Gepubliceerd: 23 april 2025
Indiener(s): Tjebbe van Oostenbruggen (NSC), Judith Uitermark (minister ) (NSC)
Onderwerpen: begroting financiƫn
Bron: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-36725-C-2.html
ID: 36725-C-2

Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikel 1

De begrotingsstaten die onderdeel zijn van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 2.3, eerste lid, van de Comptabiliteitswet 2016 elk afzonderlijk bij wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2025 wijzigingen aan te brengen in de begrotingsstaat voor het provinciefonds. Het in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikel wordt in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht (de zgn. begrotingstoelichting).

Wetsartikel 3

Ingevolge artikel 5, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben provincies gezamenlijk recht op het bedrag dat in de begroting als verplichting voor het totaal van de algemene uitkering is opgenomen. Ingevolge artikel 5, tweede lid, van de Financiële-verhoudingswet hebben de provincies gezamenlijk recht op de bedragen die in de begroting als verplichting voor het totaal van de integratie-uitkeringen en het totaal van de decentralisatie-uitkeringen zijn opgenomen.

De in dit wetsartikel opgenomen bedragen zijn niet rechtstreeks uit de begrotingsstaat af te leiden. De bedragen worden nader onderbouwd in deze memorie van toelichting.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, J.J.M. Uitermark

De Staatssecretaris van Financiën, T. van Oostenbruggen

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

De eerste suppletoire begroting geeft een beeld van de uitvoering van de begroting 2025. De stand van de eerste suppletoire begroting wordt opgebouwd vanaf de stand van de vastgestelde begroting 2025.

Door wijzigingen in beleid van verschillende departementen kan worden overgegaan tot het beleggen of juist weghalen van taken bij provincies. Indien dit gepaard gaat met een toevoeging aan of een uitname uit het provinciefonds, wordt dit begrotingstechnisch verwerkt. In de tabel met belangrijkste mutaties worden de mutaties groter dan € 10,0 mln. weergegeven.

Vanaf de eerste suppletoire begroting 2025 wordt in de tabel budgettaire gevolgen van beleid een extra kolom toegevoegd voor het presenteren van de extrapolatie voor het jaar 2030.

2. Beleid

2.1. Overzicht belangrijke uitgaven- en ontvangstenmutaties

Tabel 1 Belangrijkste suppletoire uitgaven- en ontvangstenmutaties 2025 (eerste suppletoire begroting) (bedragen x € 1.000)
 

Uitgaven 2025

Uitgaven 2026

Uitgaven 2027

Uitgaven 2028

Uitgaven 2029

Uitgaven 2030

Vastgestelde begroting 2025

3.552.438

3.337.500

3.297.605

3.294.735

3.293.795

0

             

Belangrijkste suppletoire mutaties

           

1) Bijstelling accrestranche 2025

36.387

34.185

33.777

33.748

33.647

32.635

2) Afrekening ruimte onder plafond BCF 2024

172.800

0

0

0

0

0

3) Extrapolatie 2030

0

0

0

0

0

3.276.565

4) Overige mutaties

17.324

10.720

6.851

5.200

3.200

1.200

             

Stand 1e suppletoire begroting 2025

3.778.949

3.382.405

3.338.233

3.333.683

3.330.642

3.310.400

Toelichting

1. Bijstelling accrestranche 2025

Op basis van de geactualiseerde bbp-ontwikkeling voor 2025 wordt de accrestranche 2025 overgeheveld naar het Provinciefonds. Het betreft een bedrag van € 36,4 mln. in 2025 aflopend naar structureel € 32,6 mln. vanaf 2030.

2. Afrekening ruimte onder plafond BCF 2024

Het BTW compensatiefonds (BCF) kent jaarlijks een plafond. Wanneer er aan het eind van het jaar minder gedeclareerd is dan het vastgestelde plafond, dan wordt het restant naar rato toegevoegd (dan wel onttrokken in het geval van een overschrijding) aan het provinciefonds en gemeentefonds. Dit betreft de definitieve afrekening van de ruimte onder het plafond. Bij Miljoenennota 2025 heeft er reeds een voorlopige afrekening plaatsgevonden. Ten opzichte hiervan wordt het bedrag met € 172,8 mln. gecorrigeerd.

3. Extrapolaties 2030

In miljoenennotajaar 2025 is het jaar 2030 toegevoegd aan de begroting. De middelen voor 2030 zijn via de extrapolatie in de 1e suppletoire begroting toegevoegd.

3. Beleidsartikelen

3.1. Artikel 1 provinciefonds

In onderstaande tabel worden voor de verplichtingen, de uitgaven en de ontvangsten de budgettaire gevolgen van beleid van het provinciefonds weergegeven. Hiermee worden de integrale uitgaven die samenhangen met de samengestelde beleidsdoelstelling (het nastreven van een adequate omvang van het provinciefonds en het nastreven van een adequate verdeling van de middelen over de provincies) inzichtelijk gemaakt.

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 2 Budgettaire gevolgen van beleid Artikel 1 provinciefonds (bedragen x € 1.000)
 

Ontwerpbegroting (1)

Mutaties via NvW, moties, amendementen en ISB (2)

Vastgestelde begroting (3=1+2)

Mutaties 1e suppletoire begroting (4)

Stand 1e suppletoire begroting (5=3+4)

Mutatie 2026

Mutatie 2027

Mutatie 2028

Mutatie 2029

Mutatie 2030

Verplichtingen

3.552.438

0

3.552.438

226.508

3.778.946

44.905

40.628

38.948

36.847

3.310.400

                     

Uitgaven

3.552.438

0

3.552.438

226.511

3.778.949

44.905

40.628

38.948

36.847

3.310.400

                     

Financiering provincies

                   

Bijdragen aan medeoverheden

                   

Algemene uitkering

3.353.395

0

3.353.395

209.187

3.562.582

34.185

33.777

33.748

33.647

3.282.272

Decentralisatie-uitkeringen

198.943

0

198.943

17.324

216.267

10.720

6.851

5.200

3.200

28.028

                     

Kosten Financiële verhoudingswet

                   

Opdrachten

                   

Onderzoeken verdeelsystematiek

100

0

100

0

100

0

0

0

0

100

                     

Ontvangsten

3.552.438

0

3.552.438

226.511

3.778.949

44.905

40.628

38.948

36.847

3.310.400

Toelichting

Algemeen

Het aandeel juridisch verplicht bedraagt bij het provinciefonds 100%.

Bijdragen aan medeoverheden

Algemene uitkering

Dit betreft de uitkering aan alle provincies, die ten goede komt aan de algemene middelen van de provincies. De uitkering is gebaseerd op artikel 5, eerste lid, van de Financiële-verhoudingswet. Een toelichting op de belangrijkste mutaties is opgenomen in.

Decentralisatie-uitkeringen

Naast de algemene uitkering kent het provinciefonds ook decentralisatie-uitkeringen. De decentralisatie-uitkeringen zijn gebaseerd op de artikel 5, tweede lid, van de Financiële-verhoudingswet. Een toelichting op de belangrijkste mutaties is opgenomen in. Een overzicht van de decentralisatie-uitkeringen is opgenomen in.

Opdrachten

Onderzoeken verdeelsystematiek

Dit betreft het budget dat elk jaar is gereserveerd voor de uitvoering van onderzoeken op het vlak van de omvang en verdeling van het provinciefonds en het onderhoud van het betaalsysteem.

4. Bijlagen

4.1. Overzicht decentralisatie-uitkeringen

Tabel 3 Overzicht decentralisatie-uitkeringen (bedragen x € 1.000)

Omschrijving

Uitgaven 2025

Uitgaven 2026

Uitgaven 2027

Uitgaven 2028

Uitgaven 2029

Uitgaven 2030

Aanpak vakantieparken

200

200

0

0

0

0

Bestuursafspraak Friese taal en cultuur OCW

375

375

375

375

0

0

Deltaprogramma Waddengebied

60

26

0

0

0

0

Drugsdumpingen

1.500

0

0

0

0

0

Friese taal 2025

1.485

0

0

0

0

0

Friese taal en cultuur

268

268

268

268

0

0

Fryske Akademie

1.559

1.559

1.559

1.559

1.559

1.559

Gebiedsbiografie Stedendriehoek

41

0

0

0

0

0

Hergebruik stedelijk afvalwater

250

250

250

0

0

0

Interbestuurlijk Toezicht domein erfgoed

818

818

818

818

818

818

Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties Lbv en Lbv-plus

1.008

0

0

0

0

0

Monumenten

20.000

20.000

20.000

20.000

20.000

20.000

Na-ijlende effecten mijnbouw

647

647

647

647

647

647

Nationale Databank Flora en Fauna

1.000

1.200

1.200

1.200

1.200

1.200

Nationale Parken

2.188

3.643

0

0

0

0

Natuur bij Energieprojecten

1.957

0

0

0

0

0

Natuurbrandpreventie en -mitigatie

530

0

0

0

0

0

Natuurherstelverordening vereist

452

0

0

0

0

0

Onderzoek Interbestuurlijk Toezicht

60

0

0

0

0

0

Ontwikkeling economische agenda

452

0

0

0

0

0

OV op peil houden

74.420

74.420

0

0

0

0

Regionaal OV tarief

67.387

67.387

0

0

0

0

RES regio's

2.619

2.619

2.619

2.619

2.619

2.619

Tegemoetkoming begunstigden GLB-regeling ANLb

77

0

0

0

0

0

Toekomstbestendig maken energiebeleid

1.112

0

0

0

0

0

Veilig wonen

85

85

0

0

0

0

Verbeterprogramma VHR

1.651

1.651

1.651

0

0

0

Verbreding en vernieuwing provincies

2.000

2.000

2.000

2.000

0

0

Verkeersveiligheid

1.185

1.185

1.185

1.185

1.185

1.185

Waddenfonds

28.878

28.878

0

0

0

0

Weerbaar bestuur kleine gemeenten

2.000

2.000

2.000

2.000

2.000

0

Wijziging betalingsverloop decentralisatie-uitkeringen 2024

3

0

0

0

0

0

             

Totaal:

216.267

209.211

34.572

32.671

30.028

28.028