Kamerstuk 35200-B-4

Memorie van toelichting

Dossier: Jaarverslag en slotwet Gemeentefonds 2018

Gepubliceerd: 15 mei 2019
Indiener(s): Kajsa Ollongren (viceminister-president , minister binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties) (D66), Menno Snel (staatssecretaris financiƫn) (D66)
Onderwerpen: begroting financiƫn
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-35200-B-4.html
ID: 35200-B-4

Nr. 4 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 afzonderlijk bij wet vastgesteld en ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2018 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat van het gemeentefonds.

Het in die begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikel wordt in onderdeel B van deze memorie toegelicht.

Wetsartikel 3 (verplichtingenbedrag als bedoeld in artikel 5, eerste lid, van de Fvw)

Als gevolg van artikel 5, eerste lid van de Financiële-verhoudingswet (Fvw) juncto artikel 6, vierde lid van de Invoeringswet Financiële-verhoudingswet (IFvw), hebben de gemeenten gezamenlijk recht op het bedrag dat in de begroting als verplichting voor het totaal van de algemene uitkering c.a. en de aanvullende uitkeringen is opgenomen.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, K.H. Ollongren

De Staatssecretaris van Financiën, M. Snel

B. BEGROTINGSTOELICHTING

Onderdeel uitgaven, verplichtingen en ontvangsten

Uitgaven

In onderstaande tabel wordt een nadere uitsplitsing gegeven van de totstandkoming van het uitgavenbedrag van het gemeentefonds. Ten opzichte van de 2e suppletoire begroting 2018 is het uitgavenbedrag van het gemeentefonds met € 299,3 mln. verlaagd. De in de tabel weergegeven mutaties worden onder de tabel nader verklaard.

Tabel 1: Totstandkoming uitgavenbedrag gemeentefonds (Bedragen x € 1.000):

Stand uitgavenbedrag vastgestelde begroting 2018

 

28.282.670

Stand uitgavenbedrag 1e suppletoire begroting 2018

 

29.159.942

Stand uitgavenbedrag 2e suppletoire begroting 2018

 

29.382.480

     

Voorgestelde mutaties bij slotwet 2018:

   

1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet

– 1.109

 

2) Bed, bad en brood

12.000

 

3) Cybersecurity

– 549

 

4) Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2018

– 33.248

 

5) Wijziging betalingsverloop integratie-uitkeringen 2018

– 2

 

6) Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2018

– 276.133

 

7) Wijziging betalingsverloop integratie-uitkering sociaal domein 2018

– 305

 
     

Totaal mutaties bij slotwet

 

– 299.346

     

Stand uitgavenbedrag slotwet 2018

 

29.083.134

Waarvan uitgavenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet

 

1.602

Waarvan uitgavenbedrag Kosten Waarderingskamer

 

0

Waarvan uitgavenbedrag Budget A+O-fonds

 

0

Waarvan uitgavenbedrag Bijdrage aan VNG

 

0

Waarvan uitgavenbedrag Bijdrage gemeenten inzake KING

 

0

Waarvan uitgavenbedrag Algemene uitkeringen c.a.

 

16.494.393

Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkeringen

 

1.293.821

Waarvan uitgavenbedrag Decentralisatie-uitkeringen

 

1.228.909

Waarvan uitgavenbedrag Integratie-uitkering sociaal domein

 

10.064.409

De wijziging van het uitgavenbedrag is het saldo van een aantal mutaties:

1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet

Het gerealiseerde bedrag komt door de slotwetmutatie € 1,1 mln. lager uit dan bij de stand 2e suppletoire begroting 2018 werd geraamd. Het budget voor 2018 is niet volledig tot besteding gekomen. Een deel hiervan zal alsnog in 2019 tot besteding komen. Daarom zullen de uitgaven «Kosten Financiële verhoudingswet» bij Voorjaarsnota 2019 met een maximumbedrag van € 1 miljoen opwaarts worden bijgesteld, conform de bestaande afspraken hierover met het Ministerie van Financiën.

2) Bed, bad en brood

Op 29 november 2018 hebben de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid (J&V) en de VNG overeenstemming bereikt over de Landelijke Vreemdelingen Voorziening (LVV) voor de jaren 2019 t/m 2021. Onderdeel van die afspraak was ook een tegemoetkoming van € 12 mln. voor gemeenten die in 2018 een Bed, bad en brood voorziening in stand hebben gehouden.

3) Cybersecurity

Bij najaarsnota is per abuis door J&V een te groot budget voor Cybersecurity overgeheveld naar het gemeentefonds. De niet voor 2018 benodigde middelen worden hiermee teruggeboekt naar J&V.

4) Wijziging betalingsverloop algemene uitkering 2018

De uitbetalingen aan gemeenten in 2018 blijken lager te zijn dan bij de 2e suppletoire begroting 2018 werd verwacht. Het gaat hierbij om een verschil van € 33,2 mln.

De reden voor het verschil ligt in het feit dat zolang de uitkeringsfactor1 niet definitief is de omvang van betalingen aan de gemeenten kan afwijken ten opzichte van wat in de begroting vermeld staat. De oorzaak ligt bij het verschil tussen de raming van de verdeelmaatstaven voor de bepaling van de voorlopige uitkeringsfactor en de verdeelmaatstaven die bij de betalingen worden gebruikt. Indien bij de betalingen de definitieve verdeelmaatstaven niet beschikbaar zijn, worden de gegevens van het vorige jaar gebruikt. Op het moment dat de definitieve gegevens beschikbaar komen, kan het gat tussen begroting en uitbetaling gedicht worden door de uitkeringsfactor aan te passen. Het onderdeel wijziging betalingsverloop algemene uitkering zal bij 1e suppletoire begroting 2019 dan ook met dit bedrag opwaarts worden bijgesteld. Deze mutatie bij 1e suppletoire begroting 2019 heeft dus nog betrekking op het begrotingsjaar 2018.

5, 6 en 7) Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen en integratie-uitkeringen 2018

Het blijkt dat bij deze uitkeringen lagere uitbetalingen zijn gedaan dan bij de 2e suppletoire begroting 2018 werd verwacht. Het gaat hierbij om een verschil van € 2.000 bij de integratie-uitkeringen,

€ 276.1 mln. bij de decentralisatie-uitkeringen en € 0,3 mln. bij de integratie-uitkering sociaal domein. In tabel 2 wordt een specificatie gegeven van deze bedragen. Deze onderdelen zullen bij 1e suppletoire begroting 2019 opwaarts worden bijgesteld. Deze mutaties in de uitgaven bij 1e suppletoire begroting 2019 hebben dus nog betrekking op het begrotingsjaar 2018.

Tabel 2: Specificatie Integratie- en decentralisatie-uitkeringen 2018 (Bedragen x € 1.000)
 

Budget na NJN

Slotwet

Budget totaal

Uitgegeven

Verschil

Integratie-uitkeringen

         

Wmo

1.293.821

 

1.293.821

1.293.821

0

Wijziging betalingsverloop 2017

2

 

2

0

– 2

           

SUBTOTAAl IU (excl. Sociaal domein)

1.293.823

0

1.293.823

1.293.821

– 2

           

IU Sociaal Domein

         

IU Sociaal domein

10.064.409

 

10.064.409

10.064.409

0

Wijziging betalingsverloop 2017

305

 

305

0

– 305

           

Subtotaal IU Sociaal Domein

10.064.714

0

10.064.714

10.064.409

– 305

           

Decentralisatie-uitkeringen

         

Aardgasvrije wijken

91.550

 

91.550

91.550

0

Asbeter

651

 

651

651

0

Baankansen

17.000

 

17.000

17.000

0

Basisregistratie Grootschalige Topografie

422

 

422

422

0

Bed, bad en brood

 

12.000

12.000

0

– 12.000

Beeldende kunst en vormgeving

13.500

 

13.500

13.500

0

Beter benutten

2.785

 

2.785

2.785

0

Beveiligingskosten Voerendaal

74

 

74

73

– 1

Bevolkingsdaling

11.245

 

11.245

11.245

0

Bevorderen arbeidsparticipatie

172

 

172

171

– 1

Bodemsanering

71.203

 

71.203

71.201

– 2

Bonus beschut werk

3.847

 

3.847

3.847

0

BRP centralisering inschrijving vergunninghouders

4.731

 

4.731

4.731

0

Burgers Alert Real Time

200

 

200

200

0

Buurtsportcoaches

58.680

 

58.680

58.680

0

City Deal Eenvoudig maatwerk

124

 

124

124

0

City Deal Klimaatadaptatie

45

 

45

45

0

Congres Vooruit met de wijk

40

 

40

40

0

Correctie Waterschapswegen

3.531

 

3.531

3.531

0

Cybersecurtiy

1.000

– 549

451

361

– 90

Dialoog Sinterklaasintocht

35

 

35

35

0

Digitale content ontwikkeling raadsleden

100

 

100

100

0

Economische zelfstandigheid

848

 

848

848

0

Erfgoed en ruimte

647

 

647

646

– 1

Erfgoedregistraties

600

 

600

600

0

European Medicine Agency

100

 

100

100

0

Evaluatie Waddenconvenant

11

 

11

11

0

Experiment centrale stemopneming

55

 

55

55

0

Experimenten sociale benadering dementie

1.000

 

1.000

1.000

0

Faciliteitenbesluit opvangcentra

2.804

 

2.804

2.804

0

Floriade Almere

2.500

 

2.500

2.500

0

Fort Oranje

75

 

75

75

0

Geweld hoort nergens thuis

1.010

 

1.010

1.010

0

Gezond in de stad

19.440

 

19.440

19.440

0

Groeiopgave Almere

7.444

 

7.444

7.444

0

Haalbaarheidsscan Uitgeest

25

 

25

25

0

Handhaving excessen huurwoningmarkt

6.200

 

6.200

6.200

0

Herstructurering Wsw Oost-Groningen

2.200

 

2.200

2.200

0

HHT

286

 

286

285

– 1

Hoofdstembureaus Referendum WIV

23

– 23

0

0

0

Implementatie traject 5 sociaal domein

310

 

310

310

0

Incidentele meerkosten referendum WIV

327

– 327

0

0

0

Informatieplicht energiebesparende maatregelen

3.000

 

3.000

3.000

0

Innovatiepartnerschap Amsterdam

310

 

310

310

0

Innovatieve aanpak Energiebesparing

7.250

 

7.250

2.380

– 4.870

Interreg V

291

 

291

291

0

Jeugd

21.700

 

21.700

21.700

0

Kansen voor alle kinderen

85.000

 

85.000

85.000

0

Koplopergemeenten Clientondersteuning

2.748

 

2.748

2.748

0

Leefbaarheid op het platteland

25

 

25

25

0

Leeuwarden Europese Culturele Hoofdstad 2018

2.066

 

2.066

2.066

0

LHBTI beleid

911

 

911

911

0

Maatschappelijke begeleiding

1.527

 

1.527

1.526

– 1

Maatschappelijke opvang

385.057

 

385.057

385.057

0

Matchen op werk

3.083

 

3.083

3.083

0

Meer Maas Meer Venlo

1.100

 

1.100

1.100

0

Milieuzones grote steden

1.000

 

1.000

1.000

0

Monitor Pilot Den Helder

105

 

105

105

0

Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit

8.953

 

8.953

8.953

0

Omgevingsspoor Ternaard

215

 

215

215

0

Ondersteuning beschermd wonen en maatschappelijke opvang

1.225

 

1.225

1.225

0

Ondersteuning Raadsman Loppersum

489

 

489

489

0

Onderzoek centrumfunctie Gorinchem

22

 

22

22

0

Onderzoek seksueel misbruik kinderen

350

 

350

350

0

Opvang Sint Maarten

142

 

142

142

0

Pilot opvang en begeleiding asielzoekers

526

 

526

525

– 1

Pilot verbinding participatie zorg

400

 

400

400

0

Pilot Weerbaar opvoeden

112

 

112

112

0

Programmabureau Sociaal domein

500

 

500

500

0

Referendum WIV

7.971

350

8.321

8.321

0

Regionale knelpunten

63.900

 

63.900

63.900

0

Roode Vaart Moerdijk

7.958

 

7.958

7.958

0

Scholenprogramma Groningen

3.000

 

3.000

3.000

0

Spoorstaafconditioneringssystemen

137

 

137

137

0

Tijdelijke oplossing anonieme hulplijn

657

 

657

657

0

Transformatiefonds Sociaal Domein Jeugd

36.000

 

36.000

0

– 36.000

Twinning arbeidsbemiddeling

23

 

23

23

0

Veilige steden

305

 

305

305

0

Veiligheidshuizen

7.700

 

7.700

7.699

– 1

Verduurzaming basisscholen

3.500

 

3.500

0

– 3.500

Vergoeding raadsleden

10.000

 

10.000

9.364

– 636

Versnelling lokale aanpak tegen eenzaamheid

3.500

 

3.500

0

– 3.500

Versterking lokale aanpak jihadisme

5.256

 

5.256

5.256

0

Versterking lokale werkgelegenheid Groningen

1.900

 

1.900

1.900

0

Voorbereiding batch 1588

20

 

20

20

0

Voorkomen van schulden en bestrijding van armoede

35.000

 

35.000

35.000

0

Voorschoolse voorziening peuters

30.000

 

30.000

30.000

0

Voorziening knelpunten sociaal domein

200.000

 

200.000

0

– 200.000

Vrouwenopvang

132.830

 

132.830

132.830

0

VTH-taken

46.700

 

46.700

46.700

0

Waddenveren

1.500

 

1.500

1.500

0

Weerbaar bestuur

2.760

 

2.760

2.760

0

WLP MEDAL

41

 

41

41

0

Zero emissie stadslogistiek

3.068

 

3.068

3.068

0

Wijziging betalingsverloop 2017

34.918

 

34.918

19.387

– 15.531

           

TOTAAL DU

1.493.591

11.451

1.505.042

1.228.909

– 276.133

           

TOTAAL IU en DU

12.852.128

11.451

12.863.579

12.587.139

– 276.440

Verplichtingen

In de volgende tabel wordt ter toelichting een nadere uitsplitsing gegeven van de totstandkoming van het verplichtingenbedrag van het gemeentefonds. Ten opzichte van de 2e suppletoire begroting 2018 is het verplichtingenbedrag met € 10,1 mln. verhoogd.

Tabel 3: Totstandkoming verplichtingenbedrag gemeentefonds (Bedragen x € 1.000):

Stand verplichtingenbedrag vastgestelde begroting 2018

 

28.282.670

Stand verplichtingenbedrag 1e suppletoire begroting 2018

 

29.138.562

Stand verplichtingenbedrag 2e suppletoire begroting 2018

 

29.361.100

     

Voorgestelde mutaties bij slotwet 2018:

   

1) Realisatie Kosten Financiële-verhoudingswet

– 1.386

 

2) Bed, bad en brood

12.000

 

3) Cybersecurity

– 549

 
     

Totaal mutaties bij slotwet

 

10.065

     

Stand verplichtingenbedrag slotwet 2018

 

29.371.165

Waarvan verplichtingenbedrag Kosten Financiële-verhoudingswet

 

1.325

Waarvan verplichtingenbedrag Kosten Waarderingskamer

 

0

Waarvan verplichtingenbedrag Budget A+O-fonds

 

0

Waarvan verplichtingenbedrag Bijdrage aan VNG

 

0

Waarvan verplichtingenbedrag Bijdrage gemeenten inzake KING

 

0

Waarvan verplichtingenbedrag Algemene uitkeringen c.a.

 

16.541.486

Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkeringen

 

1.293.821

Waarvan verplichtingenbedrag Decentralisatie-uitkeringen

 

1.470.124

Waarvan verplichtingenbedrag Integratie-uitkering sociaal domein

 

10.064.409

De wijziging van het verplichtingenbedrag is het saldo van een aantal mutaties. Voor de verklaringen van de in de tabel weergegeven mutaties wordt verwezen naar de verklaringen bij de overeenkomende mutaties van de «uitgaven».

Ontvangsten

Sinds de invoering van de Financiële-verhoudingswet zijn de uitgaven en de inkomsten op grond van artikel 4 van die wet over ieder uitkeringsjaar aan elkaar gelijk. Ten opzichte van de 2e suppletoire begroting 2018 worden de ontvangsten met € 299,3 mln. verlaagd.