Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 26 januari 2017
Met deze brief stel ik uw Kamer op de hoogte van mijn voornemen om een nieuwe procedure in te stellen voor het wijzigen van de Gids proportionaliteit (hierna: Gids). Ik vind het van belang dit voornemen met uw Kamer te delen gezien de betrokkenheid van uw Kamer bij de ontstaansgeschiedenis van de Gids en de verankering daarvan in de Aanbestedingswet 2012.
Totstandkoming en gebruik van de Gids in de praktijk
De Gids is opgesteld om als handreiking te dienen voor aanbestedende diensten om invulling te geven aan het Europese proportionaliteitsbeginsel.
Het proportionaliteitsbeginsel waarborgt dat eisen die worden gesteld bij aanbestedingen proportioneel zijn ten aanzien van de markt. De Gids is geschreven door een schrijfgroep bestaande uit vijf personen. Twee leden zijn afkomstig uit het bedrijfsleven, twee leden zijn werkzaam bij een aanbestedende dienst, het vijfde lid is een onafhankelijke voorzitter uit de advocatuur en de wetenschap. Als gevolg van het gewijzigd amendement Schouten/Ziengs bij de behandeling van de Aanbestedingswet 2012 (Handelingen II 2011/12, nr. 48, items 4 en 7 en Handelingen II 2011/12, nr. 49, items 4 en 7) (Kamerstuk 32 440, nr. 24), is de Gids bij algemene maatregel van bestuur aangewezen als richtsnoer waarvan slechts gemotiveerd kan worden afgeweken. De schrijfgroep heeft ook de meest recente aanpassing van de Gids in 2016 op zich genomen. Deze aanpassing was noodzakelijk als gevolg van de implementatie van de nieuwe Europese aanbestedingsrichtlijnen in de Aanbestedingswet 2012.
Sinds de inwerkingtreding van de Gids in 2013 is deze een begrip geworden in de aanbestedingspraktijk. Uit de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012 bleek dat de Gids onder meer heeft bijgedragen aan het boeken van vooruitgang op het gebied van contractvoorwaarden, zoals het limiteren van aansprakelijkheid van inschrijvers en het minder vaak overdragen van intellectueel eigendom aan de opdrachtgever. In het algemeen heeft de Gids een grote bijdrage geleverd aan het begrip en de toepassing van het Europese proportionaliteitsbeginsel. Hiervoor ben ik de schrijvers van de Gids dan ook erkentelijk.
Adviescommissie
De kracht van de Gids is het draagvlak dat ervoor bestaat, bij zowel aanbestedende diensten als ondernemers. De samenstelling van de schrijfgroep draagt hieraan in belangrijke mate bij doordat bedrijfsleven en aanbestedende diensten vertegenwoordigd zijn. Daarom vind ik dat ook bij toekomstige aanpassingen van de Gids betrokkenheid van deze partijen van groot belang is.
Gelet op mijn verantwoordelijkheid voor het aanbestedingsbeleid en de aanbestedingsregelgeving meen ik echter dat deze betrokkenheid bij aanpassingen van de Gids anders geborgd dient te worden dan in de vorm van een (informele) schrijfgroep. Zoals hiervoor aangegeven wordt met de Gids invulling gegeven aan het proportionaliteitsbeginsel. Dit beginsel heeft zijn basis in de Europese aanbestedingsrichtlijnen. Ik ben verantwoordelijk voor een goede implementatie en uitvoering van de Europese aanbestedingsregels en beginselen. Vanuit die verantwoordelijkheid ligt het in de rede dat ik waar nodig initiatief kan nemen voor aanpassingen van de Gids.
Tegelijkertijd wil ik de betrokkenheid van bedrijfsleven en aanbestedende diensten bij de Gids formaliseren en voor de toekomst garanderen. Ik ben daarom voornemens om een adviescommissie voor de Gids in te stellen in plaats van de schrijfgroep. Voorgenomen wijzigingen van de Gids zullen aan de adviescommissie worden voorgelegd. Mijn voornemen is om de adviescommissie ook de mogelijkheid te geven om ongevraagd te adviseren over de Gids.
De adviescommissie zal bestaan uit een gelijke vertegenwoordiging van ondernemers en aanbestedende diensten en een onafhankelijk voorzitter. De leden van de adviescommissie zullen worden benoemd voor meerdere jaren. Daarbij zal bij de selectie van de leden worden geborgd dat de adviescommissie in brede zin altijd voldoende kennis en draagvlak heeft om de diverse belangen in het aanbestedingslandschap te kunnen behartigen. Een toekomstige wijziging van de Gids wordt conform de voorhangprocedure van artikel 1.10, vijfde lid, van de Aanbestedingswet 2012 aan uw Kamer gezonden. Het advies van de adviescommissie zal daarbij worden meegezonden naar uw Kamer. Indien wordt afgeweken van het gegeven advies zal nader worden gemotiveerd waarom is afgeweken.
Eerstvolgende wijziging
De Minister voor Wonen en Rijksdienst en ik zullen uw Kamer binnenkort inlichten over afspraken die zijn gemaakt over de controle van aanbestedingen van de rijksoverheid door de Algemene Rekenkamer en de Audit Dienst Rijk. Daarin is ook afgesproken dat een wijziging van de Gids zal worden voorbereid om de controlerende taak van de Algemene Rekenkamer en de Audit Dienst Rijk eenvoudiger te maken. Het voornemen is om de Gids zo aan te passen dat opdrachten van de centrale overheid onder de 50.000 euro in principe als kleine opdrachten worden beschouwd. Het gevolg hiervan is dat deze opdrachten enkelvoudig onderhands kunnen worden aanbesteed.
Deze grens ligt nu volgens de Gids proportionaliteit op 40.000 à 50.000 euro, de interpretatieruimte die hieruit volgt bemoeilijkt de controle. De voorgenomen wijziging zal conform de nieuwe werkwijze worden voorbereid en voorgelegd worden aan uw Kamer.
De Minister van Economische Zaken, H.G.J. Kamp