Nr. 80 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft een aantal vragen en opmerkingen voorgelegd aan de Minister van Buitenlandse Zaken over de brief van 24 april 2017 over verlenging van de subsidieregeling Ministerie van Buitenlandse Zaken 2006 (Kamerstuk 34 550 V, nr. 74).

De vragen en opmerkingen zijn op 17 mei 2017 aan de Minister van Buitenlandse Zaken voorgelegd. Bij brief van 6 juni 2017 zijn de vragen, voorzien van een inleiding, beantwoord.

De fungerend voorzitter van de commissie, Omtzigt

De griffier van de commissie, Van Toor

Inleiding

Inbreng van de leden van de fractie van de VVD

De leden van de VVD-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van de brief van de Minister van Buitenlandse Zaken inzake het voornemen tot verlenging van de Subsidieregeling Ministerie van Buitenlandse Zaken 2006 en de aanbevelingen van de Auditdienst Rijk. De leden van de VVD-fractie hebben hierbij nog enkele vragen en opmerkingen.

De Minister schrijft dat hij het van belang vindt dat de mogelijkheid blijft bestaan «tot het subsidiëren van maatschappelijke initiatieven die een bijdrage leveren aan het realiseren van de beleidsdoelstellingen op het terrein van buitenlandse zaken, buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking». De leden van de VVD-fractie begrijpen hieruit dat door het Ministerie van Buitenlandse Zaken verleende subsidies een bijdrage dienen te leveren aan de doelstellingen van ons buitenlandbeleid. Is de Minister dan ook van mening dat organisaties met doelstellingen of activiteiten die haaks staan op ons buitenlandbeleid niet in aanmerking zouden moeten komen voor subsidie? Kunnen de leden van de VVD-fractie deze zin, in combinatie met de opmerking van vicepremier Asscher «dat de vrijheid van meningsuiting niet betekent dat de overheid de plicht heeft om iedere mening te financieren»1, zo interpreteren dat subsidies aan organisaties die – middels hun eigen activiteiten of middels financiering van andere partijen – afbreuk doen aan Nederlands beleid in de toekomst niet langer worden verleend?

De Auditdienst Rijk beveelt aan om een periodiek overzicht te publiceren op intranet met alle door het Ministerie verleende instellingssubsidies «om samenloop van activiteiten en instellingssubsidies te voorkomen». Gek genoeg ontbreekt de aanbeveling om ook buiten de muren van het Ministerie transparant te zijn over de subsidies van het Ministerie. De VVD-fractie constateert dat de Kamer jaarlijks weliswaar overzichten krijgt van uitgaven per beleidsonderwerp, maar geen jaarlijkse overzichten ontvangt van alle individuele subsidies. Een korte zoektocht door de door de Kamer ontvangen stukken wijst uit dat het laatste subsidieoverzicht is ontvangen in 2014. Het betrof een bijlage bij een brief van de Minister van Financiën2, die de Kamer destijds de overzichten van de besteding van rijkssubsidies per ministerie in 2013 deed toekomen. Het overzicht bevatte de subsidieregelingen per beleidsartikel, de bedragen die binnen de regelingen zijn besteed en een overzicht van subsidieontvangers met de daarbij behorende bedragen, samengesteld door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Waarom dateert het laatste subsidieoverzicht van 2013? Is de Minister bereid het overzicht van 2016 zo snel mogelijk met de Kamer te delen?

Inbreng van de leden van de fractie van de PVV

De leden van de PVV-fractie zijn verre van enthousiast over de beoogde verlenging van de subsidieregeling Ministerie van Buitenlandse Zaken 2006. Karrenvrachten Nederlands belastinggeld worden jaarlijks verkwist doordat de rijksoverheid veel te gortig met subsidies strooit. De leden van de PVV-fractie vrezen dat deze verkwisting binnen het Ministerie van Buitenlandse Zaken hoogstwaarschijnlijk niet anders is. Deze leden willen daarom graag meer inzicht in de enorme subsidiestroom waar het Ministerie van Buitenlandse Zaken onderdeel van uitmaakt.

Om goed zicht te krijgen op de door het Ministerie van Buitenlandse Zaken verstrekte subsidies, willen de leden van de PVV-fractie gericht terugkijken op de periode waarin de huidige subsidieregeling van kracht is geweest. Allereerst willen de leden van de PVV-fractie graag weten hoeveel subsidie er tot op heden – en dus in totaal – is verstrekt op grond van de subsidieregeling 2006, en hoeveel er nog uitvloeit naar de komende jaren.

Daarnaast ontvangen deze leden graag een totaaloverzicht van bedrijven, instellingen, gouvernementele en non-gouvernementele organisaties en personen die sinds de inwerkingtreding van de huidige subsidieregeling subsidie hebben ontvangen van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Kortom, kunt u een overzicht geven van ALLE subsidieaanvragen die op grond van de subsidieregeling 2006 door het Ministerie van Buitenlandse Zaken zijn gehonoreerd.

De leden willen daarbij vooral inzichtelijk hebben: de naam of namen van de begunstigden, het exacte subsidiebedrag, het doel van de subsidie en welke resultaten zijn behaald met het verleende subsidiegeld.

Antwoord:

Een cumulatief overzicht vanaf 2006 waaruit kan worden herleid hoeveel subsidie specifiek is besteed op grondslag van de Subsidieregeling Buitenlandse Zaken 2006 is niet beschikbaar, het begrotings- en verantwoordingsproces is ingericht op het niveau van beleidsartikel en sub artikel.

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken werkt al geruime tijd, in overleg met uw Kamer, aan het inzichtelijk en toegankelijk maken van de verleende subsidies. Dit heeft er onder meer toe geleid dat, voortkomend uit een verzoek van uw Kamer in 2003, iedere vier jaar een subsidieoverzicht werd opgesteld. Met betrekking tot de Subsidieregeling Ministerie van Buitenlandse Zaken 2006 is het subsidieoverzicht van 2010 beschikbaar op: http://www.rijksbegroting.nl/algemeen/overzichten,Subsidie-overzicht-Rijk-2010.html

Vanaf 2013 wordt niet meer om de vier jaar, maar jaarlijks inzicht in de verschillende subsidiebeleidskaders gegeven in de begroting en het jaarverslag. In de jaarlijkse begroting is het overzicht standaard opgenomen in bijlage 3. Voor het jaarverslag geldt dat het subsidieoverzicht wordt gepubliceerd op internet op het volgende adres: http://opendata.rijksbegroting.nl/#dataset_2

Voor de totstandkoming van deze resultatenrapportage worden de resultaten van individuele activiteiten in het kader van ontwikkelingssamenwerking samengenomen.

Daarnaast worden de beleidsartikelen van de begroting krachtens de Regeling Periodieke Evaluaties (RPE) doorgelicht. De RPE schrijft voor dat elk beleidsartikel minimaal eens in de zeven jaar wordt doorgelicht. Zoals bekend wordt uw Kamer van de onderzoeksopzet voor elke doorlichting (de zg. Terms of Reference) voorafgaand aan de doorlichting op de hoogte gesteld. Uit de beleidsdoorlichting komt naar voren wat de beleidsinspanningen hebben opgeleverd en de geleerde lessen worden gebruikt voor nieuw beleid. De beleidsdoorlichtingen zijn beschikbaar op: https://www.iob-evaluatie.nl/

De resultaten van individuele subsidies worden gemonitord op basis van verplichtingen die aan de subsidieverlening worden verbonden in de subsidiebeschikking. Activiteiten worden op inhoudelijke en financiële aspecten beoordeeld. Indien daar aanleiding toe bestaat, vindt bijsturing plaats van de activiteit.

Met ingang van 2016 wordt voor nieuwe subsidiebeschikkingen (> € 250.000) voor ontwikkelingssamenwerking vereist dat de subsidieontvanger zijn resultaten als open data beschikbaar maakt. Dit gebeurt op basis van de internationale standaard IATI (International Aid Transparency Initiative).