Gepubliceerd: 28 november 2025
Indiener(s): Mona Keijzer (minister volkshuisvesting en ruimtelijke ordening) (BBB)
Onderwerpen: begroting financiƫn
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-36850-XXII-2.html
ID: 36850-XXII-2

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

Vergaderjaar 2025‒2026

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 tot en met 3

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2025 wijzigingen aan te brengen in:

  • 1. de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening;

  • 2. de begrotingsstaat inzake de agentschappen van dit ministerie;

De in de begrotingsstaten opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

De Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening,M.C.G.Keijzer

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1 Leeswijzer

De tweede suppletoire begroting geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2025. De tweede suppletoire begroting is opgebouwd vanaf de stand ontwerpbegroting 2025 (Kamerstukken II 2024/25, 36600 XXII).

Uitgangspunt bij de tabel budgettaire gevolgen van beleid is dat per artikel de beleidsmatige en technische mutaties toegelicht worden, die groter dan of gelijk zijn aan de ondergrens zoals deze in de Rijksbegrotingsvoorschriften zijn opgenomen, de zogenaamde staffel. In het kader van transparantie of anderszins kan het voorkomen dat mutaties beneden deze ondergrenzen ook worden toegelicht.

Tabel 1 Ondergrenzen conform Rijksbegrotingsvoorschriften 2025

Artikel

Beleidsmatige mutaties (ondergrens in € miljoen)

Technische mutaties (ondergrens in € miljoen)

1. Woningmarkt

Verplichtingen/Uitgaven: 10 mln.Ontvangsten: 5 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 20 mln.Ontvangsten: 10 mln.

2. Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit

Verplichtingen/Uitgaven: 10 mln.Ontvangsten: 5 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 20 mln.Ontvangsten: 10 mln.

3. Ruimtelijke ordening en Omgevingswet

Verplichtingen/Uitgaven: 5 mln.Ontvangsten: 1 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 10 mln.Ontvangsten: 2 mln.

4. Uitvoering Rijksvastgoedbeleid

Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.Ontvangsten: 2 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 4 mln.Ontvangsten: 4 mln.

11. Centraal apparaat

Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.Ontvangsten: 1 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.Ontvangsten: 2 mln.

12. Algemeen

Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.Ontvangsten: 1 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.Ontvangsten: 2 mln.

13. Nog onverdeeld

Verplichtingen/Uitgaven: 1 mln.Ontvangsten: 1 mln.

Verplichtingen/Uitgaven: 2 mln.Ontvangsten: 2 mln.

2 Beleid

2.1 Overzicht belangrijkste uitgaven- en ontvangstenmutaties

Tabel 2 Overzicht belangrijkste suppletoire uitgavenmutaties 2025 (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
  

Artikel

Uitgaven 2025

 

Vastgestelde begroting 2025

 

9.395.732

 

Stand eerste suppletoire begroting 2025 (incl. NvW)

 

9.181.320

 

Stand suppletoire begroting september 2025

 

9.229.619

    
 

Mutaties tweede suppletoire begroting 2025

 

‒ 121.688

1

Woningbouwimpuls

1

‒ 57.000

2a

Overboeking Wet Regie naar gemeentefonds

1

‒ 48.801

2b

Overboeking Wet Regie naar provinciefonds

1

‒ 9.522

3

Wet Regie

1

‒ 36.906

4

RHA Studenten

1

19.008

5

Desalderingen RVB Flexwoningen

1

‒ 4.300

6

Desaldering ontvangsten woningbouw Caribisch Nederland

1

3.427

7a

Reallocatie DUMAVA naar Warmtefonds

2

103.531

7b

Reallocatie DUMAVA naar Warmtefonds

2

‒ 103.531

8

Bijdrage KGG aan SAH

2

10.000

9

Desaldering SAH

2

10.000

10

Afdracht btw-compensatiefonds Lokale Aanpak Isolatie

2

‒ 7.308

11

SPUK Programma Aardgasvrije Wijken

2

‒ 6.000

12

Herschikking beheer DSO-LV

3

‒ 12.790

13

Zakelijke lasten RVB

1, 4

4.122

14

Overige mutaties

Alle

1.274

    
 

Stand tweede suppletoire begroting 2025

 

9.107.931

Toelichting

1) Woningbouwimpuls

Op de Woningbouwimpuls is er voor minder middelen aangevraagd dan er eerder is geraamd. Deze middelen (€ 57 mln.) zullen daarom niet meer worden uitgegeven.

2) Overboekingen Wet Regie naar gemeentefonds en provinciefonds

Deze overboekingen zijn bedoeld voor de extra werkzaamheden die de medeoverheden op basis van het nog in werking te treden wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting krijgen. In een artikel-2-onderzoek is vastgesteld dat deze werkzaamheden financiële gevolgen (incidentele en structurele uitvoeringslasten) voor gemeenten en provincies hebben. Deze overboekingen zijn ter compensatie van de incidentele uitvoeringslasten. In dat onderzoek is de hoogte bepaald op € 48,8 mln. voor gemeenten en € 9,5 mln. voor provincies. Deze bedragen worden respectievelijk via het gemeentefonds en provinciefonds aan de medeoverheden uitgekeerd.

3) Wet Regie

De Wet Regie is aangenomen door de Tweede Kamer en ligt momenteel voor ter behandeling bij Eerste Kamer. De ingangsdatum zal daarom op zijn vroegst 1 januari 2026 zijn. De structurele uitvoeringskosten voor gemeenten en provincies die voor de tweede helft van 2025 gereserveerd waren (€ 36,9 mln.) zijn niet meer nodig en vallen daarom vrij.

4) RHA Studenten

Er is grote maatschappelijke behoefte aan extra studentenhuisvesting in Nederland. Binnen de Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen (RHA) is er € 30 mln. beschikbaar voor het realiseren van studentenwoningen. De regeling is echter overtekend. Het kabinet trekt daarom € 19 mln. extra uit voor studentenhuisvesting. Dit wordt gedekt uit hogere terugontvangsten van de regeling en andere woningbouwregelingen die worden gedesaldeerd (€ 13,1 mln.) en reallocaties binnen RHA zelf (€ 5,9 mln.). Hiermee kunnen 2100 extra studentenwoningen worden gerealiseerd.

5) Desalderingen RVB Flexwoningen

Voor de inkoop en plaatsing van flexwoningen vinden meerdere desalderingen plaats van per saldo € - 4,3 mln. Dit wordt veroorzaakt door lager dan geraamde inkoopkosten en doordat een deel van de ingekochte flexwoningen nog niet op de definitieve locatie geplaatst is.

6) Desaldering ontvangsten woningbouw Caribisch Nederland

Een aantal teruggevorderde bedragen wordt opnieuw ingezet ten behoeve van Caribisch Nederland. Dit betreft een terugvordering van een subsidie om deze als renteloze lening te verstrekken. En zijn middelen van de verhuurderssubsidie teruggevorderd om dit jaar opnieuw in te zetten voor hetzelfde instrument.

7) Reallocatie DUMAVA naar Warmtefonds

Het budget voor de Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) wordt dit jaar gerealloceerd. Bij het Warmtefonds zijn dit jaar te weinig middelen om alle in aanmerking komende aanvragen te honoreren. Om vertraging in de warmtetransitie te voorkomen, wordt het budget van € 103,5 mln. uit DUMAVA toegevoegd aan het budget voor het Warmtefonds. Bij Voorjaarsnota 2026 zal dit budget in omgekeerde richting geschoven worden zodat dit per saldo budgetneutraal is voor beide regelingen.

8) Bijdrage KGG aan SAH

Met deze overboeking wordt aanvullend budget voor het instrument Stimuleringsregeling Aardgasvrije Huurwoningen (SAH) bewerkstelligd. De ministeries van VRO en KGG dragen elk € 10 mln. bij, waardoor het budget van deze regeling eenmalig opgehoogd kan worden met € 20 mln. Met een gemiddelde bijdrage van € 6.000 per huurwoning kunnen hiermee de komende zes jaar ruim 3.000 huurwoningen aardgasvrij worden gemaakt door een aansluiting op een warmtenet. Bijkomend voordeel is dat particulieren en bedrijven gebruik kunnen maken van dezelfde warmtenetinfrastructuur die hiervoor gebouwd wordt. Met deze overboeking wordt voldaan aan de motie-Kröger (33043, nr. 123).

9) Desaldering SAH

De regeling is eind 2024 aangepast met ook de mogelijkheid van subsidie voor vastrecht warmtenetten. Een groot aantal aanvragers heeft een nieuwe aanvraag ingediend. Van deze dubbele aanvragers wordt de reeds aangevraagde subsidie ingetrokken, teruggevorderd en opnieuw verstrekt. De terugontvangsten worden gedesaldeerd en voor deze aanvragers opnieuw ingezet. Deze desaldering vormt de bijdrage van het ministerie van VRO aan de SAH zoals onder nummer 4 toegelicht.

10) Afdracht btw-compensatiefonds Lokale Aanpak Isolatie

Voor de derde tranche van de Lokale Aanpak Isolatie is in totaal € 473,8 mln. beschikbaar. Dit wordt middels specifieke uitkeringen beschikbaar gesteld aan gemeenten. Het gehele bedrag is door de gemeenten aangevraagd. Hiermee kunnen de woningen van eigenaar-bewoners en vve's worden verduurzaamd, die slecht geïsoleerd zijn en een lage WOZ-waarde hebben. Gemeenten hebben bij hun aanvraag aangegeven dat voor hun activiteiten € 7,3 mln. afdracht aan het btw-compensatiefonds nodig is. Dit bedrag wordt aan het fonds afgedragen.

11) SPUK Programma Aardgasvrije Wijken

Dit betreft een reallocatie van de middelen naar het juiste instrument voor het verlenen van een specifieke uitkering (SPUK) van € 6,0 mln. aan de aardgasvrije proeftuin in de gemeente Goeree-Overflakkee.

12) Herschikking beheer DSO-LV

Er vindt een herschikking plaats binnen de middelen voor het beheer van het DSO-LV, omdat de opdrachtverstrekking aan Rijkswaterstaat voor 2026 rechtstreeks zal verlopen.

13) Zakelijke lasten RVB

De extra uitgaven voor de zakelijke lasten van het RVB worden voornamelijk veroorzaakt door gestegen belastingen of later binnen gekomen aanslagen. Gemeenten sturen nog aanslagen uit eerdere jaren. Daarnaast stijgen ook WOZ-waardes als gevolg van renovaties. Tevens zijn er nieuwe panden opgeleverd.

Tabel 3 Overzicht belangrijkste suppletoire ontvangstenmutaties 2025 (Tweede suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
  

Artikel

Ontvangsten 2025

 

Vastgestelde begroting 2025

 

483.899

 

Stand eerste suppletoire begroting 2025

 

623.190

 

Stand suppletoire begroting september 2025

 

746.148

    
 

Mutaties tweede suppletoire begroting 2025

 

52.320

1

Desaldering terugvorderingen woningbouw

1

13.108

2

Desalderingen RVB Flexwoningen

1

‒ 4.300

3

Desaldering ontvangsten woningbouw Caribisch Nederland

1

3.427

4

Desaldering SAH

2

10.000

5

Desaldering btw-afdracht Lokale Aanpak Isolatie

2

7.308

6

Benzineveilingen

4

14.500

7

Overige mutaties

Alle

8.277

    
 

Stand tweede suppletoire begroting 2025

 

798.468

Toelichting

1) Desaldering terugvorderingen woningbouw

Een deel van de projecten die een aanvraag hebben gedaan voor eerdere tranches van de Regeling huisvesting aandachtsgroepen (RHA) en andere woningbouwregelingen voldoet niet aan de eisen voor een bijdrage. Deze middelen zijn teruggevorderd. Er wordt voor € 13,1 mln. aan ontvangsten op dit budget gedesaldeerd en toegevoegd aan het budget voor de RHA Studenten voor 2025.

2) Desalderingen RVB Flexwoningen

Voor de inkoop en plaatsing van flexwoningen vinden meerdere desalderingen plaats van per saldo € - 4,3 mln. Dit wordt veroorzaakt door lager dan geraamde inkoopkosten en doordat een deel van de ingekochte flexwoningen nog niet op de definitieve locatie geplaatst is.

3) Desaldering ontvangsten woningbouw Caribisch Nederland

Een aantal teruggevorderde bedragen wordt opnieuw ingezet ten behoeve van Caribisch Nederland. Dit betreft een terugvordering van een subsidie om deze als renteloze lening te verstrekken. En zijn middelen van de verhuurderssubsidie teruggevorderd om dit jaar opnieuw in te zetten voor hetzelfde instrument.

4) Desaldering SAH

De regeling is eind 2024 aangepast met ook de mogelijkheid van subsidie voor vastrecht warmtenetten. Een groot aantal aanvragers heeft een nieuwe aanvraag ingediend. Van deze dubbele aanvragers wordt de reeds aangevraagde subsidie ingetrokken, teruggevorderd en opnieuw verstrekt. De terugontvangsten worden gedesaldeerd en voor deze aanvragers ingezet. Deze desaldering vormt de bijdrage van het ministerie van VRO aan de SAH zoals onder nummer 4 van de uitgavenmutaties toegelicht.

5) Desaldering btw-afdracht Lokale Aanpak Isolatie

Voor de derde tranche van de Lokale Aanpak Isolatie is in 2025 budget beschikbaar gesteld in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma. Per abuis zijn de specifieke uitkeringen uitgekeerd aan de gemeenten inclusief de btw. Deze middelen zijn nu teruggevorderd en worden gedesaldeerd en afgedragen aan het btw-compensatiefonds.

6) Benzineveilingen

De generale ontvangsten uit de veiling van huurrechten van benzinestations langs rijkswegen zijn hoger dan eerder geraamd.

3 Beleidsartikelen

3.1 Artikel 1. Woningmarkt

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 4 Budgettaire gevolgen van beleid art. 1 Woningmarkt (Tweede suppletoire begroting 2025) (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

8.025.863

329.526

8.355.389

     
 

Uitgaven

6.831.464

‒ 159.674

6.671.790

     

1.1

Woningmarkt

6.363.504

‒ 96.548

6.266.956

 

Subsidies (regelingen)

120.536

‒ 1.232

119.304

 

Betaalbare Koopwoningen Starters

30.000

0

30.000

 

Bevordering eigen woningbezit

5.600

‒ 2.300

3.300

 

Ouderenhuisvesting

16.257

0

16.257

 

Stimuleringsmiddelen wooncoöperaties

61.654

0

61.654

 

Woningmarkt

5.711

616

6.327

 

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

1.314

452

1.766

 

Opdrachten

98.648

‒ 202

98.446

 

NHG risicovoorziening

91.499

0

91.499

 

Woningmarkt

5.490

‒ 531

4.959

 

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

1.659

329

1.988

 

Inkomensoverdrachten

5.894.838

0

5.894.838

 

Huurtoeslag

5.894.838

0

5.894.838

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

3.799

15

3.814

 

Woningmarkt

3.799

15

3.814

 

Bijdrage aan medeoverheden

216.114

‒ 92.903

123.211

 

Caribisch Nederland

18.100

3.507

21.607

 

Grote gezinnen

2.000

0

2.000

 

Opvang Evacuees

1.500

‒ 181

1.319

 

Uitvoeringskosten Wetsvoorstellen Regie en Betaalbare Huur

96.229

‒ 96.229

0

 

Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid

98.285

0

98.285

 

Bijdrage aan agentschappen

28.153

‒ 1.926

26.227

 

Dienst van de Huurcommissie

26.227

0

26.227

 

RVO (Uitvoeringskosten BEW)

1.926

‒ 1.926

0

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

1.416

‒ 300

1.116

 

Infrastructuur en Waterstaat (XII)

1.416

‒ 300

1.116

1.2

Woningbouw

467.960

‒ 63.126

404.834

 

Subsidies (regelingen)

28.026

‒ 11.268

16.758

 

Woningbouw

1.029

534

1.563

 

Opschalen Woningbouw

26.997

‒ 11.802

15.195

 

Garanties

3.000

0

3.000

 

Doorbouwgarantie

3.000

0

3.000

 

Opdrachten

9.927

1.341

11.268

 

Grootschalige woningbouwgebieden

4.318

‒ 2.712

1.606

 

Tijdelijke uitvoeringsorganisatie

72

0

72

 

Volkshuisvestingsfonds

770

0

770

 

Woningbouw

4.650

2.205

6.855

 

Woningbouwimpuls

117

0

117

 

Opschalen Woningbouw

0

1.848

1.848

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

320

0

320

 

CBS

320

0

320

 

Bijdrage aan medeoverheden

372.877

‒ 50.444

322.433

 

Grootschalige woningbouwgebieden

94.838

0

94.838

 

Kwetsbare groepen

34.700

‒ 5.735

28.965

 

Studentenwoningenstartbouwimpuls

30.000

19.008

49.008

 

Versnelling huisvesting

20.766

0

20.766

 

Vestigingsklimaat

68.750

0

68.750

 

Volkshuisvestingsfonds

45

0

45

 

Woningbouwimpuls

123.778

‒ 63.717

60.061

 

Bijdrage aan agentschappen

53.810

‒ 2.755

51.055

 

Grootschalige Rijksprojecten

13.716

0

13.716

 

RVB

39.400

‒ 4.300

35.100

 

RVO

694

1.545

2.239

     
 

Ontvangsten

563.334

12.235

575.569

     

Geschatte budgetflexibiliteit

Tabel 5 Geschatte budgetflexibiliteit art. 1 Woningmarkt (Tweede suppletoire begroting 2025)
 

2025

juridisch verplicht

93%

bestuurlijk gebonden

6%

beleidsmatig gereserveerd

1%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0%

Van het totale uitgavenbudget op artikel 1 is 93% juridisch verplicht.

Uitgaven

1.1 Woningmarkt

Bijdrage aan medeoverheden

Caribisch Nederland

Een aantal teruggevorderde bedragen wordt opnieuw ingezet ten behoeve van Caribisch Nederland. Dit betreft een terugvordering van een subsidie om deze als renteloze lening te verstrekken. En zijn middelen van de verhuurderssubsidie teruggevorderd om dit jaar opnieuw in te zetten voor hetzelfde instrument. Dit betreft € 3,4 mln.

Het restant (€ 0,1 mln.) betreft een kleine (technische) reallocatie.

Uitvoeringskosten Wetsvoorstellen Regie en Betaalbare Huur

Medeoverheden krijgen extra werkzaamheden op basis van het nog in werking te treden wetsvoorstel Versterking regie volkshuisvesting. In een artikel-2-onderzoek is vastgesteld dat deze werkzaamheden financiële gevolgen (incidentele en structurele uitvoeringslasten) voor gemeenten en provincies hebben. Deze overboekingen zijn ter compensatie van de incidentele uitvoeringslasten. In dat onderzoek is de hoogte bepaald op € 48,8 mln. voor gemeenten en € 9,5 mln. voor provincies. Deze bedragen worden respectievelijk via het gemeentefonds en provinciefonds aan de medeoverheden uitgekeerd.

De Wet Regie is aangenomen door de Tweede Kamer en ligt momenteel voor ter behandeling bij Eerste Kamer. De ingangsdatum zal daarom op zijn vroegst 1 januari 2026 zijn. De structurele uitvoeringskosten voor gemeenten en provincies die voor de tweede helft van 2025 gereserveerd waren (€ 36,9 mln.) zijn niet meer nodig en vallen daarom vrij.

De resterende € 1,0 mln. betreft uitvoeringskosten van gemeenten voor de Wet maximering van huurprijsverhogingen in de geliberaliseerde sector (Wmhgh), die is aangescherpt naar aanleiding van de Wet betaalbare huur. Dit is de overboeking voor de uitvoeringskosten in 2025; bij Voorjaarsnota 2026 volgt een meerjarige overboeking voor de periode 2026-2029.

1.2 Woningbouw

Subsidies (regelingen)

Opschalen Woningbouw

De middelen voor opschalen woningbouw zijn onderdeel van de woningbouwenveloppe van € 5 mld. Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Het ministerie van VRO verstrekt een subsidie in het kader van innovatie en opschaling op het woningbouwdomein. Vanwege het centraal opdrachtgeverschap vanuit artikel 2 vindt er een reallocatie plaats van € 5,5 mln. naar het instrument «Energietransitie en duurzaamheid» om de subsidie te kunnen verstrekken via het juiste budget.

Daarnaast vindt een reallocatie plaats van het instrument subsidies naar het instrument opdrachten, om deze budgetten op het juiste instrument te verantwoorden. Het gaat in totaal om € 4,3 mln.

De resterende € 2,1 mln. betreft diverse kleine (technische) reallocaties en bijdragen aan andere departementen.

Bijdrage aan medeoverheden

Kwetsbare groepen

Voor de Regeling Huisvesting Aandachtgroepen (RHA) worden binnen hetzelfde instrument middelen gerealloceerd ten behoeve van de RHA Studenten. Dit betreft € 5,9 mln.

Het restant (€ 0,2 mln.) betreft een kleine (technische) reallocatie.

Studentenwoningenstartbouwimpuls

Er is grote maatschappelijke behoefte aan extra studentenhuisvesting in Nederland. Binnen de Regeling Huisvesting Aandachtsgroepen (RHA) is er € 30 mln. beschikbaar voor het realiseren van studentenwoningen. De regeling is echter overtekend. Het kabinet trekt daarom € 19 mln. extra uit voor studentenhuisvesting. Dit wordt gedekt uit hogere terugontvangsten van de regeling die worden gedesaldeerd (€ 13,1 mln.) en reallocaties binnen RHA zelf (€ 5,9 mln.). Hiermee kunnen 2100 extra studentenwoningen worden gerealiseerd.

Woningbouwimpuls

Op de Woningbouwimpuls is er voor minder middelen aangevraagd dan er eerder is geraamd. Deze middelen (€ 57 mln.) zullen daarom niet meer worden uitgegeven.

Daarnaast vindt er een reallocatie plaats voor de hoger dan verwachte zakelijke lasten op artikel 4. Hiervoor wordt € 6,7 mln. gerealloceerd van de Woningbouwimpuls naar het budget voor de zakelijke lasten.

Ontvangsten

Dit saldo betreft diverse desalderingen.

Een deel van de projecten die een aanvraag hebben gedaan voor eerdere tranches van de Regeling huisvesting aandachtsgroepen (RHA) en andere woningbouwregelingen voldoet niet aan de eisen voor een bijdrage. Deze middelen zijn teruggevorderd. Er wordt voor € 13,1 mln. aan ontvangsten op dit budget gedesaldeerd en toegevoegd aan het budget voor de RHA Studenten voor 2025.

Voor de inkoop en plaatsing van flexwoningen vinden meerdere desalderingen plaats van per saldo € - 4,3 mln. Dit wordt veroorzaakt door lager dan geraamde inkoopkosten en doordat een deel van de ingekochte flexwoningen nog niet op de definitieve locatie geplaatst is.

Een aantal teruggevorderde bedragen wordt opnieuw ingezet ten behoeve van Caribisch Nederland. Dit betreft een terugvordering van een subsidie om deze als renteloze lening te verstrekken. En zijn middelen van de verhuurderssubsidie teruggevorderd om dit jaar opnieuw in te zetten voor hetzelfde instrument. Dit betreft € 3,4 mln.

3.2 Artikel 2. Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 6 Budgettaire gevolgen van beleid art. 2 Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit (Tweede suppletoire begroting 2025) (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

2.162.589

30.809

2.193.398

     
 

Uitgaven

1.675.689

21.509

1.697.198

     

2.1

Energietransitie en duurzaamheid

1.637.417

23.203

1.660.620

 

Subsidies (regelingen)

795.354

16.974

812.328

 

Energiebesparing Koopsector

34.808

0

34.808

 

Energietransitie en duurzaamheid

31.475

‒ 56

31.419

 

Kennis- en innovatieprogramma bouwproductie stikstof

4.407

0

4.407

 

Maatschappelijk vastgoed fonds

49.910

0

49.910

 

Nationaal Groeifonds

26.571

498

27.069

 

Ontzorgen Vereniging van Eigenaren

6.258

0

6.258

 

Renovatieversneller

37.940

‒ 45

37.895

 

SAH

62.401

20.000

82.401

 

Subsidie verduurzaming en onderhoud huurwoningen

13.800

0

13.800

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

335.788

‒ 104.954

230.834

 

Warmtefonds

112.500

103.531

216.031

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe

1.746

‒ 1.000

746

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe Wooncorperaties

76.750

0

76.750

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe innovatie

1.000

‒ 1.000

0

 

Opdrachten

7.460

‒ 750

6.710

 

Energietransitie en duurzaamheid

3.790

‒ 350

3.440

 

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

3.018

‒ 500

2.518

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe

652

100

752

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

4.058

‒ 1.305

2.753

 

Energietransitie en duurzaamheid

2.804

‒ 325

2.479

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe

1.254

‒ 980

274

 

Bijdrage aan medeoverheden

745.543

5.852

751.395

 

Nationaal Groeifonds

498

‒ 498

0

 

Nationaal Programma Lokale Warmtetransitie

17.500

‒ 1.069

16.431

 

NIP (Lokale aanpak woningisolatie)

474.834

0

474.834

 

NIP (Soortenmanagement)

834

‒ 454

380

 

Ventilatie in scholen

0

127

127

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe

10.352

3.380

13.732

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

490

0

490

 

Aardgasvrije wijken

0

4.866

4.866

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe ontzorgingsprogramma

3.500

‒ 500

3.000

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe isolatie en ventilatie

232.535

0

232.535

 

Verduurzaming Groningen en Noord-Drenthe uitvoeringsorganisatie

5.000

0

5.000

 

Bijdrage aan agentschappen

81.134

3.245

84.379

 

Dienst Publiek en Communicatie

2.303

0

2.303

 

RVB

14.638

0

14.638

 

RVO (Energietransitie en duurzaamheid)

39.656

4.995

44.651

 

RVO (Uitvoering Energieakkoord)

2.688

‒ 1.750

938

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

21.849

0

21.849

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

3.868

‒ 813

3.055

 

EGO (innovatie)

2.748

‒ 67

2.681

 

Uitfaseren van slechte labels

911

‒ 746

165

 

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

209

0

209

2.2

Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

38.272

‒ 1.694

36.578

 

Subsidies (regelingen)

18.764

1.718

20.482

 

Biobased bouwen

13.492

0

13.492

 

Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

4.572

0

4.572

 

Aanpak funderingsschade

700

1.718

2.418

 

Opdrachten

16.009

‒ 1.403

14.606

 

Bouwregelgeving en bouwkwaliteit

15.524

‒ 1.103

14.421

 

Aanpak funderingsschade

485

‒ 300

185

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

16

427

443

 

Overige bijdragen

16

145

161

 

Aanpak funderingsschade

0

282

282

 

Bijdrage aan medeoverheden

2.626

‒ 2.436

190

 

Aanpak funderingsschade

2.626

‒ 2.436

190

 

Bijdrage aan agentschappen

857

0

857

 

RVB

857

0

857

     
 

Ontvangsten

17.742

17.435

35.177

     

Geschatte budgetflexibiliteit

Tabel 7 Geschatte budgetflexibiliteit art. 2 Energietransitie gebouwde omgeving en bouwkwaliteit (Tweede suppletoire begroting 2025)
 

2025

juridisch verplicht

97%

bestuurlijk gebonden

3%

beleidsmatig gereserveerd

0%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0%

Van het totale uitgavenbudget op artikel 2 is 97% juridisch verplicht.

Uitgaven

2.1 Energietransitie en duurzaamheid

Subsidies (regelingen)

SAH

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

De ministeries van VRO en KGG dragen elk € 10 mln. bij aan de SAH (subsidieregeling aardgasvrije huurwoningen), waardoor het budget van deze regeling eenmalig opgehoogd kan worden met € 20 mln. Het ministerie van KGG doet hierbij een overboeking naar het ministerie van VRO van € 10,0 mln.

Daarnaast is de SAH eind 2024 aangepast met ook de mogelijkheid van subsidie voor vastrecht warmtenetten. Een groot aantal aanvragers heeft een nieuwe aanvraag ingediend. Van deze dubbele aanvragers wordt de reeds aangevraagde subsidie ingetrokken, teruggevorderd en opnieuw verstrekt. De terugontvangsten worden gedesaldeerd en voor deze aanvragers ingezet. Dit betreft € 10,0 mln. en is daarmee de bijdrage van het ministerie van VRO aan de SAH.

Verduurzaming Maatschappelijk Vastgoed

Het budget voor de Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) wordt dit jaar gerealloceerd. Bij het Warmtefonds zijn dit jaar te weinig middelen om de aanvragen te honoreren. Om vertraging in de warmtetransitie te voorkomen, wordt het budget van € 103,5 mln. uit DUMAVA toegevoegd aan het budget voor het Warmtefonds. Bij Voorjaarsnota 2026 zal dit budget in omgekeerde richting geschoven worden zodat dit per saldo budgetneutraal is voor beide regelingen.

Het restant (€ - 1,4 mln.) betreft diverse kleine (technische) reallocaties.

Warmtefonds

Het budget voor de Subsidieregeling duurzaam maatschappelijk vastgoed (DUMAVA) is dit jaar niet volledig uitgeput. Bij het Warmtefonds zijn dit jaar te weinig middelen om de aanvragen te honoreren. Om vertraging in de warmtetransitie te voorkomen, wordt het budget van € 103,5 mln. uit DUMAVA toegevoegd aan het budget voor het Warmtefonds. Bij Voorjaarsnota 2026 zal dit budget in omgekeerde richting geschoven worden zodat dit per saldo budgetneutraal is voor beide regelingen.

Ontvangsten

Dit saldo betreft drie desalderingen.

De SAH is eind 2024 aangepast met ook de mogelijkheid van subsidie voor vastrecht warmtenetten. Een groot aantal aanvragers heeft een nieuwe aanvraag ingediend. Van deze dubbele aanvragers wordt de reeds aangevraagde subsidie ingetrokken, teruggevorderd en opnieuw verstrekt. De terugontvangsten worden gedesaldeerd en voor deze aanvragers ingezet. Dit betreft € 10,0 mln.

Voor de derde tranche van de Lokale Aanpak Isolatie is in 2025 budget beschikbaar gesteld in het kader van het Nationaal Isolatieprogramma. Per abuis zijn de beschikkingen (specifieke uitkeringen) uitgekeerd aan de gemeenten inclusief de btw. Deze middelen zijn nu teruggevorderd en worden gedesaldeerd en afgedragen aan het btw-compensatiefonds. Dit betreft € 7,3 mln.

Het restant (€ 0,1 mln.) betreft een kleine desaldering.

3.3 Artikel 3. Ruimtelijke ordening en Omgevingswet

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 8 Budgettaire gevolgen van beleid art. 3 Ruimtelijke ordening en Omgevingswet (Tweede suppletoire begroting 2025) (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

412.559

14.765

427.324

     
 

Uitgaven

477.072

6.287

483.359

     

3.1

Ruimtelijke ordening

68.233

1.602

69.835

 

Subsidies (regelingen)

1.701

328

2.029

 

Basisregistraties

581

0

581

 

Programma Ruimtelijk Ontwerp

0

220

220

 

Ruimtelijk instrumentarium (diversen)

300

0

300

 

VNG

820

0

820

 

Gebiedsontwikkeling

0

108

108

 

Opdrachten

11.018

‒ 1.484

9.534

 

Basisregistraties Ondergrond

1.113

0

1.113

 

Gebiedsontwikkeling

923

‒ 198

725

 

Geo-informatie

327

‒ 100

227

 

Nationaal Groeifonds

27

0

27

 

Programma Ruimtelijk Ontwerp

4.231

‒ 1.168

3.063

 

Ruimtelijk instrumentarium (diversen)

4.397

‒ 18

4.379

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

37.440

3.588

41.028

 

Diverse bijdragen

0

421

421

 

Geonovum

2.575

296

2.871

 

Kadaster (basisregistraties)

32.837

3.090

35.927

 

Nationaal Groeifonds

1.528

0

1.528

 

Natuurherstelverordening

500

‒ 219

281

 

Bijdrage aan medeoverheden

9.698

‒ 550

9.148

 

Diverse projecten ruimtelijke kwaliteit

6.483

‒ 30

6.453

 

Nationaal Groeifonds

215

0

215

 

Ruimtelijk instrumentarium (diversen)

3.000

‒ 520

2.480

 

Bijdrage aan agentschappen

8.376

‒ 280

8.096

 

ICTU

2.980

‒ 189

2.791

 

RIVM

126

0

126

 

RVB

3.230

542

3.772

 

RWS (leefomgeving)

2.040

‒ 633

1.407

3.2

Omgevingswet

76.625

4.910

81.535

 

Subsidies (regelingen)

2.581

0

2.581

 

Eenvoudig Beter

2.581

0

2.581

 

Opdrachten

2.284

‒ 497

1.787

 

Aan de Slag

2.069

‒ 700

1.369

 

Serviceteam Rijk

215

203

418

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

51.302

‒ 10.315

40.987

 

Kadaster

51.302

‒ 10.315

40.987

 

Bijdrage aan agentschappen

20.458

15.722

36.180

 

Aan de Slag

15.827

15.861

31.688

 

RWS (STR)

3.344

‒ 521

2.823

 

Serviceteam Rijk

1.287

382

1.669

3.3

Regio

332.214

‒ 225

331.989

 

Opdrachten

263

‒ 186

77

 

Regiodeals

263

‒ 186

77

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

477

‒ 39

438

 

Regiodeals

477

‒ 39

438

 

Bijdrage aan medeoverheden

331.474

0

331.474

 

Regiodeals

331.474

0

331.474

     
 

Ontvangsten

11.127

6.757

17.884

     

Geschatte budgetflexibiliteit

Tabel 9 Geschatte budgetflexibiliteit art. 3 Ruimtelijke ordening en Omgevingswet (Tweede suppletoire begroting 2025)
 

2025

juridisch verplicht

99%

bestuurlijk gebonden

0%

beleidsmatig gereserveerd

1%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0%

Van het totale uitgavenbudget op artikel 3 is 99% juridisch verplicht.

Uitgaven

3.2 Omgevingswet

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

Kadaster

Dit betreft een saldo van diverse mutaties.

Er vindt een herschikking plaats binnen de middelen voor het beheer van het DSO-LV van bijdrage aan ZBO's/RWT's naar bijdrage aan agentschappen, omdat de opdrachtverstrekking aan Rijkswaterstaat voor 2026 rechtstreeks zal verlopen. Het gaat om € 12,8 mln.

Het restant (€ 2,5 mln.) betreft diverse kleine (technische) desalderingen.

Bijdrage aan agentschappen

Aan de Slag

Dit betreft met name de herschikking binnen de middelen voor het beheer van het DSO-LV van bijdrage aan ZBO's/RWT's naar bijdrage aan agentschappen. Het gaat om € 12,8 mln.

Het restant (€ 3,1 mln.) betreft met diverse kleine (technische) reallocaties en desalderingen en een overboeking van het ministerie van IenW van € 0,8 mln. voor de verrekening van de kosten voor de niet-Omgevingswet-dienstverlening van het Informatiepunt Leefomgeving.

Ontvangsten

Dit saldo betreft diverse desalderingen. De grootste desalderingen betreffen het beheer en de doorontwikkeling van NGII voor het Kadaster (€ 2,2 mln.) en terugbetalingen van het KOOP omtrent DSO-LV (€ 1,5 mln.).

3.4 Artikel 4. Uitvoering Rijksvastgoedbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 10 Budgettaire gevolgen van beleid art. 4 Uitvoering Rijksvastgoedbeleid (Tweede suppletoire begroting 2025) (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

207.499

10.190

217.689

     
 

Uitgaven

207.499

10.190

217.689

     

4.1

Doelmatige Rijkshuisvesting

113.720

‒ 4.649

109.071

 

Bijdrage aan agentschappen

113.720

‒ 4.649

109.071

 

RVB (Bijdrage voor huisvesting HCvS)

75.282

‒ 4.000

71.282

 

RVB (Bijdrage voor huisvesting Koninklijk Huis)

18.524

0

18.524

 

RVB (Bijdrage voor huisvesting Ministerie van AZ)

7.674

0

7.674

 

RVB (Bijdrage voor monumenten)

4.453

0

4.453

 

RVB (Bijdrage voor rijkshuisvesting)

7.787

‒ 649

7.138

4.2

Beheer materiële activa

93.779

14.839

108.618

 

Bijdrage aan agentschappen

93.779

14.839

108.618

 

RVB

19.016

0

19.016

 

RVB (Bijdrage voor compensatiegronden en erfpachtrecht)

15.000

0

15.000

 

RVB (Onderhoud en beheerkosten)

5.314

0

5.314

 

RVB (Zakelijke lasten)

54.449

14.839

69.288

     
 

Ontvangsten

153.945

15.893

169.838

     

Geschatte budgetflexibiliteit

Tabel 11 Geschatte budgetflexibiliteit art. 4 Uitvoering Rijksvastgoedbeleid (Tweede suppletoire begroting 2025)
 

2025

juridisch verplicht

98%

bestuurlijk gebonden

0%

beleidsmatig gereserveerd

2%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0%

Van het totale uitgavenbudget op artikel 4 is 98% juridisch verplicht.

Uitgaven

4.1 Doelmatige Rijkshuisvesting

Bijdrage aan agentschappen

RVB (Bijdrage voor huisvesting HCvS)

Er zijn minder middelen nodig voor de huisvesting van de Hoge Colleges van Staat als gevolg latere opleveringen van (deel)projecten. € 4,0 mln. wordt gerealloceerd ten behoeve van de zakelijke lasten van het RVB.

4.2 Beheer materiële activa

Bijdrage aan agentschappen

RVB (Zakelijke lasten)

De extra uitgaven voor de zakelijke lasten van het RVB (€ 14,8 mln.) worden voornamelijk veroorzaakt door gestegen belastingen of later binnengekomen aanslagen. Gemeenten sturen aanslagen uit eerdere jaren. Daarnaast stijgen ook WOZ-waardes als gevolg van renovaties. Tevens zijn er nieuwe panden opgeleverd. Deze middelen worden gerealloceerd vanuit de Woningbouwimpuls op art. 1 en de bijdrage voor huisvesting Hoge Colleges van Staat op dit artikel.

Ontvangsten

De generale ontvangsten uit de veiling van huurrechten van benzinestations langs rijkswegen zijn hoger dan eerder geraamd. Dit gaat om € 14,5 mln.

Het restant (€ - 1,4 mln.) betreft twee kleine (technische) desalderingen.

4 Niet-beleidsartikelen

4.1 Artikel 12. Algemeen

Tabel 12 Algemeen (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

34.321

0

34.321

     
 

Uitgaven

34.321

0

34.321

     

12.1

Algemeen

34.321

0

34.321

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

34.321

0

34.321

 

Financiën (IXB)

34.321

0

34.321

     
 

Ontvangsten

0

0

0

     

Toelichting

Voor artikel 12 zijn er ten opzichte van de suppletoire begroting september 2025 geen wijzigingen te melden.

4.2 Artikel 13. Nog onverdeeld

Tabel 13 Nog onverdeeld (bedragen x € 1.000)
  

Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire begrotingen, NvW en amendementen) (1)

Mutaties 2e suppletoire begroting (2)

Stand 2e suppletoire begroting (3) = (1) + (2)

Art.

Verplichtingen

3.574

0

3.574

     
 

Uitgaven

3.574

0

3.574

     

13.0

Nog onverdeeld

3.574

0

3.574

 

Nog te verdelen

3.574

0

3.574

 

Prijsbijstelling

3.574

0

3.574

     
 

Ontvangsten

0

0

0

     

Toelichting

Voor artikel 13 zijn er ten opzichte van de suppletoire begroting september 2025 geen wijzigingen te melden.

5 Agentschappen

5.1 Dienst van de Huurcommissie (DHC)

Exploitatieoverzicht

Tabel 14 Exploitatieoverzicht agentschap DHC (Tweede suppletoire begroting 2025) (bedragen x € 1.000)
 

(1) Vastgestelde begroting (incl. Suppletoire Begrotingen, NvW en amendementen)

(2) Mutaties 2e suppletoire begroting

Totaal geraamd (3) = (1) + (2)

Baten

   

- Omzet

40.660

2.247

42.907

waarvan omzet moederdepartement

24.680

1.547

26.227

waarvan omzet overige departementen

waarvan omzet derden

15.980

700

16.680

Rentebaten

Vrijval voorzieningen

Bijzondere baten

9

9

Totaal baten

40.660

2.256

42.916

    

Lasten

   

Apparaatskosten

40.364

‒ 1.234

39.130

- Personele kosten

32.606

‒ 4.600

28.006

waarvan eigen personeel

23.872

‒ 1.023

22.849

waarvan inhuur externen

7.457

‒ 3.500

3.957

waarvan overige personele kosten

1.277

‒ 77

1.200

- Materiële kosten

7.758

3.366

11.124

waarvan apparaat ICT

3.992

‒ 43

3.949

waarvan bijdrage aan SSO's

2.775

2.775

waarvan overige materiële kosten

3.766

634

4.400

Rentelasten

Afschrijvingskosten

296

‒ 261

35

- Materieel

296

‒ 261

35

waarvan apparaat ICT

280

‒ 280

waarvan overige materiële afschrijvingskosten

16

19

35

- Immaterieel

Overige lasten

waarvan dotaties voorzieningen

waarvan bijzondere lasten

Totaal lasten

40.660

‒ 1.495

39.165

Saldo van baten en lasten gewone bedrijfsuitoefening

3.751

3.751

Agentschapsdeel Vpb-lasten

Saldo van baten en lasten

3.751

3.751

Toelichting

Baten

Omzet moederdepartement

De bijdrage van het moederdepartement is in lijn gebracht met de betalingen door het ministerie van VRO.

Omzet derden

De omzet van derden bestaat uit de verhuurderbijdrage en de ontvangen leges. Deze laatste post is aan de hand van de realisatiecijfers in 2025 naar boven bijgesteld met € 0,7 mln.

Lasten

Apparaatskosten

Personele kosten

De organisatie van de Huurcommissie is gedurende in 2025 verder op sterkte gebracht in lijn met het nieuw vastgestelde Organisatie & Formatie rapport. Dit heeft de nodige tijd gekost met als gevolg dat de realisatie lager zal uitkomen dan geraamd.

Na de reorganisatie heeft een verambtelijking plaatsgevonden waarmee het mogelijk is geweest de externe inhuur terug te dringen richting het niveau van de Roemernorm.

Materiële kosten

De Huurcommissie wordt steeds meer een ict-gedreven organisatie. Dit leidt tot extra noodzakelijke kosten voor beheer en nieuwe ontwikkeling. Daarnaast heeft begin 2025 een migratie plaatsgevonden naar de shared service organisatie SSC-ICT met een eenmalige en structurele last richting de SSO’s tot gevolg.

Afschrijvingskosten

Door de overgang naar SSC-ICT heeft de Huurcommissie geen ict-middelen meer in eigen beheer. De ict-middelen zijn overgedragen aan SSC-ICT. Hierdoor vinden geen investeringen meer plaats en vervalt de post afschrijvingskosten.

Kasstroomoverzicht

Tabel 15 Kasstroomoverzicht agentschap DHC (Tweede suppletoire begroting 2025) (bedragen x € 1.000)
  

(1) Vastgestelde begroting

(2) Mutaties 2e suppletoire begroting

Totaal geraamd (3) = (1) + (2)

1.

Rekening courant RHB 1 januari +  depositorekeningen

721

721

 

Totaal ontvangsten operationele kasstroom (+)

40.660

2.256

42.916

 

Totaal uitgaven operationele kasstroom (-/-)

‒ 40.364

1.234

‒ 39.130

2.

Totaal operationele kasstroom

296

3.490

3.786

 

Totaal investeringen (-/-)

‒ 300

300

 

Totaal boekwaarde desinvesteringen (+)

3.

Totaal investeringskasstroom

‒ 300

300

 

Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-)

 

Eenmalige storting door moederdepartement (+)

 

Aflossingen op leningen (-/-)

 

Beroep op leenfaciliteit (+)

4.

Totaal financieringskasstroom

5.

Rekening courant RHB 31 december (=1+2+3+4)

717

3.790

4.507

Toelichting

Operationele kasstroom

In de offerte van de Huurcommissie is de moederbijdrage vastgesteld op een hoger bedrag, tevens zijn de leges hoger dan geraamd. Daar tegenover staan lagere kosten als gevolg van een lagere instroom van zaken. Per saldo leidt dit tot een mutatie van circa € 3,5 mln.

Investeringskasstroom

Door de overgang naar SSC-ICT is de investeringskasstroom neerwaarts bijgesteld.