Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Den Haag, 13 oktober 2009
Hierbij doe ik u, mede namens de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, een memo toekomen als reactie op de motie van de leden Omtzigt en Tang, ingediend op 19 november 2008, inzake DigiD voor buitenlanders (kamerstuk 31 704, nr. 58).
In de motie, ingediend tijdens het Kamerdebat over het Belastingplan 2009 (Handelingen der Kamer II, vergaderjaar 2008–2009, nr. 26, blz. 22026–2232 en blz. 2242–2257), wordt gevraagd het voor alle belastingplichtigen in het buitenland mogelijk te maken om met DigiD belastingaangifte te doen over 2009 en volgende jaren. Ook wordt verzocht om aan te geven op welke wijzen belanghebbenden een aanvraag voor een DigiD kunnen indienen.
Vooraf moet worden opgemerkt dat «alle belastingplichtigen in het buitenland» een diffuus begrip is, waarmee verschillende categorieën belastingplichtige burgers kunnen worden aangeduid:
1. in het buitenland wonende belastingplichtigen die ervoor kiezen als binnenlands belastingplichtige te worden aangemerkt;
2. buitenlands belastingplichtigen die in de heffing worden betrokken omdat ze binnenlandse inkomensbestanddelen hebben;
3. fictief binnenlands belastingplichtigen (uitgezonden militairen en ambassadepersoneel);
4. emigranten/immigranten in het jaar van emigratie/immigratie.
Voor elk van deze categorieën geldt er een verschillend aangifteregime:
1. in het buitenland wonende binnenlands belastingplichtigen kunnen zelf digitaal aangifte doen mits zij beschikken over een DigiD; indien dit niet het geval is, dan kunnen zij op papier aangifte doen;
2. buitenlands belastingplichtigen kunnen zelf digitaal aangifte doen; zij kunnen hiervoor gebruik maken van een elektronische pincode;
3. voor uitgezonden ambtenaren is een bijzondere regeling van kracht zodat zij digitaal aangifte kunnen doen met een elektronische pincode;
4. vanwege het bijzondere karakter van de aangifte in het jaar van emigratie/immigratie (vaak twee belastingregimes die in één jaar naast elkaar bestaan) is het niet mogelijk digitaal aangifte te doen.
Naar aanleiding van de motie is binnen de Belastingdienst opdracht gegeven om een voorziening te realiseren die het mogelijk maakt dat alle belastingplichtigen in het buitenland die beschikken over een DigiD met ingang van 2010 digitaal aangifte doen met hun DigiD.
Naar aanleiding van de motie heeft onderzoek plaatsgevonden naar de mogelijkheden om het uitgifteproces van DigiD te verruimen. In dat verband is op 10 november 2008 de mogelijkheid voor SVB-klanten geopend om vanuit het buitenland een DigiD aan te vragen. Dit gaat om ongeveer 250 000 gepensioneerden in het buitenland.
Voor andere burgers in het buitenland is een soortgelijke oplossing gezocht. Die is niet gevonden omdat er geen voldoende betrouwbare adresinformatie beschikbaar is die een betrouwbaar uitgifteproces mogelijk maakt. In dat verband is ook onderzocht of er een alternatief uitgifteproces voor DigiD mogelijk is waarbij het hebben van een betrouwbaar adres niet noodzakelijk is. Daarbij is gekeken naar mogelijkheden van het uitreiken van een activeringscode binnen een bestaand (of speciaal in te richten) balieproces of op een Ideal-achtige wijze. Uitkomst van dit onderzoek is dat er geen betrouwbare en betaalbare generieke oplossing voorhanden is om burgers zonder administratieve lasten van een DigiD te voorzien.
Naar aanleiding van de motie zijn door de Belastingdienst en door DigiD maatregelen genomen die de mogelijkheden om vanuit het buitenland met DigiD aangifte te doen verder vergroten. Voor een groot aantal belastingplichtigen is de situatie die de motie beoogt dus al bereikt. Andere maatregelen zijn onderzocht, maar afgewezen vanwege het niet kunnen garanderen van een betrouwbaar uitgifteproces.
Voor de categorie in het buitenland wonende belastingplichtigen die aangifte doen als binnenlands belastingplichtige is er geen oplossing wanneer zij bij vertrek uit Nederland niet over een DigiD beschikten. Om deze groep niet verder te laten groeien zullen vertrekkende expats er actief op worden gewezen dat het niet mogelijk is vanuit het buitenland een DigiD aan te vragen en dat zij dit voor vertrek moeten doen. Beschikken zij eenmaal over een DigiD dan worden zij via e-mail gewaarschuwd wanneer hun DigiD dreigt te verlopen.