Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 15 november 2012
Aanleiding
Met deze brief reageer ik op uw verzoek Uw Kamer te informeren over de opleidingen over openbare orde en brandveiligheid. Dit naar aanleiding van de berichtgeving op 4 oktober jongstleden op Radio 1.
Bij die gelegenheid ging de voorzitter van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters Bernt Schneiders in op een aantal vragen rond de voorbereiding en het toegerust zijn van burgemeesters op crisissituaties.
Zo kwam de vraag aan de orde of burgemeesters voldoende getraind en opgeleid worden om crisissituaties het hoofd te bieden en of zij over de juiste competenties en vaardigheden beschikken.
Reactie
Opleidingen
Een startende burgemeester kan vanaf de eerste dag van zijn aantreden geconfronteerd worden met een crisissituatie in zijn gemeente. Dat is een lastige situatie, zeker als je voor de eerste keer dat ambt gaat vervullen.
De burgemeesters in Nederland kennen -vergeleken met andere landen- met het Nederlands Genootschap van Burgemeesters (NGB) een unieke beroepsvereniging met een uitgebreid programma om burgemeesters in de verschillende fasen van hun ambtsvervulling op te leiden en te trainen. Organisatorisch is het programma ondergebracht in het professionaliseringsfonds. Dat wordt deels gevuld met door de burgemeesters zelf opgebrachte middelen (door middel van een in het verleden toegepaste korting op de ruimte voor secundaire arbeidsvoorwaarden) en deels door een BZK-subsidie. Het beheer ligt bij het NGB. Actualisatie van het opleidingsprogramma vindt jaarlijks plaats. De opleidingen blijken duidelijk in een behoefte te voorzien; 90% van de burgemeesters doet eraan mee.
Het volgen van de opleidingen is formeel niet verplicht; burgemeesters zijn er juist zelf verantwoordelijk voor hun professionalisering op peil te houden. Zij worden hier -zowel gedurende het selectietraject als later in de voortgangsgesprekken- wel regelmatig op aangesproken door de diverse betrokken partijen: door de Commissaris van de Koningin, de raad en door mij tijdens het benoemingsgesprek.
In 2013 wordt bovendien het opleidingsprogramma voor startende burgemeesters uitgebreid met een introductieprogramma vlak voor of na het aantreden, waarin voor een belangrijk deel aandacht geschonken wordt aan bevoegdheden en openbare orde aspecten. Juist, omdat vanaf de eerste dag in functie de burgemeester geconfronteerd kan worden met een crisissituatie.
Meer specifiek
Hieronder treft u een opsomming aan van beschikbare opleidingen en ondersteuning op het gebied van openbare orde en veiligheid voor startende en zittende burgemeesters.
Voor startende burgemeesters worden de volgende faciliteiten aangeboden:
– Crisisondersteuning door het NGB, mogelijk gemaakt door het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het NGB verleent ad hoc assistentie bij crises. Het NGB haalt de expertise bij de beroepsgroep zelf vandaan door ervaren collega’s in te schakelen. Burgemeesters kunnen het NGB benaderen; het NGB benadert ook zelf burgemeesters in crisis. Ervaringen worden met de beroepsgroep gedeeld;
– Korte introductie in crisisbeheersing door het NGB bij elke nieuwe burgemeester;
– Op de site www.burgemeesters.nl/crisisbeheersing is uitgebreide informatie te vinden over de rol van de burgemeester tijdens crises en de ondersteuning door NGB;
– Het NGB heeft het Zakboek openbare orde en veiligheid uitgebracht, daarnaast is er ander schriftelijk materiaal;
– NGB, VenJ en BZK werken gezamenlijk aan het genoemde introductieprogramma rond de benoeming. In dit programma wordt nadrukkelijk ook aandacht besteed aan openbare orde en veiligheid;
– Voor beginnende burgemeesters is er het introductieprogramma Het Initatief met o.a. een tweedaags OOV-blok. Alle nieuwe burgemeesters ontvangen een uitnodiging voor dit programma;
– Op de site www.burgemeesters.nl/bevoegdheden is uitgebreide informatie te vinden over bevoegdheden van de burgemeester en hoe deze toe te passen;
– Vanuit de veiligheidsregio’s worden eveneens opleidingsactiviteiten aangeboden.
Daarnaast zijn er voor zittende burgemeesters de opleidingen die door middel van een jaarlijkse gids van het NGB onder de aandacht worden gebracht. Verder organiseert het NGB crisisgerelateerde bijeenkomsten en werkbezoeken.
Competenties en vaardigheden
In het interview met de voorzitter van het NGB werd naar voren gebracht dat, naast opleiding en training, competenties als besluitvaardigheid en stressbestendigheid een belangrijke succesfactor zijn voor goed functioneren in crisissituaties. Om aan deze competenties aandacht te besteden zijn in het selectietraject van een nieuwe burgemeester de profielschets en assessment passende instrumenten. Het ministerie van BZK heeft een handreiking benoemingsprocedure burgemeesters, met daarin suggesties welke onderdelen in de profielschets opgenomen kunnen worden. De taken van de burgemeester op het gebied van openbare orde en veiligheid maken daar deel van uit, evenals relevante competenties (zoals stressbestendigheid). De betrokken gemeente is de instantie die het best in staat is te formuleren hoe deze competenties het best vertaald kunnen worden in de gewenste wijze van rolvervulling in de lokale situatie. De laatste jaren is het inschakelen van bureaus om tot een goede profielschets te komen en het laten uitvoeren van een assessment ook steeds meer gemeengoed geworden.
Concluderend stel ik vast dat op meerdere momenten gedurende het selectietraject en bij vele gelegenheden nadien, burgemeesters door verschillende partijen nadrukkelijk worden gewezen op het belang om zich te (blijven) scholen en ontwikkelen en dat daar ook een keur aan passende en geactualiseerde instrumenten voor ter beschikking staat.
De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, R. H. A. Plasterk