Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 13 april 2010
Tijdens het algemeen overleg over AWACS van 8 april jongstleden heb ik toegezegd u nader te informeren over de wijze waarop de doelstelling van maximaal 2.600 vliegbewegingen per jaar boven Nederland door starts en naderingen van de Navo-vliegbasis Geilenkirchen in 2012 kan worden bereikt. Tevens heb ik toegezegd u nader te informeren over de wijze waarop 35 procent geluidsreductie, zoals vastgelegd in de motie Neppérus en Samsom, kan worden bereikt. In deze brief verschaf ik u de gewenste informatie.
Maximum aantal vliegbewegingen
In de brief van 18 februari 2009 over dit onderwerp (Kamerstuk 31 700 XI, nr. 72) is reeds een berekening verschaft voor de wijze waarop het kabinet door middel van een stapsgewijze vermindering van vliegbewegingen de doelstelling van maximaal 2600 vliegbewegingen per jaar boven Nederland kan bereiken. Daarbij werd, uitgaande van een nog met Navo af te spreken nieuw maximum van 3000 vliegbewegingen, gesteld dat naast de toen voorgenomen maatregelen nog eens 25 vliegbewegingen moesten worden uitgeplaatst om de doelstelling van 2600 te behalen.
De huidige situatie is als volgt. Het maximum aantal vliegbewegingen per jaar boven Nederland is in overleg met de Navo vastgesteld op 2996. Duitsland is tot op heden niet ingegaan op het Nederlandse voorstel de 65 transportvluchten met C-160 Transall-toestellen te verplaatsen. Op dit moment wordt de vluchtsimulator volgens planning gemoderniseerd waardoor hij tijdelijk buiten gebruik is. Omdat de trainingsbehoefte niet afneemt, worden tijdelijk alle trainingen tijdens echte vluchten uitgevoerd. Om die reden zijn in maart van dit jaar meer vliegbewegingen gemaakt boven Nederland dan in maart 2009. Op 30 april begint de Navo met het testen van de gemoderniseerde vluchtsimulator. Nadat de ervaringen met de nieuwe vluchtsimulator zijn geëvalueerd kunnen de trainingsvluchten weer stapsgewijs worden verminderd. Zoals eerder gemeld aan de Kamer levert dit naar verwachting vanaf 2011 een vermindering van 150 vliegbewegingen per jaar boven Nederland op. Met ingang van 1 januari 2010 verwerkt Nederland 120 AWACS-vliegbewegingen extra per jaar op militaire vliegbases in Nederland. Nederland heeft daarnaast aangeboden om 40 vrachtvluchten voor internationale vredesmissies per jaar in Nederland te verwerken. Het Commando Luchtstrijdkrachten overlegt met Joint Force Command van de Navo om dit aanbod te concretiseren.
Deze berekening leidt tot de conclusie dat, uitgaande van het met de Navo afgesproken maximum van 2996 vliegbewegingen, nog 86 vliegbewegingen moeten worden uitgeplaatst om de doelstelling van 2600 te behalen.
Hoewel de uitgangssituatie nu minder gunstig lijkt dan die in februari 2009, is het aannemelijker geworden dat mede door verplaatsing van vliegbewegingen de doelstelling van 2600 kan worden bereikt. In tegenstelling tot de situatie in februari vorig jaar heeft de Navo inmiddels vastgesteld dat de Poolse vliegbasis Powidz kan worden gebruikt voor (trainings-) vliegbewegingen met AWACS-vliegtuigen. Vanaf oktober dit jaar zal dit naar verwachting effect sorteren. Ook Hongarije heeft bevestigd dat AWACS-vliegtuigen gebruik kunnen maken van de vliegbasis Pápa. Hierover wordt nog overleg gevoerd met de Navo, maar ook dit lijkt een reële mogelijkheid. In aanvulling hierop zullen Duitsland en Nederland de afspraken over de minimum plaatsingsduur van AWACS-vliegers aan de orde blijven stellen bij de andere landen. Zodra landen in overeenstemming met de afspraken hun vliegers een langere periode beschikbaar stellen, zal dientengevolge de trainingsbehoefte afnemen. Het effect hiervan is vooraf moeilijk te kwantificeren, maar zal aanzienlijk zijn. Tot slot zal Nederland in Navo-verband het standpunt blijven uitdragen dat vrachtvluchten voor internationale vredesmissies zoveel mogelijk moeten worden verwerkt op andere vliegvelden.
Het kabinet blijft van mening dat door het samenstel van genoemde maatregelen de verwachting gerechtvaardigd is dat uiterlijk in 2012 het aantal vliegbewegingen per jaar boven Nederland tot 2600 is afgenomen.
35 procent reductie geluidsoverlast
In de motie Neppérus en Samsom (Tweede Kamer, 2008–2009, 31 700 XI, nr. 78) wordt de regering gevraagd onverminderd te blijven inzetten op vermindering van de geluidsoverlast van de AWACS-vluchten met 35 procent. De motie hanteert als uitgangspunt een maximum van 3.600 vliegbewegingen per jaar boven Nederland. In opdracht van het ministerie van VROM zijn, indachtig deze motie, door het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) geluidsbelastingcontouren uitgerekend voor verschillende aantallen vliegbewegingen per jaar boven Nederland. Het NLR heeft in dit onderzoek, waarvan u het rapport als bijlage aantrof bij de Voortgangsrapportage AWACS van 2 april jongstleden, zowel de oppervlakte als het aantal woningen binnen de geluidscontour van 35 Kosteneenheden (Ke) bepaald. 35 Ke betreft de grenswaarde van de wettelijk vastgestelde geluidszone. Het aantal woningen is indicatief voor het aantal personen binnen de 35 Ke-contour dat geluidsoverlast kan ondervinden. Uit het onderzoek blijkt dat (vergeleken met het maximum van 3.600) bij 2.600 vliegbewegingen per jaar de reductie van de oppervlakte binnen de 35 Ke-geluidscontour 34 procent bedraagt (tabel 1 van het NLR-rapport) en dat de reductie van het aantal woningen binnen de 35 Ke-geluidscontour 54 procent bedraagt (tabel 2 van het NLR-rapport). In deze berekening is nog niet het effect verdisconteerd van stillere vliegtuigen ter vervanging van de Training and Cargo Aircraft (TCA-vliegtuigen) en de tankvliegtuigen. Overigens blijkt dat 36 procent vermindering van de oppervlakte binnen de 35 Ke-geluidscontour ook bereikt kan worden bij 2883 vliegbewegingen per jaar, indien de vervanging van TCA-vliegtuigen en tankvliegtuigen wel wordt verdisconteerd (tabel 3 van het NLR-rapport).
Het contract voor het gebruik van moderne vrachtvliegtuigen ter vervanging van de TCA-vliegtuigen wordt komende maand gesloten. Vanaf 1 januari 2012 zal het vliegen met de huidige TCA-vliegtuigen naar verwachting zijn beëindigd.
Gegeven de resultaten van het NLR-onderzoek voor de genoemde aspecten is de veronderstelling gerechtvaardigd dat, op basis van de geschetste afname van het aantal vliegbewegingen en het gebruik van stillere vliegtuigen, in 2012 kan worden voldaan aan de motie Neppérus en Samsom.
Ik vertrouw erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.
De staatssecretaris van Defensie,
J. G. de Vries