| Ingediend | 10 november 2022 |
|---|---|
| Beantwoord | 14 februari 2023 (na 96 dagen) |
| Indiener | Caroline van der Plas (BBB) |
| Beantwoord door | Piet Adema (minister landbouw, natuur en voedselkwaliteit) (CU) |
| Onderwerpen | dieren landbouw |
| Bron vraag | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kv-tk-2022Z21634.html |
| Bron antwoord | https://zoek.officielebekendmakingen.nl/ah-tk-20222023-1535.html |
Ja.
Het was geen eis van de FIOV (Financieringsinstrument voor de oriëntatie voor de Visserij)-subsidie dat er na afloop gerapporteerd moest worden hoeveel tilapia er tijdens de projectperiode is gekweekt. Hoeveel ton tilapia per kwekerij is gekweekt, is mij derhalve niet bekend.
Tijdens de projectperiode «Duurzame kweek en verwerking van Tilapia in de Peel» is tijdens een controle in één van de 45 bakken meerval aangetroffen wat heeft geleid tot een subsidiekorting. Gedurende de rest van de projectperiode is er in de kwekerijen tilapia bij de kweek geen overtreding van de subsidievoorwaarden geconstateerd. Na de projectperiode heeft de kweker besloten over te gaan op de kweek van Claresse. Hiervoor is destijds door de kweker een ontheffing voor het tot productie houden van een nieuwe soort bij het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) aangevraagd. Dit is niet op verzoek van een medewerker van het de RVO gebeurd.
In 2009 was er nog onduidelijkheid of Claresse een meervalsoort is. Vanaf 2010 is in de rechterlijke uitspraken er echter steeds van uitgegaan dat Claresse een meervalsoort is. Dit is daarmee voor het Ministerie van LNV sindsdien geen punt van discussie meer. De Tweede Kamer is hierover op 22 november 2016 geïnformeerd in de beantwoording van Kamervragen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2016–2017, nr. 553).
In totaal zijn er twee kwekerijen in de projectperiode opgericht, één in gemeente Helmond en één in gemeente Son en Breugel. De derde kwekerij is gerealiseerd na het einde van de projectperiode in de gemeente Son en Breugel. De Tweede Kamer is hierover op 27 oktober 2014 geïnformeerd per Kamerbrief (21 501–32, nr. 812).
Het project is mede gefinancierd middels Europese middelen vanuit de FIOV regeling innovatieve aquacultuur. Tijdens een controle gedurende de projectperiode is gebleken dat in één kwekerij in één van de 45 bakken geen tilapia maar meerval werd gekweekt. Subsidie voor de kweek van meerval was bij deze Europese subsidieregeling expliciet uitgesloten. Dit heeft geleid tot een subsidiekorting van 1/45e deel. Het deel financiering vanuit Europese middelen voor dit project is in 2008 vastgesteld op € 1.059.323,48. Hier is bovengenoemde korting van afgetrokken. Verder heeft de Europese Commissie een correctie toegepast van € 1.002.246,00 voor de restwaarde van de op basis van de innovatiesubsidie uitgevoerde investeringen. Dit heeft plaatsgevonden in de bredere beoordeling van de einddeclaratie van het gehele toenmalige FIOV-programma door de Commissie. De beoordeling dat de restwaarde van investeringen van de EU-bijdrage moest worden afgetrokken, had daarbij betrekking op meerdere aquacultuur subsidieprojecten die middels de innovatieregeling van het FIOV-programma waren gefinancierd. U bent hierover op 27 oktober 2014 geïnformeerd per Kamerbrief (21 501–32, nr. 812).
Zie antwoord vraag 6.
Bij de afsluiting van het FIOV werd de korting gebaseerd op meerdere aquacultuur subsidieprojecten die onder dit fonds zijn gefinancierd. Daarom was er geen aanleiding om specifieke medefinanciers van de FIOV korting op de hoogte te stellen.
Voor een overzicht van de resultaten van het project Duurzame kweek en verwerking van Tilapia in de Peel verwijs ik u naar het eindrapport. Dit is reeds openbaar gemaakt bij het besluit over een WOB-verzoek daterende 9 maart 2011. Dit rapport is bijgevoegd als bijlage. In het rapport wordt geconcludeerd dat meerdere doelstellingen zijn behaald, maar dat de marktdoelstelling, het afzetten van 3.000 ton duurzaam gekweekte tilapia per jaar, niet is gerealiseerd. U bent hierover geïnformeerd op 18 november 2008 per Aanhangsel van de Handelingen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2008–2009, nr. 697). Dat niet alle resultaten zijn behaald is spijtig, maar niet ongebruikelijk bij projecten gericht op innovatie. Dit betekent echter niet dat het project daarmee is mislukt.
Er is geen extra subsidie aangevraagd voor het bouwen van een derde kwekerij. Tijdens de projectprocedure is er gestart met de bouw van een derde kwekerij in de gemeente Son en Breugel, zie de beantwoording van vraag 5. De bouw van de derde kwekerij is afgerond buiten de projecttermijn. Alleen de kosten voor de derde kwekerij die vóór de einddatum van het project zijn gemaakt, zijn betrokken geweest in de vaststelling van het subsidiebedrag. U bent hierover op 6 oktober 2014 geïnformeerd per Kamerbrief (21 501–32, nr. 807).
Het B-team is een interdepartementaal overleg dat advies geeft met betrekking tot het interpreteren van regelgeving. Het B-team doet geen aanbevelingen ten aanzien van terugbetaling van Europese subsidiemiddelen.
Dit betreft een subsidie uit het Europees Visserij Fonds (EVF) periode 2007–2013. Bij het EVF zijn er subsidieregelingen opengesteld die passen onder het communautair visserijbeleid, waarbij de aanvragen worden beoordeeld door een beoordelingscommissie. Bij deze beoordeling is door deze commissie aangegeven dat de subsidie niet aangewend mag worden voor promotie van een merknaam. Dit is een eis die voortvloeide uit de Verordening 1189/2006 inzake het EVF. Bij de vaststelling van de subsidie is er destijds gekeken of er sprake was van promotie van de merknaam Claresse. Dit was niet het geval. U bent hierover op 22 november 2016 geïnformeerd (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2016–2017 nr. 553). Het subsidieproject betrof een onderzoek over marktverkenning en inventarisatie van consumentenbehoeftes ten aanzien van Nederlandse kweekvis.
Zie antwoord vraag 12.
Zie antwoord vraag 12.
De verzoeken tot nadeelcompensatie zijn in alle uitspraken van de rechtbanken afgewezen, omdat het causale verband tussen het subsidietraject en de omzetderving van de meevalkwekers niet aannemelijk is gemaakt.
Middels een WOB-verzoek van 19 juli 2018 is reeds verzocht om de originele onderzoeksopdrachten voor het onderzoek «Visteelt in Nederland, Analyse en aanzet tot actie» (LEI-rapport 2010–25). Bij het WOB-besluit van 25 september 2018 zijn in dat kader de onderzoeksopdrachten openbaar gemaakt. Ik doe u deze documenten toekomen in de bijlage. In 2021 is een nieuw WOB-verzoek ingediend door Jan Los Bedrijfsrecherche. In reactie hierop is aangegeven dat behoudens de twee eerder verstrekte onderzoeksopdrachten er geen andere documenten beschikbaar zijn die betrekking hebben op het LEI-onderzoek uit 2010.
Het onderzoeksrapport van Jan Los Bedrijfsrecherche is door de eisers ingebracht in het hoger beroep bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden tegen Wageningen Research van 25 augustus 2020. Het Ministerie van LNV is in deze rechtszaak geen partij geweest en dit onderzoek is mij derhalve niet bekend. Ik kan daarom geen uitspraak doen over de conclusies van dit rapport.
In dit dossier is geen sprake van een verplichting tot terugbetaling. In de uitspraak van de Raad van State van 4 mei 2011 is eerder al het verzoek om de aan de stichting verstrekte subsidies terug te vorderen, afgewezen.
Sinds de afronding van het subsidieproject zijn er verscheidene rechtszaken gevoerd tot aan de Raad van State. In deze rechtszaken is voortdurend naar voren gekomen dat er rechtmatig is gehandeld. Op basis van de gelopen procedures en uitspraken, zie ik geen aanleiding om een nieuw onderzoek naar deze casus in te stellen.
Ik ben ermee bekend dat een groot deel van de meervalkwekers is gestopt. In de uitspraak van de Raad van State van 12 maart 2014 is geconcludeerd dat er geen causaal verband is aangetoond tussen de omzetdaling van de meervalkwekers en de verstrekte subsidies voor het project «Duurzame kweek en verwerking van Tilapia in de Peel». Verscheidene factoren, zoals onder andere hoge productiekosten en de toenemende concurrentie vanuit het buitenland van bevroren vis hebben gezorgd voor een verlies aan afzetmarkt voor de Nederlandse meervalkwekers.
Ik weet dat er bij de meervalkwekers sprake is van onvrede over de gang van zaken rondom de subsidieverlening. Dat betreur ik. In de afgelopen jaren zijn er meerdere rechtszaken gevoerd tot aan de Raad van State waarbij steeds is vastgesteld dat er rechtmatig is gehandeld. Een gesprek met de meervalkwekers zal dit niet veranderen.
Uit de uitspraak van de Raad van State van 12 maart 2014 blijkt dat het besluit van de Staatssecretaris van Economische Zaken (voorheen: Staatssecretaris van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie) tot afwijzing van de nadeelcompensatie stand houdt. Nu de hoogste bestuursrechter heeft beslist dat een causaal verband tussen de subsidie en de omzetderving onvoldoende is aangetoond, zie ik geen grond om hier anders over te oordelen. Ik zal derhalve geen schadeloosstelling beschikbaar stellen.
Subsidies worden enkel aan projecten verleend wanneer deze passen binnen de voorwaarden van de subsidieregeling. Met een subsidieregeling wordt marktverstoring reeds zoveel mogelijk voorkomen omdat een ieder onder gelijke voorwaarden en omstandigheden in aanmerking komt voor eenzelfde subsidie(bedrag).
Per 10 november jl. heb ik vragen ontvangen van het lid Van der Plas (BBB) over het verzoek in de commissie-Regeling van Werkzaamheden van de procedurevergadering van de commissie LNV van 19 oktober 2022 waarbij het verzoek tot een onafhankelijk onderzoek naar een subsidietraject meerval is afgewezen (kenmerk 2022Z21634, ingezonden 10 november 2022). Vanwege de aard en omvang van het verzoek lukt het niet deze vragen binnen de gestelde termijn te beantwoorden. Ik zal de beantwoording zo spoedig mogelijk aan uw Kamer toezenden.