Nr. 6 NOTA NAAR AANLEIDNG VAN HET VERSLAG

Direct na de vaststelling van de nieuwe richtlijn in mei 2017 is onderkend dat een implementatiedatum in september 2018 betekende dat het wetsvoorstel vóór de aanvang van het zomerreces van het parlement in 2018 moest zijn behandeld om de door de Europese Unie gestelde deadline te kunnen halen. Dat maakte de toch al krappe implementatietermijn feitelijk nog korter. Tegelijkertijd gelden er uiteenlopende eisen aan de totstandkoming van een wetsvoorstel voor het bij het parlement kan worden ingediend. Deze verplichte stappen in het totstandkomingsproces vragen tijd. Over dit wetsvoorstel moest in ieder geval worden geadviseerd door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), die hiervoor een wettelijke termijn van twee maanden heeft. De AP geeft geen definitieve adviezen op een wetsvoorstel dat nog niet volledig is uitgewerkt. Ook de voorgeschreven advisering door het Adviescollege Toetsing Regeldruk kan pas plaatsvinden als de gevolgen van een wetsvoorstel voor de praktijk zo veel mogelijk zijn uitgedacht en uitgewerkt. Dit betekende voor dit dossier dat deze adviesaanvragen eerst konden worden gedaan in september 2017. Er is in de aanloop hier naar toe over een groot aantal aspecten van het wetsvoorstel overleg gevoerd met betrokken partijen als politie en de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie (hierna: KNSA). Belangrijk daarbij was dat werd voorkomen dat de belangen van huidige legale wapenbezitters, en dan met name sportschutters, onevenredig werden getroffen. Doel is steeds geweest om te implementeren op een wijze die recht doet aan de doelstelling van de richtlijn maar de minst mogelijke lasten voor burgers en bedrijven veroorzaakt. Dit is ook aangegeven in het algemeen deel van de memorie van toelichting. Uit de memorie van toelichting blijkt tevens dat is nagedacht over mogelijk alternatieven voor het aanwijzen van de korpschef als controlerende autoriteit voor de onbruikbaarmaking van vuurwapens. Ook dit heeft tijd gekost.

In maart 2018 is advies over het wetsvoorstel gevraagd aan de Afdeling advisering van de Raad van State. Dit advies is op 25 mei 2018 ontvangen, waarna het wetsvoorstel na verwerking van het advies en het opstellen van een nader rapport aan de Koning kon worden ingediend. Dit moment viel, helaas, vlak voor het reces van uw Kamer, zodat er twee en halve maand zijn verstreken voor de behandeling kon worden hervat.

Naar aanleiding van de vraag van de leden van de CDA-fractie hoe ver de andere lidstaten gevorderd zijn met de implementatie van de Vuurwapenrichtlijn, is ambtelijk navraag gedaan bij alle andere lidstaten van de EU. Uitkomst van de rondvraag1 is dat elf lidstaten gereageerd hebben. Geen van deze lidstaten heeft de richtlijn inmiddels in nationale wetgeving omgezet. Drie lidstaten hebben wel al een wetsvoorstel ingediend.

Voor wat betreft de vraag van deze leden wat de consequenties van niet-tijdige implementatie zijn geldt in het algemeen dat de Commissie wanneer zij van oordeel is dat een lidstaat een richtlijn niet tijdig, of juist, heeft uitgevoerd, een schriftelijke aanmaningsbrief stuurt waarbij de lidstaat wordt verzocht opmerkingen in te dienen. Deze aanmaning komt in de regel twee maanden na het verstrijken van de implementatiedatum. De Commissie vraagt een lidstaat aan te geven welke omzettingsmaatregelen nog moeten worden genomen en behoudt zich het recht voor om advies uit te brengen over de niet-nakoming van de richtlijn. Wanneer de Commissie concludeert dat de lidstaat niet voldoet aan zijn verplichtingen, kan zij een formeel advies aan de lidstaat uitbrengen. Indien de betrokken lidstaat dit advies niet binnen de door de Commissie vastgestelde termijn (van meestal twee maanden) opvolgt, kan de Commissie de zaak aanhangig maken bij het Hof van Justitie van de Europese Unie. In deze procedure zal de Commissie het Hof verzoeken om vast te stellen dat de lidstaat de implementatieverplichting niet is nagekomen. De Commissie verzoekt het Hof daarbij doorgaans om het opleggen van een boete en een dwangsom.

De leden van de CDA-fractie vragen welke regulering er op dit moment bestaat ten aanzien van grote magazijnen voor munitie. Op dit moment zijn de regels over grote magazijnen grotendeels vastgelegd in de Circulaire wapens en munitie (hierna: Cwm). In de Cwm is thans bepaald dat «patroonschakels, patroonbanden, patroonhouders en laadstrips geen onderdelen en/of hulpstukken zijn die specifiek bestemd zijn voor die wapens en van wezenlijke aard zijn». Dat maakt ze volgens de Cwm niet verlofplichtig. De gewijzigde Vuurwapenrichtlijn verplicht voor grote magazijnen tot een verlofsysteem door te eisen dat het bezit hiervan verboden moet worden en alleen uitzonderingen toe te staan voor bepaalde doelen. Dit is gedaan door in dit wetsvoorstel met een wijziging van artikel 3 van de Wet wapens en munitie (hierna: Wwm) te benadrukken dat een magazijn als bedoeld in de Richtlijn in elk geval een hulpstuk is als bedoeld in de Wwm. Hierdoor zijn de regels die gelden voor wapens in de zin van de Wwm ook op voorwerpen als patroonschakels, patroonbanden en patroonhouders van toepassing.

Dit geldt niet voor de markeringsplicht op grond van artikel 32a van de Wwm, omdat deze verplichting alleen geldt voor een vuurwapen als bedoeld in artikel 1, eerste lid, onderdeel 1, in samenhang met bijlage I, van de Vuurwapenrichtlijn en de essentiële onderdelen daarvan. Bepaalde patroonmagazijnen zijn volgens de richtlijn geen essentieel onderdeel van een vuurwapen. Op de vraag van de leden van de CDA-fractie hoe van deze patroonmagazijnen, als zij niet gemarkeerd worden duidelijk is bij welk wapen zij horen, antwoord ik dat zij juist geen essentieel onderdeel zijn, omdat ze niet per definitie bij een bepaald vuurwapen horen. Het verleende verlof of een mogelijke ontheffing voor het magazijn wordt uiteraard in de toekomst wel geregistreerd, zodat duidelijk is wie een groot patroonmagazijn in zijn bezit heeft en ook voor welke wapens hij nog meer een vergunning heeft.

De leden van de CDA-fractie vragen of de regering kan aangeven welke groepen van wapenbezitters thans grote magazijnen zullen hebben en in hoeverre op dit moment wordt bijgehouden aan wie grote patroonmagazijnen worden verkocht.

Deze vragen beantwoord ik als volgt. Patroonmagazijnen zijn in bezit bij sportschutters, wapenverzamelaars, musea en re-enactors. Voor sportschutters, die ingevolge de richtlijn slechts onder bepaalde omstandigheden over grote magazijnen mogen beschikken, is door de Koninklijke Nederlandse Schietsport Associatie (KNSA) aangegeven dat naar hun inschatting maximaal 12.000 verlofhouders ook na inwerkingtreding van deze wet over grote patroonmagazijnen, voor de beoefening van bepaalde schietsportdisciplines, kunnen en zullen willen beschikken. Het aantal vuurwapenverzamelaars dat over zwaardere wapens beschikt waar grote patroonhouders op passen beloopt het aantal van maximaal 400 personen. Het aantal musea met vergunningplichtige vuurwapens is maximaal 131. Het aantal re-eactors dat nu reeds in het bezit is van grote patroonmagazijnen wordt door het Landelijk Platform Levende Geschiedenis geschat op 500. Er wordt niet bijgehouden aan wie grote patroonmagazijnen worden verkocht.

De leden van de CDA-fractie vragen naar de stand van zaken in de uitwerking van het begrip verdachte transacties bij algemene maatregel van bestuur. Zij merken op dat voor de sector van belang is snel duidelijkheid te hebben over de invulling van de meldplicht die aan wapenhandelaren en – makelaren wordt opgelegd. De amvb waarin de grondslagen uit dit wetsvoorstel zijn uitgewerkt, is nagenoeg gereed. Over de inhoud van de meldplicht voor verdachte transacties is overleg gevoerd met politie en de branchevereniging van wapenhandelaren (de Verenigde Vakspecialisten Jacht en Schietsport). Mede op basis daarvan ben ik voornemens om, ter uitwerking van artikel 9b, eerste lid, van de Wwm, onder een verdachte transactie in de zin van de wet in ieder geval te verstaan:

• a. een transactie van een of meerdere aankopen voor munitie binnen een week en de koper daarbij meer dan 10.000 patronen heeft aangeschaft, of

• b. een transactie waarbij degene die munitie aanschaft naar het oordeel van de houder van een erkenning of de beheerder in de zin van artikel 9a, eerste lid, van de wet niet vertrouwd lijkt te zijn met het gebruik van de munitie, dan wel niet overtuigend kan aangeven waar hij de munitie voor gaat gebruiken.

De amvb zal als de behandeling van dit wetsvoorstel in uw kamer is afgerond zo spoedig mogelijk voor advies aan de Afdeling advisering van de Raad van State worden voorgelegd en tegelijk met deze wet in werking treden.

De leden van de GroenLinks-fractie vragen in hoeverre de aanscherping van de huidige

wapenwetgeving zal bijdragen aan beter toezicht op de verlening van wapenverloven en het naleven van de vergunningsvoorwaarden door schietverenigingen en hun leden. Is daarvoor voldoende toezichtcapaciteit beschikbaar, zo willen deze leden weten. Met de aangescherpte markeringsregels ontstaat in ieder geval een vollediger zicht op het bezit van vuurwapens. Door de aanvullende regels voor grote patroonmagazijnen heeft de politie voortaan zicht op verlofhouders die toegang hebben tot «grotere» – in de zin van langer over vuurkracht beschikken – en dus potentieel gevaarlijkere vuurwapens. Met een groot patroonmagazijn kunnen immers meer kogels snel achter elkaar worden geschoten. In de memorie van toelichting is aangegeven dat de eenmalig kosten voor de afgifte voor vergunningen voor grote patroonmagazijnen zijn begroot op 2.547.840 euro. De politie wordt voor deze kosten gecompenseerd. In de amvb wordt ter implementatie van de richtlijn voor de zwaardere vuurwapens bepaald dat een sportschutter slechts belang kan hebben bij het bezit van dergelijke wapens als hij aantoont dat hij in de twaalf maanden voorafgaand aan de aanvraag van een verlof minimaal 18 schietbeurten heeft verricht bij een erkende vereniging met een wapen dat voldoet aan de specificaties die vereist zijn voor een erkende schietsportdiscipline. Deze regel is in lijn met hetgeen reeds in de Cwm over de schietsport is opgenomen en waar de politie nu ook al toezicht op uitoefent. De capaciteit van de politie is hier dus op toegerust en toereikend. Het verschil is dat grote patroonmagazijnen niet meer gebruikt mogen worden als niet vast staat dat zij nodig zijn in de betreffende schietsportdiscipline. Dit maakt het toezicht op het gebruik van wapens in de schietsport beter.

De leden van de CDA-fractie stellen enkele vragen over onbruikbaar gemaakte wapens. De eerste vraag is hoe er voor gewaakt wordt dat onbruikbaar gemaakte wapens niet meer gevechtsklaar worden gemaakt, zoals klaarblijkelijk gebeurd is bij één of enkele wapens die gebruikt zijn bij de terroristische aanslagen in Parijs in 2015. Hierop kan ik antwoorden dat tot 2016 binnen de lidstaten van de EU verschillende technische regels ten aanzien van het onbruikbaar maken van vuurwapens golden. In sommige landen hoefden bepaalde essentiële onderdelen van vuurwapens helemaal geen bewerking te ondergaan om als onbruikbaar aangemerkt te worden. Daardoor was het mogelijk om uit onderdelen van in verschillende EU lidstaten onbruikbaar gemaakte vuurwapens een werkend vuurwapen te maken. In 2016 is een onder de (bestaande) Vuurwapenrichtlijn vallende uitvoeringsverordening van kracht geworden waardoor sindsdien uniforme Europese regels ten aanzien van het onbruikbaar van vuurwapens gelden.2 De handelingen die verricht dienen te worden om een vuurwapen volgens deze regels onbruikbaar te maken, zijn dusdanig invasief dat het niet mogelijk is van een eenmaal onbruikbaar vuurwapen weer een werkend exemplaar de maken. Bovendien is nu in de Vuurwapenrichtlijn bepaald dat onbruikbaar gemaakte vuurwapens door een door de lidstaten aangewezen instantie gecontroleerd dienen te worden.

De tweede vraag is wat de ratio achter het onbruikbaar maken van wapens is, in plaats van ze te vernietigen. Onbruikbaar gemaakte vuurwapens zullen over het algemeen het voorkomen houden van een vuurwapen. Er zijn mensen die een vuurwapen willen kunnen bewaren zonder dat het gebruikt kan worden. Het kan bijvoorbeeld een erfstuk betreffen of onderdeel vormen van een verzameling. Door onbruikbaar maken kan het als een voorwerp met historische of sentimentele waarde worden gehouden zonder dat de eigenaar de mogelijkheid heeft het als vuurwapen te kunnen gebruiken.

Voorts vragen de leden van de CDA-fractie waarom de politie als bevoegde autoriteit voor de controle op onbruikbaar gemaakte vuurwapens is aangewezen, terwijl het team Korpscheftaken, dat de taken onder de Wwm uitvoert, thans juist een te hoge werkdruk ervaart en een te groot takenpakket kent.

Zoals eerder is aangegeven is nagedacht over mogelijk alternatieven voor het aanwijzen van de korpschef als controlerende autoriteit voor de onbruikbaarmaking van vuurwapens. Uiteindelijk heeft de doorslag gegeven dat de inhoudelijke expertise om de controle te kunnen uitvoeren reeds bij de politie aanwezig is en de omvang van de taak beperkt is. Zoals ook in de regeldrukparagraaf van de memorie van toelichting is toegelicht, is er van uit gegaan dat met de controletaak 2 fte’s gemoeid zijn.

De leden van de SP-fractie vragen in hoeverre de herziening van de Vuurwapenrichtlijn zal

zorgen voor een betere aanpak van terrorisme. Hoewel speculatief, maar omdat de aanslag

in Parijs zo specifiek wordt genoemd, zijn deze leden benieuwd wat de aanscherping hierin had kunnen betekenen. Deze vragen over de verkleining van de risico’s op misbruik als gevolg van de wijzigingen in de richtlijn meen ik deels te hebben afgedaan met bovenstaande antwoorden. De situatie zoals zich in Parijs heeft voorgedaan met gereactiveerde vuurwapens zal zich onder de nieuwe regels voor het onbruikbaar maken van vuurwapens niet meer voordoen. Feit is echter ook dat in Europa een onbekend aantal vuurwapens in omloop zijn die volgens de regels die vóór 2016 in de lidstaten golden onbruikbaar zijn gemaakt en niet altijd aan de momenteel geldende Europese standaarden voldoen. Ik moet in dit verband verder ook nog opmerken dat niet alle bij de terroristische aanslagen in Parijs gebruikt vuurwapens, gereactiveerde onbruikbaar gemaakte vuurwapens waren. Daar is ook, en zelfs overwegend, gebruik gemaakt van vuurwapens die gewoon werkend zijn geweest en op een of andere manier in het illegale circuit terecht zijn gekomen. Het belangrijkste wat met het samenstel aan de nieuwe regels ten aanzien van het onbruikbaar maken van vuurwapens, alsmede de uitbreiding van de markeringsverplichtingen, de vergunningsverplichting voor grote patroonmagazijnen en de grotere traceringsmogelijkheden van vuurwapens gebeurt, is dat de drempel om langs illegale weg aan vuurwapens te komen op een groot aantal punten aanzienlijk wordt verhoogd.

De leden van de fracties van CDA, D66 en SP hebben vragen gesteld over de verwerking van bijzondere persoonsgegevens bij de uitvoering van Wwm. Alvorens op deze vragen in te gaan maak ik graag van de gelegenheid gebruik om uiteen te zetten waarom en op welke wijze thans een specifieke bepaling in de Wwm is opgenomen over de verwerking van bijzondere persoonsgegevens. Ik constateer dat de toelichting bij dit wetsvoorstel op dit punt onvoldoende duidelijkheid heeft geboden. Ik hoop zorgen bij uw Kamer op dit punt met onderstaande uiteenzetting en uitleg, alsmede de beantwoording van de gestelde vragen, weg te kunnen nemen.

Hierbij volg ik de volgende lijn. Allereerst wil ik ingaan op de totstandkomingsgeschiedenis van artikel 44 Wwm. Daarna ga ik in op de inhoudelijke betekenis van dat artikel. Ten slotte bespreek ik de betekenis van de artikelen 35 tot en met 37 zoals opgenomen in het wetsvoorstel. Daarna zal ik de vragen beantwoorden die door de hiergenoemde leden zijn gesteld.

Tot de inwerkingtreding van de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) op 25 mei 2018 werd de verwerking van persoonsgegevens bij de uitoefening van de bestuurlijke taak van de korpschef op grond van de Wwm genormeerd door Kaderbesluit 2008/977/JBZ3, dat was geïmplementeerd in de Wet politiegegevens (Wpg).

De EU-richtlijn gegevensbescherming opsporing en vervolging van strafbare feiten (EU/2016/680)4 heeft een beperktere reikwijdte dan Kaderbesluit 2008/977/JBZ, in de zin dat de voornoemde bestuurlijke taak als het verlenen van verloven onder de Wwm niet onder de reikwijdte van de richtlijn vallen. Dit heeft tot gevolg dat de verwerking van persoonsgegevens door de korpschef op grond van de Wwm vanaf 25 mei 2018 onder de reikwijdte van de AVG valt. Dat heeft te maken met de definitie van opsporing en vervolging in de richtlijn, waaronder in elk geval niet kan worden begrepen de (bestuurlijke) vergunningverlening op grond van de Wwm. Dit is ook vermeld in de memorie van toelichting bij de wijziging van de Wpg en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens in verband met de implementatie van de richtlijn gegevensbescherming opsporing en vervolging (inmiddels door uw Kamer aangenomen).5

In dit verband is van belang dat voor de verwerking van bijzondere persoonsgegevens op grond van de AVG een expliciete wettelijke grondslag is vereist.6 Hier is in voorzien door middel van de Aanpassingswet AVG.7 Een materiële wijziging van de mogelijkheid om bijzondere persoonsgegevens te verwerken is daarbij niet beoogd en zal daarvan ook niet het gevolg (kunnen) zijn.

Omdat het tijdstip van inwerkingtreding van de Aanpassingswet AVG op het moment van indienen van dit wetsvoorstel nog niet zeker was, is ook in dit wetsvoorstel voorzien in een (overeenkomende) grondslag om bijzondere persoonsgegevens te verwerken. Dit is gedaan om te verzekeren dat de Vuurwapenrichtlijn kan worden uitgevoerd, óók als de grondslag voorzien in de Aanpassingswet AVG er niet op tijd zou zijn.

De Aanpassingswet AVG is in juli jl. in werking getreden en werkt terug tot 25 mei 2018. Vanaf dat tijdstip is het nieuwe artikel 44 onderdeel van de Wwm en is daarmee voorzien in de vereiste wettelijke grondslag voor het verwerken van bijzondere persoonsgegevens ter bestendiging van de vóór dat tijdstip geldende praktijk. In de samenloopbepaling in dit wetsvoorstel (artikel III) is voorzien in een regeling voor de samenloop tussen de grondslag die door middel van de Aanpassingswet AVG in de Wwm zou komen en de grondslag die door middel van het onderhavige wetsvoorstel in de Wwm zou komen.8 Toepassing van deze samenloopregeling wijzigt artikel I, onderdeel P, van dit wetsvoorstel, waardoor artikel 44 daarvan thans feitelijk geen onderdeel meer is.

Artikel 44 bevat een grondslag om specifiek genoemde, bijzondere persoonsgegevens te verwerken. Voor wat betreft de terminologie is daarbij aangesloten op de bewoordingen van de AVG. Tot de bijzondere categorieën van persoonsgegevens worden in artikel 9 AVG gerekend persoonsgegevens waaruit ras of etnische afkomst, politieke opvattingen, religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen of het lidmaatschap van een vakbond blijken, alsmede genetische gegevens, biometrische gegevens met het oog op de unieke identificatie van een persoon, gegevens over gezondheid en gegevens met betrekking tot iemands seksueel gedrag of seksuele gerichtheid. Persoonsgegevens betreffende strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten worden afzonderlijk in artikel 10 AVG geregeld.

De grondslag in artikel 44 Wwm moet uitdrukkelijk worden onderscheiden van een taak. Met een dergelijke grondslag ontstaat namelijk geen taak of opdracht om bijzondere persoonsgegevens te verzamelen. Het wordt door deze grondslag slechts mogelijk om bijzondere persoonsgegevens te verwerken.

Evenmin kan uit de grondslag worden afgeleid dat religie, politieke opvattingen, ras of etnische afkomst als zodanig enige betekenis zou hebben voor de toekenning van een wapenverlof. Daarvoor zou immers in de Wwm een afwijzingsgrond van die aard moeten zijn opgenomen, en dat is uitdrukkelijk niet het geval. Ik hecht eraan te benadrukken dat ik de afwijzing van een wapenverlof vanwege religie of politieke opvattingen ook ten stelligste van de hand wijs. Er wordt aanvragers van een wapenverlof dus ook niet gevraagd naar bijvoorbeeld hun religie of politieke opvattingen.

De grondslag van artikel 44 moet daarentegen worden gezien in relatie tot artikel 7, eerste lid, van de Wwm. De voorwaarden voor een vergunning voor een vuurwapen zijn zeer strikt. Het stelsel van de Wwm strekt er toe zo veel mogelijk te waarborgen dat legale wapens alleen in handen komen en zijn van diegenen die kunnen omgaan met de vergaande verantwoordelijkheid die wapenbezit, en dan met name van vuurwapens, met zich brengt.

Op grond van artikel 7 moeten (kortgezegd) wapenverloven worden geweigerd indien er reden is om te vrezen dat het wapen de aanvrager niet kan worden toevertrouwd of dat er van het wapen misbruik zal worden gemaakt. Om dat te kunnen beoordelen, doet de korpschef onderzoek naar de aanvrager van een wapenverlof. Dat gebeurt door middel van een antecedentenonderzoek maar ook door bevraging van door de aanvrager opgegeven referenten. Daarnaast worden ook huisbezoeken afgelegd voor een zogeheten kluiscontrole (controle of het wapen conform de regels wordt opgeslagen).9 In dit onderzoek kan de korpschef op feiten stuiten die van belang zijn voor de beoordeling als bedoeld in artikel 7 Wwm. Uit deze feiten kunnen politieke opvattingen, ras of religie blijken. Als deze feiten worden opgenomen in het dossier, is er sprake van het verwerken van bijzondere persoonsgegevens in de zin van de AVG en is een wettelijke grondslag vereist. Te denken valt aan informatie over contacten van de aanvrager met een bepaalde, gewelddadige politieke of religieuze beweging. Uiteraard zijn daarbij niet de politieke opvattingen of religie als zodanig van belang – en die zullen dus ook niet worden geregistreerd – maar wel het feit dat de aanvrager contacten heeft met een beweging die in verband wordt gebracht met geweldgebruik. Gedacht kan worden in dit verband aan een jihadistische of extreemrechtse beweging. Contacten met dergelijke bewegingen kunnen immers van belang zijn voor de vraag of er vrees is dat het wapen de aanvrager niet kan worden toevertrouwd of dat er vrees is voor misbruik.

Dat de mogelijkheid om dergelijke informatie te betrekken bij de beoordeling van de aanvraag van groot belang is, blijkt uit de uitvoeringspraktijk. Zo is een wapenverlof geweigerd aan een persoon die was aangehouden wegens onregelmatigheden bij een demonstratie van een politieke beweging. Hij droeg daarbij een plastic zwarte bom en tevens een aan een touwtje afgesneden (nep)hoofd en (nep)bloed aan zijn handen Ook is een wapenverlof geweigerd na een (anonieme) melding bij de politie dat de aanvrager foto’s van ISIS-strijders en pro-ISIS uitlatingen op zijn Facebookaccount had geplaatst. In nog een andere zaak werd de weigering van het wapenverlof gebaseerd op het feit dat een aanvrager zich door het aannemen van een «avatar» op sociale media identificeerde met iemand die meerdere mensen had doodgeschoten op een school in de Verenigde Staten en die uitlatingen had gedaan als «Al Qaida leider dood». In deze laatste zaak oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State dat het verlof op basis van deze informatie kon worden geweigerd.10 In de hier genoemde gevallen was uiteraard niet de politieke opvattingen of voorkeur reden voor de weigering van het wapenverlof maar wel de vrees dat deze personen het wapen niet kon worden toevertrouwd en vrees voor misbruik van het wapen. Bij geringe twijfel hierover moet het wapenverlof worden geweigerd.11 De Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State oordeelde in voornoemde zaak dat uitingen van bewondering voor ernstige geweldsdelicten en extreme uitlatingen voldoende grond voor weigering zijn.

Van het voorgaande moet los worden gezien de betekenis van de voorgestelde artikelen 35 tot en met 37 Wwm (artikel I onderdeel O van het wetsvoorstel). De artikelen 35 tot en met 37 hebben alleen betrekking op de gegevens betreffende vuurwapens in de zin van de richtlijn.14 De gewijzigde Vuurwapenrichtlijn stelt een aantal specifieke eisen aan de registratie en het gebruik van persoonsgegevens. Deze eisen worden met dit wetsvoorstel geïmplementeerd. De Vuurwapenrichtlijn gaat er van uit dat de traceerbaarheid van vuurwapens moet worden vergroot. Daarom moet iedere lidstaat een geautomatiseerd systeem van gegevensbestanden hebben dat alle informatie bevat waardoor een verband kan worden gelegd tussen een (legaal) vuurwapen en de eigenaar. Deze eis is vastgelegd in het eerste lid van artikel 35 Wwm. Het bestand dient volgens de richtlijn gedetailleerde gegevens te bevatten zoals de naam van de fabrikant of het merk van het wapen, het land van productie en het type, kaliber en serienummer, alsmede de unieke markeringen die zijn aangebracht op de frame- of kastgroep van het vuurwapen. Ook moeten de gegevens waarmee de eigenaar te identificeren is worden geregistreerd, zodat bijvoorbeeld een bij een overval gevonden wapen op grond van artikel 36, derde lid, kan worden getraceerd tot de laatst bekende wapenverlofhouder. Wat precies moet worden vastgelegd wordt uitgewerkt bij amvb. Daarin zullen uiteraard alleen die gegevens worden neergelegd die noodzakelijk zijn voor het identificeren van de wapenverlofhouder. Daarbij kan worden gedacht aan naam en adres.

Het gaat hierbij dus vooral om gegevens over het vuurwapen en een beperkt aantal persoonsgegevens. De Vuurwapenrichtlijn verplicht ertoe deze gegevens tot 30 jaar na de vernietiging van het vuurwapen te bewaren. Deze bewaartermijn is volgens de richtlijn gerechtvaardigd omdat moet worden gewaarborgd dat de bevoegde autoriteiten in staat zijn vuurwapens en essentiële onderdelen te traceren in het kader van administratieve en strafrechtelijke procedures en gelet op de gevaarlijke aard en duurzaamheid van vuurwapens.

De richtlijn stelt dat voor de meest gevaarlijke vuurwapens strengere regels moeten worden ingevoerd om te waarborgen dat het verwerven, voorhanden hebben of verhandelen van die vuurwapens, behoudens een beperkt aantal en naar behoren gemotiveerde uitzonderingen, niet is toegestaan. Artikel 37 Wwm geeft invulling aan de opdracht in artikel 13, vierde lid, van de richtlijn om tussen de bevoegde autoriteiten van de lidstaten informatie uit te wisselen over vergunningen die zijn verleend voor de overbrenging van vuurwapens naar een andere lidstaat en informatie te delen over de weigering om vergunningen te verlenen voor de meest gevaarlijke vuurwapens op grond van veiligheidsoverwegingen of in verband met de betrouwbaarheid van de betrokken persoon.

De hier aan het woord zijnde leden antwoord ik dat het klopt dat bij algemene maatregel van bestuur kan worden bepaald welke persoonsgegevens en gegevens over vuurwapens worden verstrekt aan andere lidstaten (artikel 37, tweede lid). Deze grondslag heeft betrekking op de uitwisseling van gegevens tussen de lidstaten op grond van de Vuurwapenrichtlijn en beperkt zich zodoende tot gegevens over verleende vergunningen voorde overbrenging van vuurwapens in de zin van de Vuurwapenrichtlijn naar andere lidstaten en geweigerde vergunningen voorvuurwapens in de zin van de Vuurwapenrichtlijn op grond van veiligheidsoverwegingen of in verband met de betrouwbaarheid van de aanvrager.

Dit artikel is na een daartoe strekkend advies van de Afdeling advisering van de Raad van State aan het wetsvoorstel toegevoegd.15 Reden daartoe vormt het feit dat de Vuurwapenrichtlijn geen duidelijkheid biedt welke gegevens precies in dit verband zullen moeten worden verstrekt. De Europese Commissie werkt nog aan een systeem voor de uitwisseling van gegevens. Een algemene maatregel van bestuur biedt de mogelijkheid om, binnen het kader van de wettelijke grondslag voor de uitwisseling van gegevens, in een nadere specificatie van die gegevens te voorzien. Uit het advies van de Afdeling advisering blijkt dat die nadere specificering op formeel wetsniveau niet nodig is, voor zover dat al had gekund. Specificatie van de uit te wisselen gegevens bij algemene maatregel van bestuur kadert de gegevensuitwisseling nader in en vormt zodoende, samen met de wet, een sluitende regeling.

Voorts vragen de leden van de D66-fractie welke extra waarborgen er in de beveiliging van systemen zijn opgenomen om deze bijzondere persoonsgegevens te beschermen tegen misbruik in alle lidstaten. In hoeverre wordt gemonitord hoe vaak, door wie en met welke redenen deze gegevens worden opgezocht en ingezet?

De voornoemde leden ondersteunen samenwerkingen tussen lidstaten in het kader van de Vuurwapenrichtlijn. Wel vragen zij door welk controlemechanisme de gegevens die worden uitgewisseld worden beschermd? Hoe voldoet deze uitwisselingen aan privacywetgeving? Hoe worden deze gegevens beschermd en hoe wordt voorkomen dat deze gegevens worden misbruikt voor andere doeleinden? In hoeverre vindt hierover monitoring plaats en bestaat de mogelijkheid tot het uitdelen van sancties?

De systemen van alle lidstaten dienen te voldoen aan de vereisten van de AVG. Eén daarvan is dat de verwerkingsverantwoordelijke passende technische en organisatorische maatregelen treft om te waarborgen en te kunnen aantonen dat de verwerking in overeenstemming met de AVG wordt uitgevoerd. Die maatregelen worden geëvalueerd en indien nodig geactualiseerd (artikel 24, eerste lid, van de AVG). Datzelfde geldt uiteraard voor het nog door de Europese Commissie te bouwen elektronische uitwisselingssysteem. Elke lidstaat heeft op grond van de AVG een toezichthoudende autoriteit die bevoegd is tot het treffen van verscheidene maatregelen, van het gelasten van de verwerkingsverantwoordelijke de gegevensverwerking in overeenstemming te brengen met de verordening tot het opleggen van een geldboete (artikel 58 van de AVG).

In hoeverre, en zo ja wanneer, wordt artikel 44 geëvalueerd op nut, noodzaak en effectiviteit, vragen de leden van de D66-fractie.

De leden van de SP-fractie vragen of de kosten waarop bij de totstandkoming van het wetsvoorstel nog geen zicht was ten laste van de politie zullen komen.

In de memorie van toelichting is aangegeven dat nog niet duidelijk is welke lasten voortvloeien uit de verplichting tot melding van verdachte transacties rond munitie. Ook nu is nog niet te zeggen hoe frequent zal worden gemeld. Voor zover er meldingen plaatsvinden kan dit er toe leiden dat de politie opsporingscapaciteit moet inzetten om te zien of er sprake is van een strafbaar feit. De kosten die voortvloeien uit de verplichting tot informatie-uitwisseling binnen een door de Europese Commissie te ontwikkelen elektronisch systeem met betrekking tot vergunningen die zijn verleend voor de overbrenging van vuurwapens naar een andere lidstaat van de EU én niet-verleende verloven op grond van veiligheidsoverwegingen zijn nog niet bekend. Op dit moment is het systeem nog steeds in ontwikkeling bij de Europese Commissie. De politie is gevraagd bij de besprekingen over het systeem aan te sluiten zodat de uitvoerbaarheid van de verplichting goed wordt gemonitord. Eventuele meerkosten zullen worden besproken, zoals dat ook voor de overige kosten van uitvoering van de richtlijnverplichtingen door de politie is gedaan.

De leden van de SGP-fractie stellen dat de taken die de politie uitvoert in het kader van de Wwm een forse aanslag zijn op de schaarse capaciteit van de politie. In aansluiting hierop vragen deze leden aandacht voor de motie Van Nispen/Van der Staay over de personeelscapaciteit bij de politie. Gevraagd wordt of de in de memorie van toelichting genoemde extra uren voor het uitvoeren van de wettelijke taken toereikend zijn en of er geen alternatieve mogelijkheden zijn om de vergunningverlening en controle hierop op een adequate manier te regelen.

Bij het opstellen van dit wetsvoorstel is uitgegaan van de bestaande bevoegdheden van de korpschef onder de Wwm. De politie wordt voor deze taken apart gefinancierd en voor wat betreft de personeelslasten gecompenseerd uit legesinkomsten. Het is dus niet zo dat deze taakuitvoering ten koste gaat van opsporingscapaciteit. Zoals uit de memorie van toelichting blijkt is de politie met name meer tijd kwijt bij de invoering van de nieuwe regels omdat een aantal zaken daaraan moet worden aangepast. Omdat voorzien was dat deze extra taken niet met de bestaande capaciteit te realiseren zouden zijn is op de (meerjaren) begroting van het Ministerie van Justitie en Veiligheid dit jaar, maar ook de hierna volgende jaren, geld gereserveerd, bedoeld voor de politie, opdat voor deze taken (tijdelijk) extra personeel kon en kan worden geworven.

Tevens is door de leden van de SGP-fractie in relatie tot eerder genoemde motie gevraagd wat de stand van zaken is ten aanzien van de evaluatie inzake de beperking van de lasten voor vergunninghouders en hoeverre een en ander is meegenomen in dit wetsvoorstel.

Daarover kan ik u melden dat sinds begin dit jaar een traject is gestart dat ziet op verbetering van de Wwm. In dat kader is met alle relevante partijen, waaronder politie, KNSA, KNTS, Verenigde Vakspecialisten Jacht en Schietport (brancheorganisatie van de wapenhandel) en andere belangengroepen gesproken en geïnventariseerd welke verbeteringen gewenst zijn. De gewenste doelen uit de motie zijn in de verschillende gesprekken die gevoerd zijn expliciet meegenomen. Ik verwacht u komend voorjaar met een beleidsbrief nader over de uitkomsten te kunnen berichten. Het punt van de administratieve lasten heeft ook bij de omzetting van de Vuurwapenrichtlijn in zoverre een rol gespeeld dat het streven steeds geweest is deze voor zowel wapenbezitters en erkenninghouders als ook voor uitvoeringsdiensten zo beperkt mogelijk te houden.

De leden van de CDA-fractie vragen welke andere instanties naast musea over een vergunning zouden kunnen beschikken voor het houden van een wapen- en/of munitieverzameling en of deze instanties na implementatie van de Vuurwapenrichtlijn nog steeds een vergunning kunnen krijgen.

Als een instantie niet wordt erkend als museum kan eventueel een erkenning worden verkregen als verzamelaar. De voorwaarden voor beide erkenningen worden uitgewerkt bij amvb. In deze amvb wordt ook een overgangsregeling opgenomen voor de huidige ontheffingen verleend aan bestaande musea en verzamelaars.

Op de vragen van de leden van de VVD-fractie over de wijze waarop de KNSA en KNTS bij de totstandkoming van het wetsvoorstel betrokken zijn, wat hun adviezen waren en of deze al dan niet opgevolgd zijn en wat de gevolgen zijn van het wetsvoorstel voor deze partijen zijn, kan ik als volgt beantwoorden. Zoals ook in de inleiding van deze nota is benadrukt is steeds getracht om negatieve gevolgen van de implementatie van vuurwapenrichtlijn niet alleen voor de sportschutters maar ook voor alle andere belanghebbenden, waaronder de politie, tot een minimum te beperken.

Voor zowel de KNSA als KNTS geldt dat zij in een vroeg stadium bij het wetsvoorstel betrokken zijn. Er is op diverse momenten met betreffende verenigingen contact gezocht, waarbij onder andere gevraagd is om mee te lezen met bepaalde passages, en (technische) vragen over de schietsport en dergelijke te beantwoorden. Ook de meer formele schriftelijke reactie van de KNSA d.d. 24 oktober 2017 is in de verdere vormgeving van het wetsvoorstel meegenomen.

De leden van de CDA-fractie vragen waarom er bij de stukken niet een advies van de politie is aangeleverd over de haalbaarheid van de in het wetsvoorstel aan de politie opgedragen taken.

De politie is gedurende het gehele proces van de totstandkoming van de richtlijn en de omzetting ervan in de wetgeving gehoord en betrokken geweest. De haalbaarheid van de voorgestelde maatregelen is te allen tijde onderdeel van overleg geweest. Op verzoek van het ministerie heeft de politie in de finale fase bij de totstandkoming van de richtlijn (voorjaar 2016) een impactstudie uitgevoerd naar de gevolgen van de richtlijn voor de politieorganisatie. Uitkomst daarvan was dat met de juiste capaciteitstoebedeling alle te nemen maatregelen uitvoerbaar werden geacht. De enige nieuwe taak die geen aansluiting had bij de bestaande uitvoeringspraktijk was de aanwijzing van de politie als controlerende autoriteit voor onbruikbaar gemaakte wapens. Op enkele aspecten daarvan ben ik reeds bij de beantwoording van de vragen onder paragraaf 2.5 ingegaan. Zoals gezegd is de politie reeds met de voorbereiding van deze taak gereed.

De leden van VVD-fractie memoreren de in 2015 door uw Kamer aangenomen motie-Van Oosten/Marcouch (Kamerstukken II, 29 911, nr. 106) waarin de regering, ten behoeve van de effectieve bestrijding van illegale wapenhandel, wordt opgeroepen onderzoek te doen naar mogelijke verhoging van de strafmaat specifiek voor het illegaal bezit van en handel in zware vuurwapens. Mijn ambtsvoorganger heeft uw Kamer in dat kader daarop laten weten dat het openbaar ministerie de Wet wapens en munitie vanuit de praktijk zou doornemen op verbeterkansen. Ondertussen is aan uw Kamer naar aanleiding van de motie-Van Toorenburg/Arno Rutte (Kamerstukken II, 29 911, nr. 189) een verdubbeling van de strafmaat voor categorie II-wapens toegezegd. Uw Kamer is op 26 juli 2018 bij brief geïnformeerd over de voortgang van deze gewenste wetswijziging.17 In deze brief is aangegeven dat ter uitvoering van genoemde motie de gevraagde strafmaatverhoging is meegenomen in het wetsvoorstel herwaardering strafbaarstelling actuele delictsvormen en dat dit voorstel voor advies aan de Afdeling advisering van de Raad van State is verzonden. In het wetsvoorstel wordt de motie precies uitgevoerd. Door de voorgestelde wijziging wordt de strafmaat voor feiten begaan met vuurwapens geschikt om automatisch te vuren, op een gevangenisstraf van ten hoogste acht jaar of een geldboete van de vijfde categorie bepaald. Voor andere vuurwapens blijft de maximale gevangenisstraf vier jaar.

Het wetsvoorstel wordt dit najaar nog bij uw Kamer ingediend.

De leden van de VVD-fractie vragen naar het nut van het nieuwe artikel 1a in de Wwm. In het voorgestelde artikel 1a wordt geregeld dat een wijziging van een bepaling in de richtlijn waarnaar wordt verwezen in de Wwm zal gelden met ingang van het verstrijken van de implementatietermijn. Dit volgt niet automatisch uit de wet enkel omdat er in een wettekst verwezen wordt naar een richtlijn en moet nadrukkelijk bepaald worden. In het algemeen geldt dat bij richtlijnimplementatie kan worden gekozen tussen een statische en dynamische verwijzing naar bepalingen die zijn vastgelegd in de richtlijn. Dynamische verwijzing biedt het voordeel dat dat wijzigingen in de richtlijn niet steeds nopen tot aanpassing van de wet.19

De keuze voor een dynamische verwijzing brengt echter wel mee dat vooraf in de wet bepaald moet worden wanneer de wijziging ten gevolge van een gewijzigde richtlijn ingaat. Dat wordt nu vastgelegd in het voorgestelde artikel 1a van de Wwm.

De leden van de VVD-fractie vragen of de Vuurwapenrichtlijn de lidstaten verplicht tot verwerking van persoonsgegevens over ras, etnische afkomst of politieke opvattingen. En zo ja, waar dat in de Vuurwapenrichtlijn staat.

Ik stel hier graag voorop dat uit de richtlijn niet voortvloeit dat naar ras, etnische afkomst of politieke opvattingen moet worden gevraagd bij een aanvraag voor een wapenverlof, evenmin als dat uit artikel 44 Wwm volgt. Ras, etnische afkomst en politieke opvattingen zijn (uiteraard) niet relevant voor vergunningverlening. Uit de artikelen 5 en 6 van de Vuurwapenrichtlijn volgt dat de daar genoemde vergunningen voor vuurwapens alleen mogen worden verstrekt als is gebleken dat de aanvragers geen gevaar voor zichzelf of anderen, de openbare orde of de openbare veiligheid zullen vormen. Deze eis noopte overigens niet tot aanpassing van de Wwm, omdat een dergelijke veiligheidsafweging op grond van artikel 7 Wwm al voor alle vergunningen voor een wapen op grond van deze wet geldt. Op grond van artikel 7 Wwm moet het wapenverlof immers worden geweigerd indien de vrees bestaat dat het wapen de aanvrager niet kan worden toevertrouwd of indien er vrees is voor misbruik. Zoals in paragraaf 3 is toegelicht kunnen bij de toepassing van artikel 7 Wwm (en dus ook van de richtlijn) gegevens aan het licht komen waaruit ras, etnische afkomst of politieke opvattingen blijken.