• Vraag 1

  Bent u bekend met het artikel «Begroting Kaag niet verantwoord» van de Business Nieuws Radio (BNR)?1
  
  

  Ja.
  

• Vraag 2

  Wat is uw reactie op hoogleraar Economie en Overheidsfinanciën Bas Jacobs die stelt dat het zoeken naar dekking van het miljardengat in de begroting, naar schatting 10 tot 40 miljard euro, onverantwoord is?
  
  

  Het zijn ongekende tijden, die vragen om onconventionele maatregelen. De overheid vervult hier haar rol als vangnet, om te zorgen dat mensen zich niet diep in schulden hoeven te steken om de energierekening te betalen. Het risico van stijgende energieprijzen nemen we als staat over om burgers meer zekerheid te geven. Hier hoort bij dat er dan onzekerheid ontstaat op de begroting. Deze onzekerheid acht ik verantwoord gezien de omstandigheden.
  Ik zie dus in dat we ongekend grote maatregelen nemen. De raming van de energieprijzen is zeer onzeker. Daarom heb ik in de brief van 4 oktober2 ook een bandbreedte genoemd van de mogelijke budgettaire gevolgen. Voor de verwerking in de begroting gaan we uit van de cijfers uit de MEV. De kosten worden op basis van deze raming geschat op 2,6 miljard voor 2022 en 11,2 miljard voor 2023. De Minister voor Klimaat en Energie zal een nota van wijziging naar het parlement sturen ten behoeve van de budgettaire verwerking van de voorgenomen maatregelen in de ontwerpbegroting 2023. De incidentele suppletoire begroting ten aanzien van maatregelen met ingang van 2022 is reeds verzonden aan uw Kamer.
  We hebben bij de Miljoenennota een pakket van maatregelen aangekondigd met budgettaire omvang van ca. 17 miljard euro, waarvoor grosso modo dekking is gevonden. Hiervan vervalt de maatregel verlaging energiebelasting ter hoogte van 5,4 miljard euro, omdat deze wordt ingezet als dekking voor de maatregelen aangekondigd in de brieven van 4 oktober. Hoe groot de resterende dekkingsopgave is, zal moeten blijken uit hoe de energieprijzen zich gaan ontwikkelen. Hierbij zal ook de ontwikkeling van de gasbaten, de solidariteitsheffing en de inframarginale heffing worden betrokken.
  Over de aanvullende dekking wordt besloten in het voorjaar. Deze dekking is niet alleen belangrijk vanuit het perspectief van beheersing van de overheidsfinanciën, maar ook om als overheid de inflatie niet verder aan te wakkeren.
  

• Vraag 3

  Hoe groot is het gat?
  
  

  Zie antwoord vraag 2.

• Vraag 4

  Kunt u bevestigen dat ambtenaren van het Ministerie van Financiën tegen de hoogleraar gezegd hebben dat de situatie op het Ministerie «chaotisch» is?
  
  

  In algemene zin geldt dat we ons al enige tijd in een uitzonderlijke tijd bevinden. Na de coronapandemie volgde de oorlog in Oekraïne, met als gevolg de sterke en onvoorziene stijging van energieprijzen. Dit heeft ook zijn weerslag op de besluitvorming rond de begroting, die veel hectischer is geweest dan je in normale tijden mag verwachten.
  

• Vraag 5

  Hoe gaat u ervoor zorgen dat het Centraal Planbureau (CPB) weer in staat gesteld wordt om te controleren of de uitgaven onder de begrotingskaders blijven?
  
  

  Het CPB wordt voorzien van alle informatie over de uitgaven en inkomsten van het kabinet. Wel is het zo dat het kabinet tot op het laatst mogelijke moment heeft gezocht naar mogelijkheden om toch nog compensatie te kunnen bieden aan huishoudens voor 2022 en om een prijsplafond in te stellen voor 2023. Hierdoor is afgeweken van het reguliere begrotingsproces. In deze uitzonderlijke situatie achtte het kabinet het echter van groter belang om alle mogelijkheden te benutten om huishoudens te behoeden voor energiearmoede. Uiteraard vindt het kabinet een ordentelijk begrotingsproces wel belangrijk en zal het zich inspannen om hier ook weer naar terug te gaan.
  

• Vraag 6

  Heeft het CPB een waarschuwing gegeven aan het Ministerie van Financiën?
  
  

  Het CPB heeft geen waarschuwing afgegeven. Er is goed overleg tussen het CPB en het ministerie waarbij algehele macro-economische omstandigheden en beleid worden besproken. Uiteindelijk heeft het kabinet besloten tot het pakket aan maatregelen.
  

• Vraag 7

  Deelt u de mening dat door de opeenstapeling van pakketten het overzicht volledig weg lijkt te zijn?
  
  

  Ik deel die mening niet. Als onderdeel van de beantwoording zijn de tabellen met het overzicht van de maatregelen die het kabinet heeft getroffen als gevolg van de stijgende energieprijzen opgenomen. Deze maatregelen zijn onderdeel van de verschillende koopkrachtpakketten sinds Startnota 2022.
  

• Vraag 8

  Kunt u ons een duidelijk overzicht verschaffen van de toegezegde pakketten en de budgettaire gevolgen daarvan?
  
  

  Zie antwoord vraag 7.

• Vraag 9

  Het begrotingstekort gaat richting de vijf procent van het bbp. Hoe zorgelijk vindt u dit?
  
  

  Het geraamde begrotingstekort bij Miljoenennota voor 2023 is 3% bbp. Dit cijfer is nog exclusief de maatregelen van het APB-pakket, maar het kabinet besluit in het voorjaar over de dekking van deze maatregelen.
  

• Vraag 10

  Waar ligt voor u de grens wat betreft het begrotingstekort?
  
  

  In het trendmatig begrotingsbeleid, waar het kabinet van uitgaat, vindt geen sturing plaats op het EMU-saldo. Budgettaire beheersing vindt plaats door de in het coalitieakkoord vastgelegde financiële kaders te handhaven. Hieraan geeft het kabinet invulling door in het voorjaar te besluiten over dekking van de maatregelen.
  in miljoenen euro, plus = saldoverslechterend
  2022
  2025
  2026
  2027
  struc
  Prijsplafond 2022
  2.600
  0
  0
  0
  0
  Prijsplafond 2023
  0
  0
  0
  0
  0
  Dekking uit energiebelasting miljoenennotapakket
  0
  0
  0
  0
  0
  Dekking uit nieuwe solidariteitsheffing
  – 1.500
  0
  0
  0
  0
  Dekking uit nieuwe inframarginale heffing
  0
  0
  0
  0
  0
  Te onderzoeken subsidie energie-intensief MKB
  PM
  0
  0
  0
  0
  Diverse subsidies o.a. schuldhulpverlening en jeugd
  5
  0
  0
  0
  0
  Dekking SZW
  – 5
  0
  0
  0
  0
  Bijzondere bijstand studenten
  35
  0
  0
  0
  0
  Dekking SZW en OCW
  – 35
  0
  0
  0
  0
  Energietoelage in 2022
  500
  0
  0
  0
  0
  WKR
  0
  0
  0
  0
  0
  Westerscheldetunnel (140 mln. t/m 2029)
  0
  28
  28
  28
  0
  Dekking NGF
  0
  – 28
  – 28
  – 28
  0
  Schoollunches
  0
  0
  0
  0
  0
  Dekking OCW
  0
  0
  0
  0
  0
  in miljoenen euro, plus = saldoverslechterend
  2022
  2025
  2026
  2027
  struc
  Verlaging energiebelasting
  0
  0
  0
  0
  0
  Noodfonds betalingsachterstanden
  0
  0
  0
  0
  0
  Uitstel schuif energiebelasting naar 2024
  0
  0
  0
  0
  0
  Energietoeslag (1.300 euro)
  0
  0
  0
  0
  0
  Eenmalige verhoging zorgtoeslag
  0
  0
  0
  0
  0
  Enveloppe armoede en schuld
  50
  0
  0
  0
  0
  Inkomensafhankelijk huurverlaging 1/7
  0
  0
  0
  0
  0
  Verhogen beurs uitwonenden
  0
  37
  93
  113
  0
  Intensivering Nationaal Isolatieprogramma
  0
  0
  0
  0
  0
  Maatregel brandstofaccijns
  0
  0
  0
  0
  0
  Verhoging MWL
  22
  863
  833
  811
  532
  IOAOW verlagen 2023, afschaffen 2025
  0
  0
  0
  0
  0
  Verhoging huurtoeslag met 203 euro
  25
  325
  325
  325
  325
  Kindgebonden budget
  65
  248
  134
  133
  100
  Kinderopvangtoeslag naar 96%
  0
  80
  102
  113
  113
  Arbeidskorting
  0
  500
  500
  500
  500
  Verlaging tarief eerste schijf IB
  0
  700
  700
  700
  1.000
  Investering MKB
  0
  500
  500
  500
  600
  Caribisch NL
  0
  4
  4
  4
  4
  Gasbaten (excl. Norg en mijnbouwheffing)
  – 2.470
  – 919
  – 385
  – 35
  – 35
  Mijnbouwheffing
  0
  – 52
  0
  0
  0
  SDE meevaller kolencentrales
  – 500
  0
  0
  0
  0
  Versnel afbouwen zelfstandigenaftrek
  0
  – 518
  – 688
  – 598
  – 89
  Afschaffen doelmatigheidsmarge
  0
  – 505
  – 487
  – 468
  – 189
  Verhoge lage vpb-tarief naar 19%
  0
  – 1.528
  – 1.529
  – 1.530
  – 1.549
  Box 3: verhogen tarief & HHV
  0
  – 350
  – 350
  – 350
  – 350
  Aanpak constructues & fiscale regelingen
  0
  – 250
  – 400
  – 550
  – 550
  Aftoppen giftenaftrek ANBI-constructies
  0
  – 30
  – 40
  – 50
  – 50
  Afschaffen FBI vastgoed
  0
  – 54
  – 54
  – 54
  – 54
  Verhogen overdrachtsbelasting tot 10,4%
  0
  – 130
  – 130
  – 130
  – 130
  Resterend overschot inkomstenkader
  31
  – 232
  – 447
  – 446
  – 351
  Rente
  383
  1.015
  1.071
  1.071
  1.071
  Asiel
  183
  176
  184
  182
  168
  Medeoverheden
  0
  0
  1.100
  0
  0
  Uitvoerinsinformatie SZW en VWS
  – 937
  – 312
  – 381
  – 433
  – 438
  Taakstellende onderuitputting
  – 2.100
  0
  0
  0
  0
  Kasschuiven
  41
  713
  – 855
  – 1.153
  0
  Overigen
  – 148
  – 96
  – 97
  – 113
  – 166
  in miljoenen euro, plus = saldoverslechterend
  2022
  2025
  2026
  2027
  struc
  Verhoging energietoeslag van 800 naar 1.300 euro
  550
  0
  0
  0
  0
  in miljoenen euro, plus = saldoverslechterend
  2022
  2025
  2026
  2027
  struc
  VPB (te dekken buiten Pillar 2)
  0
  0
  0
  0
  0
  BPV: verlagen schijfgrens naar 200.000
  0
  0
  0
  0
  0
  Box 3 bezwaarmakers kosten lastenkant
  2.800
  0
  0
  0
  0
  Box 3 bezwaarmakers kosten uitgavenkant
  25
  0
  0
  0
  0
  Box 3 verhoging HVV terugdraaien
  0
  – 300
  – 300
  – 300
  – 300
  Box 2: twee schijven 26% en 29,5% per 2024*
  0
  – 70
  – 70
  – 70
  – 70
  Box 2: doelmatigheidsmarge van 25% naar 15%
  0
  – 281
  – 260
  – 248
  – 85
  Box 2 en 3: Afbouw AHK met verzamelinkomen
  0
  – 325
  – 325
  – 325
  – 325
  30%-regeling beperken tot Balkenende norm
  0
  – 34
  – 85
  – 85
  – 85
  VPB: restant verlagen schijfgrens naar 200.000
  0
  – 1.271
  – 1.271
  – 1.271
  – 1.271
  Algemeen tarief overdrachtsbelasting van 9% naar 10%
  0
  – 325
  – 325
  – 325
  – 325
  AOW koppeling 7,5%
  0
  2.251
  2.306
  2.362
  2.362
  Afschaffen IOAOW
  0
  – 1.077
  – 1.102
  – 1.128
  – 1.128
  Terugdraaien verhoging ouderenkorting
  0
  – 618
  – 618
  – 618
  – 618
  Afschaffen Fiscale oudedagsreserve (FOR)
  0
  – 120
  – 86
  – 86
  – 86
  Defensie 2% in 2024 en 2025 en struc 2,4 mld.
  0
  2.405
  2.405
  2.405
  2.405
  Toerekenen Defensie
  0
  – 200
  – 200
  – 200
  – 200
  Maatschappelijke diensttijd overhevelen naar Defensie
  0
  – 205
  – 205
  – 205
  – 205
  Indexatie CA-middelen tranche 2022
  – 136
  – 649
  – 668
  – 698
  – 307
  Indicatief accres effect
  – 12
  398
  0
  0
  0
  WML vervroegen naar 2023 in 3 stappen inclusief AOW
  2
  291
  278
  266
  145
  Onbelaste reiskostenvergoeding 1 jaar naar voren
  0
  0
  0
  0
  0
  Nationaal Groeifonds
  – 660
  0
  0
  0
  0
  Klimaatfonds
  0
  – 300
  – 300
  – 230
  0
  Transitiefonds
  0
  – 200
  – 200
  – 160
  0
  in miljoenen euro, plus = saldoverslechterend
  2022
  2023
  2024
  2025
  2026
  2027
  struc
  Verhogen energietoeslag met 60 euro
  480
  0
  0
  0
  0
  0
  0
  Verlagen btw op energie
  1.100
  0
  0
  0
  0
  0
  0
  Accijnsverlaging brandstof
  1.026
  0
  0
  0
  0
  0
  0
  Energiebesparende maatregelen
  160
  0
  0
  0
  – 160
  0
  0
  Caribisch NL
  5
  0
  0
  0
  0
  0
  0
  Gasbaten
  – 945
  – 965
  – 165
  – 65
  – 65
  – 42
  0
  

Kamervraag document nummer: kv-tk-2022Z18918

Volledige titel: 'Begroting Kaag niet verantwoord'

Kamerantwoord document nummer: ah-tk-20222023-511

Volledige titel: Antwoord op vragen van het lid Ephraim over 'Begroting Kaag niet verantwoord'