Nr. 2 MEMORIE VAN TOELICHTING

A. ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING BIJ HET WETSVOORSTEL

Wetsartikelen 1 en 2 (uitgaven/verplichtingen en ontvangsten)

De begrotingsstaten die onderdeel uitmaken van de Rijksbegroting, worden op grond van artikel 1, derde lid, van de Comptabiliteitswet 2001 elk afzonderlijk bij de wet vastgesteld en derhalve ook gewijzigd. Het onderhavige wetsvoorstel strekt ertoe om voor het jaar 2010 wijzigingen aan te brengen in de departementale begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

De in de begrotingsstaat opgenomen begrotingsartikelen worden in onderdeel B van deze memorie van toelichting toegelicht.

B. BEGROTINGSTOELICHTING

1. Leeswijzer

De memorie van toelichting bestaat uit een algemeen deel en een artikelsgewijs deel. Het algemeen deel bevat een overzicht van toelichtingen op de volgende onderdelen:

• • Per saldo generale wijzigingen in de begroting 2010 (paragraaf 2.1.1);

• • Uitvoeringsproblematiek en dekking in 2010 (paragraaf 2.1.2);

• • Wijzigingen in de onderwijsdeelname 2010 (paragraaf 2.1.3);

• • Technische mutaties, waaronder loon- en prijsbijstelling (paragraaf 2.1.4);

• • Baten-lastendienst Dienst Uitvoering Onderwijs (paragraaf 3).

Aansluitend wordt ook per beleidsartikel een overzicht van de wijzigingen gegeven, inclusief toelichting (paragraaf 2.2). Op de beleidsartikelen worden alleen de beleidsmatige en autonome mutaties groter dan € 2,2 miljoen toegelicht.

2. Het beleid

In deze 1e suppletoire begroting van OCW zijn de effecten van besluiten van het demissionaire Kabinet over de Voorjaarsnota verwerkt. De budgettaire ramingen voor de onderwijsdeelname zijn vanaf 2011 structureel op hetzelfde niveau gehouden. Deze suppletoire wet moet in samenhang worden bezien met de Voorjaarsnota. De regering zal de (aanvullende) financiering die nodig is om de hogere uitgaven in 2011 en verder te kunnen accommoderen, zoals gebruikelijk in de Miljoenennota 2011 presenteren.

2.1. Overzicht belangrijkste uitgaven en ontvangstenmutaties

2.1.1. Generale wijzigingen in de begroting 2010

In de eerste suppletoire begroting 2010 is de OCW-begroting per saldo generaal verhoogd met bijna € 0,3 miljard. Onderstaande tabel laat zien welke posten dit betreft. Na de tabel volgt een toelichting.

1) Eindejaarsmarge 2009–2010

In 2009 zijn diverse budgetten niet volledig tot besteding gekomen, de zogenoemde eindejaarsmarge. Deze middelen worden voor 2010 aan de OCW-begroting toegevoegd.

2) Stimuleringsenveloppe Arbeidsmarkt: jeugdwerkloosheid (SZW)

Een deel van de enveloppe arbeidsmarkt uit het stimuleringspakket wordt ingezet voor de gestegen onderwijsdeelname in 2010. Door de crisis zijn leerlingen langer op school gebleven dan geraamd, waarmee de additionele instroom van de jeugdwerkloosheid is verminderd. De stimuleringsmiddelen voor de arbeidsmarkt sluiten daarmee qua beleidsdoel inhoudelijk aan bij de leerlingenproblematiek.

3) Stimuleringsenveloppe Wonen Wijken en Integratie (WWI): monumenten

Het budget van de monumentenzorg is verhoogd met een bedrag van € 24 miljoen uit de tweede tranche van de economische stimuleringsmiddelen WWI: € 15 miljoen voor de regeling herbestemming monumenten en € 9 miljoen voor de Regeling speciale projecten

4) Stimuleringsenveloppe Arbeidsmarkt: jeugdwerkloosheid

Het betreft een kasschuif van 2009 naar 2010 ten behoeve van de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren.

5) Stimuleringsenveloppe Bouw: onderhoud en bouw scholen

In het aanvullend beleidsakkoord zijn ter stimulering van de economie middelen beschikbaar gesteld voor verbetering van het binnenmilieu, duurzaamheid en energiebesparende maatregelen in schoolgebouwen. Er wordt in totaal € 165 miljoen ingezet. Deze middelen zijn beschikbaar voor de sectoren primair en voortgezet onderwijs. Het bedrag uit 2009 van € 36 miljoen is doorgeschoven naar 2010 aangezien de aanvraagtermijnen voor scholen en gemeenten liepen tot 1 januari 2010. De middelen komen in 2010 tot besteding.

6) Stimuleringsenveloppe Kennis: versterking kennisinfrastructuur

Deze post houdt verband met de kenniswerkersregeling. In de zomer 2009 is een succesvolle eerste ronde geweest, waarbij 128 projecten zijn gehonoreerd. Inmiddels is ook de tweede (en laatste) call in 2009 gesloten (51 projecten). Een bedrag van € 9,3 miljoen is van 2009 naar 2010 doorgeschoven, waardoor in 2010 een totaal budget van € 129,3 miljoen beschikbaar is.

7) Stimuleringsenveloppe Onderwijs: versterking MBO

Vanuit deze enveloppe is er € 3 miljoen doorgeschoven van 2009 naar 2010 ten behoeve van de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren.

8) Loonbijstelling 2011

Er wordt dit jaar een nullijn gehanteerd voor de lonen wat betekent dat de loonbijstelling tranche 2010 niet wordt uitgedeeld aan de departementen. Om de ontstane liquiditeitsproblematiek in het voortgezet onderwijs te verlichten, vindt een kasschuif plaats uit de loonbijstelling 2011 naar 2010.

9) Kasschuif OV-jaarkaart

Een gedeelte van de uitgaven voor de OV-jaarkaart 2010 is reeds in 2009 voldaan.

10) Kasschuiven overig

Het betreft enkele kasschuiven, grotendeels verklaard door het 4-jarige experiment teambeloning in de bve-sector dat in 2010 start in plaats van 2009 en een schuif op het artikel 17 nominaal en onvoorzien om het beeld meerjarig recht te trekken.

2.1.2. Uitvoeringsproblematiek en dekking in 2010

Toelichting

1) Ramingsbijstelling leerlingen- en studentenaantallen

In de verschillende onderwijssectoren zijn er meer leerlingen en studenten dan eerder geraamd. Aangenomen kan worden dat de hoger uitvallende ramingen voor een deel het gevolg zijn van de economische crisis. In paragraaf 2.1.3 worden de budgettaire gevolgen van de referentieraming per sector weergegeven en toegelicht.

2) Kinderopvang

De problematiek betreft in hoofdzaak tegenvallende opbrengsten van de aanpassingen in de gastouderopvang die per 1 januari jl. zijn doorgevoerd. Daarnaast is nog sprake van een tegenvallende opbrengst van de tabelaanpassing die per 1 januari 2009 is doorgevoerd en is in de reeks enig extra noodzakelijk budget verwerkt voor de implementatie van het nieuwe stelsel gastouderopvang.

3) Ramingbijstelling studiefinanciering

De ramingbijstelling is het saldo van een tegenvaller samenhangend met de ontwikkeling in de aantallen studenten en met de wettelijke verplichte verhoging van de normbedragen in de studiefinanciering, en een meevaller als gevolg van autonome ontwikkelingen. De autonome meevaller wordt voornamelijk veroorzaakt door minder omzettingen van prestatiebeurs naar gift, minder uitgaven voor de OV-studentenkaart, een lager dan geraamd gebruik van de aanvullende beurs en hogere renteontvangsten.

4) Stimuleringsenveloppe Arbeidsmarkt: jeugdwerkloosheid (SZW)

Een deel van de enveloppe arbeidsmarkt uit het stimuleringspakket wordt ingezet voor de gestegen onderwijsdeelname in 2010. Door de crisis zijn leerlingen langer op school gebleven dan geraamd, waarmee de additionele instroom van de jeugdwerkloosheid is verminderd. De stimuleringsmiddelen voor de arbeidsmarkt sluiten daarmee qua beleidsdoel inhoudelijk aan bij de leerlingenproblematiek.

5) Stimuleringsenveloppe MBO

De MBO-enveloppe uit het stimuleringspakket wordt deels ingezet voor de gestegen onderwijsdeelname in 2010. In het MBO zijn leerlingen door toedoen van de crisis langer op school gebleven. De stimuleringsmiddelen voor het MBO sluiten daarmee qua beleidsdoel inhoudelijk aan bij de leerlingenproblematiek.

6) Inzet vrije deel eindejaarsmarge

In 2009 zijn diverse budgetten niet volledig tot besteding gekomen. Deze middelen gaan via de eindejaarsmarge over naar 2010. Voor zover het daarbij niet om overlopende betalingsverplichtingen gaat, worden deze middelen ingezet voor de uitvoeringsproblematiek.

2.1.3. Wijzigingen in de onderwijsdeelname

Jaarlijks wordt een raming van het aantal leerlingen en studenten in de verschillende onderwijssectoren opgesteld. De wijzigingen in de onderwijsdeelname t.o.v. de raming van vorig jaar worden budgettair vertaald in de OCW-begroting. De effecten voor de OCW-begroting 2010 zijn weergegeven in de volgende tabel. Per saldo heeft dit in 2010 een budgettair effect van € 172 miljoen voor 2010.

Primair onderwijs

Het aantal leerlingen in het primair onderwijs is in 2009 gedaald ten opzichte van 2008. Dit is het eerste effect van de geboortedaling die vanaf 2000 heeft plaatsgevonden. Deze daling is nog niet zichtbaar bij het speciaal basisonderwijs. Ten opzichte van de raming van vorig jaar zijn er bij het primair onderwijs slechts zeer geringe afwijkingen.

Voortgezet onderwijs

Het totaal aantal leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs is in 2009 gestegen ten opzichte van 2008. Deze stijging doet zich vooral voor bij de gemeenschappelijke leerjaren en bij havo/vwo. In het voortgezet onderwijs zijn er ruim 3.000 leerlingen meer dan vorig jaar werd verwacht.

Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

Gebleken is dat in het studiejaar 2009/2010 meer geïndiceerde deelnemers met een handicap (LGF) zijn ingestroomd dan verwacht. Dit heeft geleid tot een overschrijding van het budget voor 2009. Als gevolg van deze ontwikkeling is ook het budget voor 2010 verhoogd.

Hoger beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderwijs

Het totale aantal hbo-studenten is fors toegenomen, vooral bij voltijd-hbo (zowel bij eerstejaars als bij hogerejaars). Ook het aantal wo-studenten is fors toegenomen, vooral het aantal eerstejaars is sterk gestegen. De toename is flink hoger dan vorig jaar geraamd, hetgeen leidt tot een forse bijstelling van de raming naar boven.

2.1.4. Technische mutaties, waaronder loon- en prijsbijstelling

In deze 1e suppletoire begroting is een groot aantal technische wijzigingen opgenomen. Het betreft onder meer (interne) overboekingen tussen de artikelen in de OCW-begroting en overboekingen met andere departementen.

Loonbijstelling

Er wordt een nullijn gehanteerd voor de lonen wat betekent dat de loonbijstelling tranche 2010 niet wordt uitgedeeld aan de departementen.

Prijsbijstelling

De prijsbijstelling tranche 2010 wordt voor het jaar 2010 niet uitgekeerd. In verband met de verplichte prijsbijstelling wordt OCW voor 2010 incidenteel door VWS gecompenseerd (€ 30 miljoen).

3. Baten-lastendienst Dienst Uitvoering Onderwijs

In de OCW ontwerpbegroting van 2010 is een indicatieve openingsbalans van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) opgenomen. In de eerste suppletoire begroting is de definitieve openingsbalans van DUO per 1 januari 2010 opgenomen. De balansposten zijn afzonderlijk toegelicht. Op de definitieve openingsbalans is een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven.

2.2. De beleidsartikelen

Artikel 1. Primair onderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Toelichting per operationele doelstelling

Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor primair onderwijs

Algemeen

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van € 154,8 miljoen gemuteerd in de eerste suppletoire begroting.

Personele bekostiging.

Op dit instrument is € 130,6 miljoen gemuteerd. Deze verhoging is grotendeels het gevolg van volumebijstellingen (met name leerlingen) en van toerekening van voorcalculatorische uitgaven (door verwerking van de actuele gemiddelde personele last). Daarnaast is onder meer € 6 miljoen onderuitputting 2009 op het budget voor passend onderwijs toegevoegd; dit bedrag wordt ingezet ter bestrijding van de overschrijding op de zorguitgaven in 2010. Vanaf 2012 is de mutatie technisch vastgesteld op het niveau van 2011.

Binnenmilieu

De mutatie van € 25,7 miljoen op de uitgaven voor de verbetering van het binnenmilieu bestaat voor € 25 miljoen uit onderuitputting 2009 op de subsidieregeling binnenklimaat die aan het budget voor 2010 is toegevoegd omdat de uitbetaling voor deze subsidieregeling geheel in 2010 zal plaatsvinden.

Leerlingen volgen onderwijs van hoge kwaliteit

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van per saldo € 0,1 miljoen gemuteerd; de mutaties zijn voornamelijk technisch van aard.

Leerlingen kunnen zonder drempels het primair onderwijs volgen dat het beste past bij hun talenten en specifieke behoeften

In totaal wordt op deze doelstelling een bedrag van – € 4,3 miljoen gemuteerd. Deze verlaging is met name een gevolg van toerekening van voorcalculatorische uitgaven van € 4,3 miljoen (door verwerking van de actuele gemiddelde personele last) en een overboeking naar het Gemeentefonds van € 8,6 miljoen ten behoeve van onderwijsachterstandenbeleid.

Leerlingen krijgen een beter aanbod van aansluitende voorzieningen in en om de school

Het saldo van mutaties op deze doelstelling van – € 3,2 miljoen wordt veroorzaakt door enerzijds een verlaging met circa € 5,2 miljoen in verband met een overboeking naar het Gemeentefonds voor het realiseren van combinatiefuncties in brede scholen, en anderzijds een toevoeging van € 2 miljoen voor beroep en bezwaarprocedures brede school.

Ontvangsten

De verwachte ontvangsten worden met € 2 miljoen verhoogd. Het gaat daarbij om afrekeningen met schoolbesturen voor wachtgeldkosten die ten onrechte bij het Participatiefonds waren gedeclareerd. Deze middelen worden weer beschikbaar gesteld aan het Particpatiefonds.

Artikel 3. Voortgezet onderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Voor artikel 3 (Voortgezet onderwijs) is sprake van een stijging van de uitgaven met € 101,7 miljoen ten opzichte van de vastgestelde begroting 2010.

Voor € 1,7 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties is de begroting met € 100 miljoen gestegen.

Toelichting per operationele doelstelling

Op basis van de meest recente raming van de autonome leerlingenontwikkeling wordt de operationele doelstelling «Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor voortgezet onderwijs» met € 34 miljoen verhoogd. Daarnaast is de begroting voor dezelfde operationele doelstelling verhoogd met:

• – een bedrag van € 10 miljoen. Het betreft hier tijdelijke stimuleringsmiddelen (subsidieregeling voor energiebesparing en een beter binnenmilieu) die in 2009 niet tot uitgave zijn gekomen;

• – een bedrag van € 56 miljoen. De loonbijstelling tranche 2010 wordt niet uitgekeerd. Om de ontstane liquiditeitsproblematiek in het voortgezet onderwijs te verlichten, vindt een kasschuif plaats uit de loonbijstelling 2011 naar 2010.

Voorts is er sprake van een overheveling van middelen ad. € 11,3 miljoen van de operationele doelstelling «Leerlingen volgen onderwijs op voldoende toegeruste scholen voor voortgezet onderwijs» en «Leerlingen ervaren een goede aansluiting tussen onderwijsfases in hun doorlopende leerlijn» in verband met het afzonderlijk zichtbaar maken van kosten van de experimenten vmbo-mbo2.

Resteert een bedrag van € 1,7 miljoen voor technische mutaties, verdeeld over diverse operationele doelstellingen en bestaand uit diverse boekingen (zoals desaldering en overboekingen). De desalderingen betreffen FES-programma’s «Onderwijs Bewijs», praktijkgerichte leeromgeving vmbo/pro en diverse projecten maatschappelijke sectoren en ict.

De ontvangsten zijn met € 1,6 miljoen gestegen als gevolg van bovenstaande desalderingen bij de FES-programma’s.

Artikel 4. Beroepsonderwijs en volwasseneneducatie

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Als gevolg van technische mutaties zijn de ontvangsten zijn met € 4,6 miljoen gestegen.

Toelichting per operationele doelstelling

Deelnemers volgen beroepsonderwijs en volwasseneneducatie in voldoende toegeruste instellingen

De daling van € 31,6 miljoen op dit onderdeel is onder andere het saldo van:

• • In 2010 wordt de stimuleringsenveloppe onderwijs (versterking mbo) met € 42,5 miljoen verlaagd om de leerlingenproblematiek van de OCW-begroting (met name in het hbo) in 2010 sluitend te krijgen (zie de toelichting in het algemene deel van deze suppletoire begroting).

• • Een overheveling van € – 3,8 miljoen naar het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) . Dit is het LNV-aandeel in de stimuleringsenveloppe onderwijs.

• • Een structurele ophoging van het budget vanaf 2011 van ongeveer € 3 miljoen in verband met de ontwikkeling van het aantal leerlingen in het mbo.

• • Een mutatie van € 8,8 miljoen structureel vanaf 2011. Uit de telling van 1 februari 2010 (de 2e teldatum) blijkt dat het aantal deelnemers minder is afgenomen ten opzichte van 1 oktober 2009 dan vorig jaar is geraamd. De korting tweede teldatum wordt als gevolg hiervan met € 8,8 miljoen teruggebracht.

• • Een overheveling van € – 10 miljoen naar artikel 11, Studiefinanciering. Het gaat hier om het studiefinancieringseffect dat wordt veroorzaakt door de extra onderwijsdeelname als gevolg van het school exit en extension programma.

• • Een mutatie van € 12,9 miljoen in 2010 als gevolg van een kasschuif van middelen voor ESF projecten.

• • Een structurele overboeking van € 8,5 miljoen voor personeelsbeleid van artikel 9, arbeidsmarkt en personeelsbeleid. Deze middelen zijn ten tijde van het 2e kabinet Balkenende aan de OCW begroting toegevoegd.

Deelnemers volgens beroepsonderwijs en volwasseneneducatie van hoge kwaliteit in innovatieve instellingen en via hoogwaardige stageplekken

De verlaging van € 6,2 miljoen van deze operationele doelstelling wordt veroorzaakt door het saldo van de volgende mutaties:

• • Een generale kasschuif van € – 10 miljoen van 2010 naar 2011 van de middelen voor het innovatiearrangement. Als gevolg van rijksbrede financiële tegenvallers heeft het kabinet in de miljoenennota 2010 besloten om vanaf 2011 geen vervolg te geven aan het innovatiearrangement. Om een soepelere afbouw van het innovatiearrangement mogelijk te maken heeft het HPBO verzocht om € 10 miljoen van de beschikbare middelen voor het innovatiearrangement in 2010 (€ 20 miljoen) door te schuiven naar 2011.

• • Een mutatie op de post «overig» van € 3,7 miljoen in 2010 is het gevolg van een kasschuif van de overlopende verplichtingen uit 2009 naar 2010. De kasschuif wordt verklaard door de volgende onderdelen namelijk het uitstel van de invoering van het wetsvoorstel deelnemersraden tot 2010 (€ 0,4 miljoen), het risico op financiële claims van gemeenten vanwege het doorschuiven van WEB-gelden (€ 1,0 miljoen) en diverse nog niet volledig bevoorschotte projecten en onderzoeken die pas in 2010 afgerekend worden (€ 2,5 miljoen).

Deelnemers kunnen zonder drempels beroepsonderwijs en volwasseneneducatie volgen dat het best past bij hun talenten en specifieke behoeften

De verhoging van € 14,3 miljoen van deze operationele doelstelling wordt met name veroorzaakt door het saldo van de volgende mutaties:

• • Een structurele verhoging van het budget voor leerling-gebonden financiering van € 7,6 miljoen. Gebleken is dat in het studiejaar 2009/2010 meer geïndiceerde deelnemers met een handicap zijn ingestroomd dan verwacht. Dit heeft geleidt tot een overschrijding van het budget voor 2009. Als gevolg van deze ontwikkeling is ook het budget voor 2010 verhoogd (zie de toelichting in het algemene deel van deze suppletoire begroting).

• • Een verhoging van het budget voor Leven Lang Leren en EVC (ErVaringsCertificaten) met € 6 miljoen. Het gaat met name om middelen uit het Fonds Economische Structuurversterking 2009 die doorgeschoven worden naar 2010.

Er vallen minder leerlingen gedurende hun schoolloopbaan voortijdig uit het onderwijs

De verhoging van € 17 miljoen van deze operationele doelstelling wordt met name veroorzaakt door het saldo van de volgende mutaties:

• • Een kasschuif van € 17,9 miljoen van 2009 naar 2010 ten behoeve van de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren.

• • Een overheveling van € 15 miljoen voor de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren van het ministerie van Jeugd en Gezin.

• • De middelen grotestedenbeleid (GSB) worden toegevoegd aan de decentralisatie-uitkering jeugd. Deze middelen (– € 21,8 miljoen) worden structureel aan het gemeentefonds overgeheveld.

• • Een stijging van het budget voor de convenanten met de RMC-regio’s met € 5,7 miljoen in 2010 ten laste van de post «overig». Deze stijging is het gevolg van een verhoging van het normbedrag per verminderde voortijdig schoolverlater van € 2.000,– naar € 2.500,–.

Programmakosten overig

De mutatie van € 0,2 miljoen voor de uitvoeringorganisatie DUO betreft de uitvoeringskosten voor de Tijdelijke regeling opvang conjuncturele effecten in het mbo en de Tijdelijke subsidieregeling plusvoorziening overbelaste jongeren.

Artikel 5. Technocentra

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Voor de technocentra is sprake van een daling van de uitgaven met € 7.000,– ten opzichte van de vastgestelde begroting 2010. Dit is het saldo van een aantal kleine technische mutaties en een intertemporele compensatie met het Fonds Economische Structuurversterking (FES).

Als gevolg van technische mutaties zijn de ontvangsten met € 40.000,– gedaald.

Artikel 6. Hoger beroepsonderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

De ontvangsten zijn met € 2,0 miljoen gedaald. Deze daling betreft een technische mutatie.

Toelichting per operationele doelstelling

Studenten volgen onderwijs, en (wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, in voldoende toegeruste instellingen voor hoger onderwijs

Reguliere bekostiging (lumpsum): De stijging met € 110,3 miljoen in 2010 is met name het gevolg van een verhoging van € 97,9 miljoen in verband met de ontwikkeling van het aantal studenten in het hbo en een verhoging van € 10,0 miljoen voor de mede financiering van de realisatie van een brede hbo-voorziening in Flevoland.

Artikel 7. Wetenschappelijk onderwijs

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

De ontvangsten zijn met € 1,3 miljoen gestegen. Voor € 1,3 miljoen betreft het technische mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties zijn de ontvangsten niet gestegen of gedaald.

Toelichting per operationele doelstelling

Studenten volgen onderwijs, en (wetenschappelijk) personeel doet onderzoek, in voldoende toegeruste instellingen voor hoger onderwijs

Reguliere bekostiging (lumpsum): De verhoging van € 27,2 miljoen in 2010 is het gevolg van een verhoging van € 27,4 miljoen in verband met de ontwikkeling van het aantal studenten in het wo en een totaal aan technische mutaties van – € 0,2 miljoen.

Artikel 8. Internationaal Beleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Toelichting per operationele doelstelling

Artikel 9. Arbeidsmarkt- en personeelsbeleid

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

De ontvangsten zijn met € 4 miljoen gestegen, het betreft een technische mutatie.

Toelichting per operationele doelstelling

Versterken van de positie van leraren en zorgen voor personeel van voldoende kwaliteit

• • Om de beschikbare budgetten voor 2010 in overeenstemming te brengen met de beoogde uitgaven is voor diverse middelen uit het onderdeel «een sterker beroep» (lerarenbeurs, rekenen & taal en opleiden in de school) tot een totaalbedrag van € 9,1 miljoen aan intertemporele compensaties geboekt. Daarnaast is hier vanaf 2011 ten behoeve van de hbo-master leren & innoveren een bedrag van € 4 miljoen naar artikel 6 overgeboekt.

• • Onder het instrument «een professionelere school» is vanuit het FES voor de InnovatieImpuls Onderwijs een bedrag van € 4 miljoen aan het budget 2010 toegevoegd (voor de jaren 2011 tot en met 2013 gaat het om respectievelijk € 10 miljoen, € 4 miljoen en € 2 miljoen).

• • Ten behoeve van het personeelsbeleid in de mbo-sector is onder de post «overig» vanaf 2010 een bedrag van € 8,5 miljoen naar artikel 4 overgeboekt.

Toelichting ontvangstenmutaties

In verband met de desaldering van de FES-middelen voor de InnovatieImpuls Onderwijs (zie uitgaven hiervoor) zijn op de ontvangsten voor de jaren 2010 tot en met 2013 dezelfde bedragen geboekt als op de uitgaven.

Artikel 11. Studiefinanciering

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Voor artikel 11 (Studiefinanciering) is sprake van een daling van de uitgaven met per saldo € 188,7 miljoen ten opzichte van de vastgestelde begroting 2010. De niet-relevante uitgaven stijgen met € 121,2 miljoen (technische mutaties). Daartegenover staat een daling van de relevante uitgaven met € 309,9 miljoen (autonome en beleidsmatige mutaties).

De ontvangsten stijgen met per saldo € 13,0 miljoen. Voor € 4,5 miljoen betreft het niet-relevante (technische) mutaties. Als gevolg van autonome en beleidsmatige mutaties stijgen de relevante ontvangsten met € 8,5 miljoen.

Toelichting per operationele doelstelling

Uitgaven

Ontvangsten

De ontvangstenraming is voor 2010 met € 13,0 miljoen bijgesteld. Uit de realisatiegegevens over de afgelopen jaren blijkt dat er meer wordt afgelost op studieleningen dan geraamd:

• • het relevante deel betreft extra ontvangsten aan rente en kortlopende schulden (€ 8,5 miljoen in 2010, en € 12,4 miljoen in 2011);

• • het niet-relevante deel van de extra aflossingen betreft de hoofdsom van de lening (€ 4,5 miljoen in 2010, en € 3,7 miljoen in 2011).

Artikel 12. Tegemoetkoming onderwijsbijdrage en schoolkosten

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

De ontvangsten zijn met gelijk gebleven ten opzichte van de vastgestelde begroting 2010.

Toelichting per operationele doelstelling

Financiële toegankelijkheid onderwijs voor leerlingen vo en deelnemers bol

Door autonome mutaties stijgen de uitgaven voor leerlingen in het vo en minderjarige deelnemers bol met in totaal € 7,5 miljoen in 2010 (€ 10,1 miljoen in 2011) ten opzichte van de vastgestelde begroting 2010. De oorzaken zijn hoofdzakelijk:

• • meer leerlingen (€ 0,8 miljoen in 2010), vooral in het vo;

• • doorwerking van de realisaties 2009.

Financiële toegankelijkheid onderwijs voor studenten aan de lerarenopleiding

De raming voor 2010 en 2011 van deze uitgaven is met € 1,6 miljoen verlaagd op grond van de doorwerking van de realisatiegegevens over 2009. Een lager aantal studenten dan geraamd maakt gebruik van de regeling.

Programma-uitgaven overig

De raming van de uitgaven aan de uitvoeringsorganisatie DUO zijn voor 2010 met € 1,3 miljoen verhoogd (€ 2,3 miljoen voor 2011) vanwege de gestegen leerlingaantallen en stijgende uitvoeringslasten.

Artikel 13. Lesgeld

Budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting mutaties

Voor artikel 13 (Lesgeld) is sprake van een stijging van de uitgaven met € 0,7 miljoen in 2010 (€ 1,2 miljoen in 2011) ten opzichte van de vastgestelde begroting 2010. Dit is een autonome mutatie.

De ontvangsten zijn in 2010 met € 7,2 miljoen gestegen ( € 0,8 miljoen in 2011) als gevolg van autonome ontwikkelingen.

Toelichting per operationele doelstelling

De raming van de ontvangsten Lesgeld is voor 2010 met € 7,2 miljoen verhoogd vanwege bijstelling van het aantal lesgeldplichtigen.

Artikel 14. Cultuur

Budgettaire gevolgen van beleid