap van een schietsportvereniging. Schietsportverenigingen toetsen hiermee de door het Ministerie van Veiligheid en Justitie en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport vastgestelde risicofactoren waarover ik uw Kamer met mijn voornoemde brief informeerde.

Vraag 3

Is de modelverklaring inmiddels vastgesteld en is er daarover overleg gevoerd met uw ministerie?

Ja. Het model Eigen Verklaring dat de KNSA hanteert is besproken met het Ministerie.

Vraag 4

Bent u op de hoogte van de bezwaren die in kringen van schietverenigingen tegen deze verklaring bestaan?

Ja. De KNSA heeft bij mij aangegeven dat sommige schietsportverenigingen bezwaren hebben tegen het model Eigen Verklaring. De KNSA heeft daarover uitgebreid gecommuniceerd in ledenberaden en de algemene vergaderingen van de KNSA.

Vraag 5

Voldoen de verklaring en de manier waarop er in de praktijk mee moet worden omgegaan aan de eisen gesteld in de Wet bescherming persoonsgegevens, waaronder de eisen ten aanzien van de bewaarplicht?

De vragen die onderdeel uitmaken van de Eigen Verklaring zijn door de KNSA met behulp van experts getoetst aan de Wet bescherming persoonsgegevens. Per vraag zijn de grondslagen gedefinieerd, alsmede de voorwaarden ten aanzien van de bewaarplicht.

Vraag 6

Klopt het dat (uitsluitend) de bestuurders van schietverenigingen een oordeel moeten vormen over de ingevulde verklaring met het oog op een besluit tot het al dan niet toelaten van een aspirantlid tot de schietvereniging? Zo ja, bent u van oordeel dat bestuurders «als amateurpsychologen» tot een verantwoorde afweging kunnen komen?

Evenals bij andere verenigingen is een besluit omtrent het al dan niet toelaten van leden een bevoegdheid van de vereniging zelf. In de meeste gevallen is dat door de leden gedelegeerd aan het verenigingsbestuur. Dat geldt ook voor schietsportverenigingen in Nederland.
Teneinde bestuurders van schietsportverenigingen te ondersteunen bij het balloteren van nieuwe leden heeft de KNSA daarvoor een training ontwikkeld. De training is ontwikkeld door het externe opleidingsinstituut RadarAdvies in Amsterdam in samenwerking met de KNSA. Deze training helpt verenigingsbestuurders om op een gestructureerde wijze veiligheidsrisico’s te herkennen en deze risico’s op een juiste manier te benaderen. Deze training levert daarmee een bijdrage aan het nog veiliger maken van de schietsportbeoefening in Nederland. Mijn Ministerie heeft het belang van deze training onderschreven en heeft daarvoor ook een financiële bijdrage beschikbaar gesteld.
Gezien het bovenstaande ben ik van mening dat bestuurders van schietsportverenigingen in staat moeten zijn om te komen tot een verantwoorde afweging.

Vraag 7

Wordt er gecontroleerd of een aspirantlid de vragen naar waarheid heeft ingevuld? Zo ja door wie? Zo nee, waarom niet?

Er bestaat geen zekerheid of de vragen naar waarheid zijn ingevuld. De training voor verenigingsbestuurders, die de KNSA aanbiedt, besteedt daaraan wel aandacht en verstrekt aan die bestuurders de kennis die nodig is om een juiste en zorgvuldige beoordeling te maken. Wanneer op een later tijdstip blijkt dat het potentiële lid de Eigen Verklaring niet naar waarheid heeft ingevuld, wordt diens lidmaatschap opgezegd.

Vraag 8

Is de inhoud van de hierboven genoemde Eigen Verklaring en de wijze waarop ermee moet worden gewerkt in overeenstemming met hetgeen u in een brief aan de Kamer heeft geschetst over de herziening van het aanvraagproces en de toezicht op wapenverlof?1

Ja.

Vraag 9

Ziet u aanleiding om voor schutterijverenigingen een uitzondering te maken?

De basiscertificering en het daaruit voortvloeiende proces voor de verkrijging van het lidmaatschap van een schietsportvereniging, waaronder de Eigen Verklaring, geldt voor alle verenigingen waarbij gebruik wordt gemaakt van vuurwapens, en dus ook voor de schutterij- verenigingen en de Gilden. De KNSA heeft hierover reeds overleg gevoerd met een vertegenwoordiging van de schutterijen en de Gilden vanwege hun bijzondere positie.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van het bericht dat een standaard screening bij vrouwen met een botbreuk in veel gevallen huiselijk geweld kan voorkomen?1

Ja.

Vraag 2

Is het waar dat één op de acht vrouwen die in Nederland terecht komt bij de spoedeisende hulp is mishandeld door haar partner, en dat artsen op deze afdelingen partnermishandeling zelden herkennen? Zo ja, waar ligt dat aan? Zo nee, waar blijkt dat uit?

De Canadese onderzoekster heeft in het onderzoek2 alleen gekeken naar vrouwen met botbreuken. Zij heeft hiervoor gegevens verzameld van drieduizend vrouwen voornamelijk uit Canada en de VS. Ook vrouwen uit Denemarken, India en Nederland deden mee. In Nederland waren het AMC en het OLVG betrokken bij het onderzoek. Eén op de acht vrouwen die in Nederland met botbreuken op de spoedeisende hulp terechtkomt, is mishandeld door haar partner. Het is mij niet bekend in hoeveel van deze gevallen Nederlandse artsen partnermishandeling herkennen.

Vraag 3

Wist u dat een op de vijf vrouwen in de loop van hun leven te maken krijgt met geweld van de (ex-)partner, en dat vrouwen door angst, schaamte en schuldgevoelens mishandeling niet graag toegeven? Zo ja, deelt u de opvatting dat orthopedische chirurgen en traumachirurgen vaker moeten doorvragen, indien een vrouw zich met een botbreuk meldt?

Ja, dat is mij bekend. Daartoe is sinds 1 juli 2013 de meldcode verplicht voorgeschreven. Niet alleen orthopedische chirurgen en traumachirurgen, maar alle professionals in de sectoren van de meldcode huiselijk geweld dienen (beter) te signaleren en de stappen van de meldcode te zetten. Hierbij hoort ook een gesprek met de cliënt waarin wordt doorgevraagd naar de oorzaak van eventueel letsel.

Vraag 4

Bent u van mening dat vrouwen die met een botbreuk op de afdeling spoedeisende hulp komen standaard gecontroleerd zouden moeten worden op huiselijk geweld? Zo ja, op welke wijze kan een dergelijke standaard controle het beste geïmplementeerd worden?

Ik laat het oordeel of specifiek voor slachtoffers van botbreuken een aparte screening nodig is over aan de branche- en beroepsorganisaties. Ik heb daarom de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Geneeskunst (KNMG) geattendeerd op het onderzoek waarop het artikel in het Brabants Dagblad gebaseerd is.
Ik wil voorkomen dat er voor verschillende typen letsel, (onnodig) verschillende procedures ontstaan. Daarom richt ik mij met de wet meldcode en het Plan van aanpak GIA in opleidingen op alle vormen van geweld in huiselijke kring. Ik vertrouw erop dat professionals hierdoor, ook bij afdelingen spoedeisende hulp, alerter worden op signalen van partnergeweld, zoals botbreuken.

Vraag 5

Is het waar dat orthopedische chirurgen en traumachirurgen in hun opleiding niet leren hoe zij signalen van huiselijk geweld en kindermishandeling kunnen herkennen? Bent u bereid het competentieprofiel van deze specialistenopleidingen te laten aanpassen, opdat huiselijk geweld en kindermishandeling hierin een plaats krijgt? Zo ja, per wanneer kan dit gerealiseerd worden? Zo nee, waarom niet?

Met mijn plan van aanpak GIA in opleidingen stimuleer ik dat opleidingen structureel aandacht besteden aan Geweld in Afhankelijkheidsrelaties, waaronder partnergeweld. Hierin worden ook de medische basisopleidingen meegenomen. Alle artsen, waaronder orthopeden en traumachirurgen, volgen een medische basisopleiding.
Het Raamplan artsenopleidingen beschrijft de landelijke eindtermen van de basisopleiding tot arts. Daarin wordt op dit moment niet expliciet ingegaan op het onderwijs met betrekking tot het signaleren van (kindermishandeling en) huiselijk geweld. De KNMG zet zich er voor in om dit onderwerp in het curriculum te krijgen. Daarnaast heeft de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) de basisopleidingen voor beroepen in de gezondheidszorg aanbevolen om huiselijk geweld en kindermishandeling op te nemen in basisopleidingen. In 2014 gaat de IGZ na of deze aanbeveling is opgevolgd.
Op dit moment werkt de KNMG aan de afronding van een competentieprofiel waarin handvatten zijn opgenomen voor wetenschappelijke verenigingen over hoe in de opleiding aandacht aan het herkennen van huiselijk geweld kan worden besteed. Dit competentieprofiel is door de KNMG samen met vertegenwoordigers van verschillende wetenschappelijke verenigingen opgesteld. Bij het opstellen van het competentieprofiel is aangesloten bij de opleidingsplannen van de wetenschappelijke verenigingen.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht dat overvallers ruim baan moet worden gegeven?1

Ja

Vraag 2

Deelt u de mening dat dit onderzoek negatief afstraalt op de nationale politie omdat gesuggereerd wordt dat de politie vindt dat je je maar beter niet kunt verzetten tegen overvallers? Zo nee, waarom niet?

Een slachtoffer van een woningoverval mag zichzelf en zijn spullen altijd verdedigen. Het slachtoffer zal daarbij naar eigen vermogen en altijd proportioneel moeten handelen. Het genoemde onderzoek bevestigt dat verzet tegen een woningoverval het risico op toepassing van (zwaarder) geweld door de overvaller in zich draagt. Omdat in een overvalsituatie doorgaans te weinig tijd of overzicht bestaat om een rationele afweging van alle risico’s te kunnen maken, is het advies van de politie in beginsel rustig te blijven, buit af te geven, de situatie te accepteren en de kenmerken van de overvallers te onthouden (het RAAK-principe). De gezondheid van het slachtoffer en eventuele omstanders gaat immers boven eventuele materiële schade van een overval.

Vraag 3

Deelt u de visie dat door dit onderzoek van Nederlanders wel een hele makkelijke prooi wordt gemaakt voor overvallers? Zo ja, gaat u ervoor zorgen dat de nationale politie afstand neemt van dit onderzoek? Zo, nee waarom niet?

Het RAAK-principe is niet alleen van belang voor de veiligheid van het slachtoffer van een overval, maar ook voor de opsporing en vervolging. In de praktijk lost de nationale politie veel overvallen op met informatie van slachtoffers die rustig zijn gebleven en goed hebben geobserveerd. Het oplossingspercentage overvallen is in de afgelopen jaren ook fors toegenomen (van 23% in 2009 naar 31,4% in 2012. Een woningoverval begint in de meeste gevallen met het openen van de voordeur. Via voorlichtingsactiviteiten wijs ik er op alert te zijn bij het openen van de deur voor onbekenden en waar mogelijk een deurspion en kierstandhouder te installeren. Ondernemers adviseer ik zo min mogelijk geld of waardevolle zaken mee naar huis te nemen om het risico van een overval thuis te beperken.

Vraag 4

Komen de kosten voor dit onderzoek uit de begroting van uw ministerie? Zo ja, deelt u de mening dat de kosten die worden vrijgemaakt voor dergelijke onderzoeken beter aangewend kunnen worden voor meer agenten en rechercheurs op straat teneinde meer overvallers op te pakken, in plaats van ze te interviewen? Zo nee, waarom niet?

Het onderzoek is uitgevoerd onder de verantwoordelijkheid van de Commissie Politie & Wetenschap. Dit is een onafhankelijke commissie die verantwoordelijk is voor het initiëren, coördineren en stimuleren van planmatig en systematisch strategisch onderzoek op het terrein van de politie en veiligheid. Een goede en onafhankelijke kennis- en onderzoeksfunctie vormt een belangrijke basis voor de professionaliteit van de Nationale Politie. De Commissie Politie & Wetenschap ontvangt voor de het uitbesteden van externe wetenschappelijke onderzoeken jaarlijks een subsidie van 1,815 miljoen euro. De resultaten van de onderzoeken worden waar nodig verwerkt in de opleidingen van de Politieacademie en dragen bij aan verdere ontwikkeling van de politieprofessie.